چراغ سبز کرمان به بی‌آرتی

راه‌اندازی خط اتوبوس تندرو (بی‌آرتی) در شهر کرمان اکنون بیش از هر زمان دیگری به مرحله اجرا نزدیک شده است و بیلبوردهای سطح شهر نیز از آغاز عملیات مناسب‌سازی پیاده‌روهای خیابان شهید بهشتی برای آماده‌سازی خط یک بی‌آرتی خبر می‌دهند. با این حال، این طرح همچنان با اما و اگرهایی روبه‌رو است.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان معتقد است در صورت موافقت تمامی ارکان استان، انجام پروژه بی‌آرتی در شهر شدنی است.
وحید خلیفه اظهار کرد: متاسفانه درباره خطوط حمل‌ونقل همگانی انبوه‌بر از جمله اتوبوس‌های تندرو یا همان بی‌آرتی وحدت‌نظر وجود ندارد که دلیل اصلی آن هم این است که دوستانی که اظهارنظر کردند از تبعات اجتماعی آن نگرانند و یا شاید از خروجی‌های طرح، اطمینان کامل ندارند. اگر همه مطمئن بودند که مردم کرمان از خطوط اتوبوسرانی بیش‌ترین بهره را خواهند برد این کار سریعتر انجام می‌شد.
چرا بی‌آرتی؟
با توجه به رشد جمعیت شهری، افزایش تعداد خودروها و گسترش روزافزون نیاز به سفرهای درون‌شهری، شهر کرمان نیز همانند بسیاری از شهرهای بزرگ کشور با چالش‌هایی جدی در حوزه تراکم ترافیک مواجه است.
ترافیک در بسیاری از معابر شهر رو به افزایش گذاشته که علاوه بر اتلاف زمان شهروندان در مسیرهای مبدا به مقصد، بر افزایش مصرف سوخت و آلودگی هوا نیز تاثیر دارد. سیستم فعلی حمل‌ونقل عمومی کرمان که شامل اتوبوس و تاکسی است، توان پاسخ‌گویی کامل به نیازهای شهر را ندارد.
در همین حال، تجربه شهرهای کشور و جهان ثابت کرده که سیستم حمل‌ونقل عمومی سریع و کارآ و ارزان یکی از موثرترین و کم‌هزینه‌ترین راهکارها برای بهبود وضعیت ترافیک است.
اگرچه در سال‌های گذشته هر زمان سخن از تقویت حمل‌ونقل عمومی می‌شد عده‌ای راه‌اندازی مترو را در کرمان به‌عنوان بهترین راه‌حل مطرح می‌کردند تا آن‌جایی که برخی از استانداران سابق نیز این طرح را دنبال کرده‌اند اما اکنون آنچه که مورد تایید و تاکید کارشناسان و تصمیم‌سازان است راه‌اندازی اتوبوس تندرو یا همان بی‌آرتی است چرا که جمعیت و اقتصاد شهر کرمان راه را بر احداث مترو بسته است.
سیستم بی‌آرتی با بهره‌گیری از خطوط ویژه، زمان‌بندی منظم، ظرفیت جابه‌جایی بالا و سرعت بیش‌تر نسبت به اتوبوس‌های معمولی، می‌تواند ضمن کاهش زمان سفر، کیفیت خدمات‌رسانی در مسیرهای پرتردد شهر را ارتقا دهد. این سامانه برخلاف مترو، نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه کمتر و زمان اجرای کوتاه‌تری است و به‌سرعت می‌تواند به بخشی از شبکه حمل‌ونقل پایدار شهر تبدیل شود.
کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا که از دستاوردهای کاهش تعداد خودروهای تک‌سرنشین است، همچنین، افزایش ایمنی تردد و نظم بیش‌تر در جریان ترافیک از مزایای وجود بی‌آرتی در شهرهاست که اگر در کرمان هم فعال شود به‌طور مستقیم بر کیفیت زندگی شهروندان نیز تأثیر خواهد گذاشت.
در دوره کنونی شورا و شهرداری کرمان، طرفداران بی‌آرتی بیش از همیشه بوده‌اند و همین موجب شده تا ایجاد خط بی‌آرتی در این شهر به واقعیت نزدیک شود آن‌چنان که به‌زودی اصلاح پیاده‌روهای ابتدای خیابان شهید بهشتی آغاز می‌شود که یک گام اجرایی برای مهیا کردن مسیر حرکت اتوبوس‌های بی‌آرتی است.
تنها راه‌حل
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان در پاسخ به این سوال که بالاخره چه زمانی نخستین اتوبوس تندرو در شهر کرمان به‌راه می‌افتد؟ توضیح داد: نکته قابل‌توجه این است که خط بی‌آرتی ما باید همزمان با خطوط حمل‌ونقل همگانی در سطح شبکه و به‌صورت چابک کار کند وگرنه اینکه صرفا بخواهیم خط اتوبوس بی‌آرتی فعال کنیم شاید به اهداف موردنظر که کاهش استفاده از خودروی شخصی است نرسیم. بنابراین، در شهرداری کرمان تمرکز را بر خرید اتوبوس گذاشته‌ایم تا خطوط تغذیه‌کننده بی‌آرتی تکمیل شود.
خلیفه افزود: مطالعات طرح جامع ترافیک به مرحله‌ای رسیده که می‌دانیم برای اینکه بتوانیم خطوط چابک و قابل‌اطمینانی داشته باشیم که بتوانند خط بی‌آرتی را به‌خوبی تغذیه کنند باید حداقل بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ دستگاه اتوبوس در شهر کرمان فعال باشد.
وی ادامه داد: به همین دلیل، یکی از اهدافی که دنبال می‌کنیم و شهردار و معاون حمل‌ونقل و معاون مالی شهردار به‌طور جدی آن را پیگیری می‌کنند این است که امسال تا هر تعداد که ممکن است برای شهر کرمان اتوبوس خریداری شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان تصریح کرد: راهکاری به‌جز سیستم حمل‌ونقل همگانی چابک برای رفع مشکل ترافیک شهر کرمان نداریم.
تکاپوی خرید اتوبوس
خلیفه در ادامه این گفت‌وگو، با اشاره به تلاش‌هایی که برای خرید اتوبوس در حال انجام است، اظهار کرد: طی مکاتباتی که در سطح وزارت کشور انجام شد حدود ۳۰۰ میلیارد تومان به‌صورت اوراق مشارکت به شهر کرمان اختصاص داده شده که بتوانیم در این زمینه هزینه کنیم، ۵۰ درصد هزینه را هم دولت تعهد داده که پرداخت کند. ضمن اینکه اگر بتوانیم جذب مناسبی برای اوراق مشارکت داشته باشیم این وعده به ما داده شده که چنانچه تخصیصی برای اوراق مشارکت آمد به شهر کرمان مجدد عدد قابل‌توجهی از اوراق مشارکت تعلق بگیرد. این یک اقدام خوب برای خرید اتوبوس‌های جدید است.
وی افزود: قراردادی که برای خرید اتوبوس با بهمن‌موتور داریم حدود ۴۵ دستگاه است که ۳۵ تا ۳۶ دستگاه آن اتوبوس ۱۲ متری و بقیه اتوبوس ۱۸ متری هستند. البته به دلیل مشکلات نقدینگی که گریبان‌گیر شهرداری کرمان شده است، در ورود اتوبوس ها به شهر مقداری تاخیر پیش آمده اما شهردار کرمان به‌طور مستمر پیگیر این هستند تا منابع مالی برای خرید اتوبوس‌های جدید تامین شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۹۰ دستگاه اتوبوس در شهر کرمان فعال است، گفت: با اضافه شدن ۴۵ دستگاه جدید افزایش ۵۰ درصدی در تعداد ناوگان اتوبوسرانی شهر کرمان رقم خواهد خورد که بسیار تاثیرگذار است.
خلیفه خاطرنشان کرد: مطالعات طرح جامع ترافیک نشان می‌دهد که اگر ناوگان حمل‌ونقل همگانی در شهر کرمان به‌خوبی تقویت شود، استفاده از آن توسط شهروندان به ۲۰ درصد خواهد رسید البته ما پیش‌بینی استفاده ۳۰ درصدی را داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که شما اولویت را بر تقویت اتوبوسرانی شهر کرمان گذاشتید و پس از این، به سراغ راه‌اندازی بی‌آرتی خواهید رفت؟ گفت: این دو اقدام به‌صورت همزمان در حال انجام است. ۹ اتوبوس ۱۸ متری که در دست خرید است برای خط بی‌آرتی استفاده خواهد شد.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان با بیان اینکه خط بی‌آرتی ترکیبی از اتوبوس‌های ۱۸ متری و ۱۲ متری است، افزود: لزومی ندارد که همه اتوبوس‌ها ۱۸ متری باشد.
خلیفه تاکید کرد: در حال تامین اتوبوس هستیم و همزمان طراحی شبکه در حال انجام است.
امید به خط دوم بی‌آرتی
وی ادامه داد: در مدل طرح جامع ترافیک، پیش‌بینی برای شهر کرمان این است که هر کرمانی حداکثر باید ۳۰۰ قدم بردارد تا به اولین ایستگاه اتوبوس برسد و از آنجا، حداکثر ۱۵ دقیقه معطل باشد تا سوار اتوبوس شبکه حمل‌ونقل همگانی شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت فعلی سیستم حمل‌ونقل عمومی شهر کرمان احتمالا ۱۰۰ سال طول می‌کشد تا این هدف محقق شود! درست می‌گویم؟ گفت: نه. زمان زیادی نمی‌برد. خطوط در حال طراحی است، اگر ۴۵ دستگاه اتوبوس جدید اضافه شود و ۲ سال متوالی، چیزی بالغ بر یک‌هزار میلیارد تومان بودجه برای خرید اتوبوس اختصاص پیدا کند، پیش‌بینی من این است که در سال ۱۴۰۷ یک سیستم حمل‌ونقل همگانی چابک در شهر کرمان خواهیم داشت و در این سال، می‌توانیم خط ۲ بی‌آرتی را راه‌اندازی کنیم.
خلیفه یادآور شد: خط یک بی‌آرتی شهر کرمان از فرودگاه به گلزار شهدا می‌رسد و خط ۲ از شهرک افضلی‌پور به سمت میدان هفت‌باغ اجرا خواهد شد.
نه به کاهش عرض پیاده‌رو
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان در پاسخ به این پرسش که با این وضعیت، مردم کرمان فعلا و در آینده‌ای نزدیک نباید منتظر سرویس‌دهی اتوبوس‌های بی‌آرتی در شهر باشند؟ گفت: از نظر سازمان ترافیک، راه‌اندازی خط بی‌آرتی شروع شده است. وقتی اصلاح پیاده‌روهای خیابان‌های بهشتی و شریعتی انجام شود، بخش عمده‌ای از پروژه که احتمال می‌دادیم تبعات اجتماعی هم داشته باشد اجرا می‌شود.
خیلفه تصریح کرد: با طراحی‌ای که صورت گرفته، این پروژه تبعات اجتماعی ندارد چون برای افزایش عرض سواره‌رو، از فضایی که جوی حاشیه خیابان دارد استفاده می‌شود و کاهش عرض پیاده‌رو نخواهیم داشت.
وی با بیان اینکه به نظر من راه‌اندازی بی‌آرتی در شهر کرمان شروع خیلی خوبی دارد، افزود: ما به لحاظ منابع مالی به مشکل خوردیم؛ اگر منابع مالی کافی تامین می‌شد پروژه پیشرفت بیش‌تری داشت.
اتوبوس به جای خودروی شخصی
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان در پاسخ به این پرسش ایرنا که معاون عمرانی استاندار کرمان چندی پیش در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های محلی، نسبت به اینکه عرض خیابان شریعتی پاسخگوی حضور بی‌آرتی نیست ابراز نگرانی کرده بود؛ چه پاسخ کارشناسی به این نگرانی دارید؟ اظهار کرد: این نگرانی کاملا درست و به‌جاست. زمانی اتوبوس ترجیح داده می‌شود که سیستم حمل‌ونقل همگانی چابک و به گونه‌ای باشد که فرد از محل خانه و هر نقطه مبداء با فاصله کوتاهی به ایستگاه اتوبوس برسد و در زمان‌بندی کوتاهی سوار اتوبوس مقصد شود.
خلیفه افزود: اگر همین فردا ۲ لاین دیگر به خیابان شریعتی شهر کرمان اضافه کنیم، مملو از حضور خودروها خواهد شد چرا که عرضه، تقاضا را به‌دنبال دارد. اما امروزه در دنیا تعریض معابر کنار گذاشته شده و سیستم محدودیت دسترسی و مدیریت زمانیِ استفاده از معابر رواج یافته است. برای ورود خودروی شخصی به معابر نباید جذابیتی وجود داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که معاون عمرانی استاندار کرمان در یک مصاحبه، اینکه می‌گویید مردم خودروهای شخصی را در خانه می‌گذارند و از اتوبوس استفاده می‌کنند را شبیه یک شوخی تعبیر کردند؛ آیا توجیه کارشناسی کافی برای اینکه کرمان می‌تواند بی‌آرتی داشته باشد اتفاق نیفتاده است؟ اظهار کرد: نمی‌دانم ایشان دقیقا چه گفتند اما معاون عمرانی استاندار و همگان اذعان کرده‌اند که بی‌آرتی برای شهر کرمان مفید و ضروری است ولی اینکه چطور اجرا شود هم موضوع مهمی است.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان افزود: معاون عمرانی استاندار کرمان برای توسعه و تقویت حمل‌ونقل همگانی ارزش بسیار زیادی قائلند و پیگیر آن هم هستند ولی تاکید دارند به گونه‌ای اجرا شود که تبعات کم‌تری داشته باشد.
خلیفه در پاسخ به اینکه آیا مجوز راه‌اندازی بی‌آرتی را از شورای ترافیک استان اخذ کرده‌اید؟ گفت: مجوز کلی را از شورای ترافیک گرفته‌ایم. دوستان گفته‌اند اصلاحاتی در طرح انجام و مجدد بررسی شود ولی مجوز کلی داده شده که بتوانیم پیاده‌روی خیابان شریعتی را اصلاح کنیم.
ضرورتی به‌نام بی‌آرتی
وی افزود: نگاه کارشناسی ما در شهرداری کرمان این است که اگر عرض خیابانی کم است برای خودروی شخصی کم باشد نه برای اتوبوس...
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توانید چنین دیدگاهی را در شهر کرمان که تاکنون تجربه خوبی در استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی نداشته و خودروسالار است اجرا کنید؟ گفت: باید الزامات آن را اجرا کنیم که شامل تامین اتوبوس، طراحی و اجرای خطوط و ایستگاه‌هاست. پس از آنکه تغذیه‌کننده‌ها آماده شد به خط اصلی بی‌آرتی می‌رسیم.
خلیفه افزود: در مراحل پایانی تهیه طرح جامع ترافیک شهر کرمان هستیم. پس از آنکه طرح در شورای ترافیک استان تصویب شد باید از وزارت کشور تاییدیه بگیرد و آنجا خواهند پرسید که سیستم حمل‌ونقل همگانی انبوه‌بر در شهر کرمان چیست؟ اگر بی‌آرتی در طرح نباشد به ما خرده می‌گیرند.
دعوت به همدلی
وی ابراز امیدواری می‌کند که اگر امسال و سال آینده اتوبوس‌های جدید خریداری شود، می‌توان عملیات راه‌اندازی خط یک بی‌آرتی را شروع کرد.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل شهرداری کرمان گفت: پیشرفت پروژه بستگی به این دارد که مجموعه استان برای راه‌اندازی بی‌آرتی همدل باشند.
به گزارش ایرنا،خلیفه با تاکید بر اینکه در صورت موافقت تمامی ارکان استان، انجام پروژه بی‌آرتی شدنی است، افزود: بی‌آرتی باید تغذیه‌کننده‌های قوی داشته باشد. الان ۹۰ دستگاه اتوبوس در شبکه شهر کرمان داریم که با ورود اتوبوس‌های جدید به ۱۴۰ دستگاه می‌رسد. اگر بتوانیم این آمار را به ۲۰۰ برسانیم و حدود ۳۰ اتوبوس هم در خط بی‌آرتی فعال باشد شبکه حمل‌ونقل عمومی شهر کرمان در وضعیت مطلوبی قرار خواهد گرفت.