مورد عجیب پول‌های بلوکه شده!

ماجرای عجیب پول‌های بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر، در روزهای اخیر ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است. با وجود اینکه آمار دقیقی از اموال بلوکه شده ایران وجود ندارد اما طبق اظهارات و گزارش‌های پراکنده، به نظر می‌رسد که ارزش این اموال بین 100 تا 130 میلیارد دلار باشد. با این حال، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، در اظهارات اخیر خود ادعا کرد که ایران پول بلوکه‌ای شده‌ای در هیچ کشوری ندارد.
دیروز هم ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم، در جریان نشست خبری خود اظهارنظرهای عجیب و حتی متناقضی پیرامون این اموال بلوکه شده داشت.
وقتی رئیس دولت اظهاراتش را اصلاح کرد
وقتی خبرنگار ژاپنی درباره 1.5 میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در این کشور از رئیس جمهور پرسید، ابراهیم رئیسی به ژاپنی‌ها توصیه کرد که تحت‌تاثیر آمریکایی‌ها نباشند و پول‌های ایران را مسدود نکنند. وی همچنین تاکید کرد که ایران در تلاش است که این پول‌های بلوکه شده را پس بگیرد.
با این وجود، تنها دقایقی پس از این اظهارات، کاغذی به دست رئیس‌جمهوری رسید که رئیسی پس از خواندن آن، از موضع خود راجع به پول‌های بلوکه شده بازگشت و اعلام کرد که تنها اموال بلوکه شده ایران، مربوط به کشور کره جنوبی بوده که آنها را دریافت کرده‌اند و ایران هیچ پول دیگری با چنین شکل و شمایلی در کشورهای دیگر ندارد.
اظهارات مبهم رئیسی درباره پول‌های بلوکه شده
رئیسی در ادامه نیز طی اظهاراتی گنگ و مبهم گفت: «اگر پول بلوکه شده‌ای هست، در اختیار بانک مرکزی ماست. ما پول مسدود شده دیگری نداریم. پول داریم در کشورها؛ اما اشراف و اختیار بانک مرکزی وجود دارد.»
مشخص نیست که روی آن برگه کاغذ چه چیزی نوشته شده بود که رئیس دولت سیزدهم را مجبور کرد توضیحاتش درباره پول‌های بلوکه شده را تغییر دهد اما جدا از آن، مشخص نیست که منظور رئیسی از «پول‌های مسدود شده‌ای که در اختیار بانک مرکزی است» چیست؟
واکنش همتی به آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران
عبدالناصر همتی، رئیس کل اسبق بانک مرکزی و یکی از منتقدان اصلی دولت سیزدهم، هم در واکنش به ادعای وزیر امورخارجه مبنی بر صفر شدن دارایی‌های مسدود شده ایران، با انتشار توئیتی در صفحه رسمی خود نوشت: اگر این حرف درست باشد، یعنی در حال حاضر چندین میلیارد دلار ارز در اختیار دولت سیزدهم قرار دارد.
وی ادامه داد: در سال‌های ۹۸ و ۹۹ به دلیل تحریم حداکثری ترامپ و در نتیجه ناممکن بودن استفاده از این منابع مسدودی، جهت واردات، بازار ارز دچار التهاب شد.
همتی همچنین خاطرنشان کرد: در حال حاضر که این ذخایر ارزی به دلایلی که روشن است، آزاد شده اند، خوب است رسانه‌های محفلی دولت به جای نشر مطالب کذبی نظیر دادن اطلاعات به صندوق بین‌المللی پول، حداقل بگویند که این چندین میلیارد دلار از قبلی‌ها به دولت رسیده است!
ارزش تخمینی دارایی‌های بلوکه شده ایران چقدر است؟
در ابتدا باید متذکر شد که ارائه آماری دقیق از اموال بلوکه شده ایران در کشورهای خارجی به دلیل در دسترس نبودن اطلاعات کافی، ناممکن است اما با توجه به اظهارات و گزارش‌های پراکنده می‌توان به برآوردی از میزان این اموال رسید.
سال 2020 بود که سرویس تحقیقات کنگره آمریکا در گزارشی میزان اموال بلوکه شده ایران را بین 100 تا 120 میلیارد دلار تخمین زد. همچنین الن دوهان، گزارشگر ویژه اقدامات یک‌جانبه شورای حقوق بشر پس از حضور در ایران در سال 2022 اعلام کرد که 100 تا 130 میلیارد دلار از اموال ایران توسط آمریکا بلوکه شده است.
از سوی دیگر، در گزارشی که صندوق بین‌المللی پول سال گذشته منتشر کرد، رقم اموال مسدود شده ایران تا پایان آوریل سال 2020 در حدود 115 میلیارد دلار تخمین زده شد.
اموال بلوکه شده ایران شامل چه مواردی است؟
بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر، شامل اموال نقدی است که از فروش نفت و گاز، فرآورده‌های نفتی و دیگر محصولات صادراتی ایران حاصل شده‌اند.
به گزارش تجارت‌نیوز، با این وجود دارایی‌های ایران در کشورهای خارجی به این اموال نقدی محدود نمی‌شود و بخش ارزشمندی از این اموال، غیرنقدی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که سهم قابل توجهی از دارایی‌های ایران مربوط به اموال غیرنقدی اعم از سهام شرکت‌های آمریکایی، آلمانی، فرانسوی و دیگر کشورهای اروپایی است که در قبل از انقلاب سال 57 خریداری شده‌اند. برآورد می‌شود که ارزش کنونی این دارایی‌ها به چندین میلیون دلار برسد.