بر اساس گزارش مرکز آمار، در سال تحصیلی گذشته نرخ ترک تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول رکورددار هفت سال گذشته بوده است. در این میان ارقام حاکی از این است که در این مدت پسرها بیش از دخترها درس و مدرسه را رها کرده‌اند...

مرکز آمار در جدیدترین گزارش وضعیت اجتماعی-فرهنگی ایران مربوط به تابستان 1402 به آمار نرخ ترک تحصیل دانش‌آموزان در سال تحصیلی 1402-1401 اشاره کرده است. ترک تحصیل وضعیتی است که دانش‌آموز حین تحصیل، به هر دلیلی نظام آموزشی را ترک کند.
گسترش این وضعیت می‌تواند نشانگر نامناسب بودن حال نظام آموزشی باشد. مطابق این گزارش در سال تحصیلی گذشته 15 میلیون و 484 هزار نفر دانش‌آموز در مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم ثبت‌نام کرده بودند. در این سال نرخ ترک تحصیل در مقطع ابتدایی 1.2 درصد، در مقطع متوسطه اول 5.47 درصد و در مقطع متوسطه دوم 4.04 درصد بوده است.
 بررسی‌ها نشان می‌دهد این نرخ در دو مقطع تحصیلی بیشترین مقدار خود را در هفت سال اخیر داشته است. همچنین به جز مقطع ابتدایی، ترک تحصیل در پسرها بیش از دخترها بوده است.
رشد ترک تحصیل در میان دانش‌آموزان در هفت سال گذشته
دانش‌آموزان تحت تاثیر عوامل مختلفی به ترک تحصیل روی می‌آورند. مشکلات مالی و فشار برای کسب درآمد، محیط نامناسب تحصیلی، مشکلات یادگیری، افسردگی، مشکلات خانوادگی و ازدواج زودهنگام بخشی از این دلایل هستند. برای ارزیابی میزان ترک تحصیل شاخصی وجود دارد به نام نرخ ترک تحصیل که در آن سهم دانش‌آموزانی که در یک سال تحصیلی مدرسه را ترک کرده‌اند نسبت کل دانش‌آموزانی که در ابتدا ثبت‌نام می‌کنند محاسبه می‌شود.
 مطابق گزارش مرکز آمار در سال تحصیلی 1402-1401، 1.2 درصد از دانش‌آموزان ابتدایی، 5.47 درصد از دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول و 4.04 درصد از دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم درس خواندن را رها کردند. بنابراین بیشترین نرخ ترک تحصیل مربوط به مقطع متوسط اول و کمترین آن مربوط به مقطع ابتدایی بوده است.
 روند نرخ ترک تحصیل در هفت سال تحصیلی گذشته یعنی از سال 1396 تا 1402حاکی از این است که این نرخ در سال تحصیلی گذشته در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول به اوج خود در هفت سال گذشته رسیده است. در مقطع متوسطه دوم نیز نرخ ترک تحصیل در پنج سال گذشته بی‌سابقه بوده است. میزان بالای ترک تحصیل در میان دانش‌آموزان کشور در سال گذشته می‌تواند حاکی از عدم توجه کافی به وضعیت رفاهی دانش‌آموزان باشد.
 بررسی ارقام نشان می‌دهد در این هفت سال به طور کلی نرخ ترک تحصیل در دانش‌آموزان پسر بیش از دانش‌آموزان دختر بوده است.
پسرها بیش از دخترها مدرسه را رها کرده‌اند
 بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان ترک تحصیل در دخترها و پسرها متفاوت است. این موضوع می‌تواند نمایان‌گر اختلاف‌های جنسیتی در فرایند تحصیل این دو جنس در جامعه باشد. برای مثال فشار بیشتر تامین مالی بر دوش پسرها باعث می‌شود آن‌ها بیشتر به سمت ترک تحصیل بروند تا بتوانند درآمد خود و خانواده را تامین کنند. یا در مورد دخترها نگاه‌های سنتی در برخی خانواده‌ها و فشار برای ازدواج زودهنگام سبب می‌شود آن‌ها مدرسه را پیش از اتمام دوره تحصیل رها کنند.
 داده‌ها حاکی از این است که نرخ ترک تحصیل در هر سه مقطع تحصیلی در سال تحصیلی گذشته در بین دانش‌آموزان پسر بیش از دانش‌آموزان دختر بوده است. بیشترین اختلاف جنسیتی در ترک تحصیل در مقطع متوسطه اول وجود داشته است. به طوری که نرخ ترک تحصیل در پسرها 6.54 درصد و در دخترها 4.33 درصد بوده است.
در مقطع متوسطه دوم نیز در این سال 4.5 درصد از پسران دانش‌آموز و 3.56 درصد از دختران دانش‌آموز مدرسه را ترک کردند. با این حال اختلاف جنسیتی در دوران ابتدایی کمتر بوده است به طوری که 1.21 درصد از پسرها و 1.19 درصد از دخترها در این مقطع دست از تحصیل کشیده‌اند.
روند کلی هفت سال گذشته نیز حاکی از این است که همواره در مقاطع متوسطه اول و دوم نرخ ترک تحصیل در پسرها بیش از دخترها بوده است. با این حال در مقطع ابتدایی در این سال‌ها دخترها بیش از پسرها ترک تحصیل کرده بودند، با این حال این اختلاف در سال‌های اخیر کاهش یافته است به طوری که در سال تحصیلی گذشته برای نخستین بار در طول این هفت سال نرخ ترک تحصیل در پسرها بیش از دخترها شده است.