هدر رفت آب در بخش کشاورزی؛ 4 برابر شرب

طبق داده‌های مرکز آمار ایران 82 میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. این رقم باتوجه به میزان ضایعات زنجیره تامین در بخش کشاورزی نشان از هدر رفت 23 میلیارد مترمکعب آب در این بخش می‌دهد. به تعبیر دیگر 5 میلیارد مترمکعب بیش از آب پشت سدهای کشور در بخش کشاورزی آب هدر می‌رود.سال گذشته مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی ایران، میزان ضایعات زنجیره تامین در بخش کشاورزی را ۳۵ درصد اعلام کرد. این درحالی که وزارت نیرو میزان مصرف آب در این بخش را تا 92 درصد اعلام کرده‌ است. البته مقامات وزارت جهادکشاورزی این رقم 65 تا 77 درصد تخمین زدند. اعدای که هیچ کدام را مرکز آمار تایید نمی‌کند. براساس داده‌های این مرکز در سال گذشته میزان آب مصرفی بخش کشاورزی 82 میلیارد مترمکعب بود. در مقابل این رقم برای بخش شرب 8.2 میلیارد متر مکعب و برای بخش صنعت 2.4 میلیارد مترمکعب برآورد شده است.
این داده‌ها نشان می‌دهد، حدود 88 درصد کل آب مصرفی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. حال اگر این داده‌ها را در کنار آمار سال گذشته عادل بیگ بابایی، معاون مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی وزارت علوم که اعلام کرده بود، حدود ۲۸ درصد هدر رفت آب از طریق ضایعات اتفاق می‌افتد؛ قرار دهیم؛ می‌توان گفت، 23 میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی در سال 1400 هدر رفته است. این رقم تقریبا 4 برابر آب شرب مصرفی در هر سال است. طبق داده‌های او در سال 1400 سهم آب شرب 7 درصد کل آب مصرفی کشور بوده که به نوعی یک چهارم آب هدر رفته در بخش کشاورزی است.
جدیدترین داده‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد، آب پشت سدهای کشورهای 17.95 میلیارد متر مکعب است، یعنی فقط آبی که در بخش کشاورزی هدر می‌رود، بیش از 5 میلیارد متر مکعب بیشتر از موجودی سدهای کشور است.
بنابراین سیاستگذار در کنار مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، باید در راستای کاهش ضایعات بخش کشاورزی گام‌های عملیاتی بردارد. وضعیتی که به باور علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی با اجرای طرح الگوی کشت اصلاح شکل خواهد گرفت. او می‌گوید، ضایعات از بزرگترین چالش‌های بخش کشاورزی کشور است. در این بین ضایعات بخش سبزی و صیفی ۳۰ تا ۵۰ درصد بیش از سایر محصولات است. اما ما در طرح اصلاح الگوی کشت چند شرط دیده شده‌ایم که بتوانیم علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، ضایعات بخش کشاورزی را نیز کاهش دهیم. ما همچنین به دنبال افزایش بهره‌وری و افزایش درآمد کشاورزان هستیم.