مجمع جهانی اقتصاد در تازه‌ترین گزارش خود از "ریسک‌های جهان در 2024" به بررسی خطرات احتمالی که جهان در کوتاه‌مدت و بلندمدت با آن روبروست پرداخته است...

شوک‌­های پیاپی که در سال­های اخیر جهان را فراگرفته است غیرقابل حل به‌­نظر می‌­رسند. جنگ، درگیری، سیاست­های قطبی، بحران ادامه دار هزینه‌­های زندگی و تاثیرات رو به رشد تغییرات آب­وهوایی درحال ناپایدارکردن نظم جهان هستند.
یافت­ه‌های جدید "گزارش ریسک جهانی 2024" مجمع جهانی اقتصاد نشان دهنده این مهم‌­ترین چالش‌­هایی است که مردم در مناطق مختلف جهان با آن روبرو هستند.
مجمع جهانی اقتصاد در این گزارش، جهانی را ترسیم می‌کند که با دو بحران اساسی "تغییرات آب­وهوایی و درگیری­‌ها" روبروست. این درحالی است که این تهدیدها در پس زمینه­ای از تغییرات تکنولوژیک سریع و نااطمینانی اقتصادی قرار دارند. گفتنی است یافته­‌های این گزارش براساس "نظرسنجی درک خطرات جهانی" این مجمع تهیه شده است، که نظرات نزدیک به 1500 کارشناس دانشگاهی، کسب‌­وکار، دولت، جامعه جهانی و مدنی را جمع آوری می‌­کند.
چشم انداز جهان
شرکت­ کنندگان در این نظرسنجی خوش بینی اندکی داشته­‌اند. بیش از نیمی از آنها درجه قابل توجهی از "ناپایداری" و "خطر وقوع فجایع جهانی" را پیش بینی کرده‌­اند. از منظر 30 درصد دیگر، اوضاع بدتر خواهد شد، و فجایع جهانی در آینده رخ خواهند داد، به طوری که در طول دوسال آینده یک دوره "پرآشوب" یا "متلاطم" در پیش­روست.
با گسترش این چشم انداز به 10 سال آینده، بدبینی در میان پاسخ دهندگان افزایش داشته است. به طوری که تا سال 2034، حدود دوسوم (63 درصد) یک نظم جهانی "پرآشوب" یا "متلاطم" را پیش بینی کرده‌­اند.
مهم ترین این خطرات کدامند؟
درحالی که خطرات مرتبط با "مسائل آب­‌وهوایی" همچنان موضوع غالب است، تهدیدها از سوی "اطلاعات نادرست" و "دروغ پراکنی­‌ها" نیز به عنوان مهم ترین تهدیدهای کوتاه مدت در گزارش 2024 شناخته شده­اند. نگرانی‌­های روبه­رشد درباره اطلاعات نادرست و دروغ تا حد زیادی ناشی از پتانسیل‌­های "هوش مصنوعی" در دستان کاربران بد است که می‌­تواند سیستم اطلاعات جهانی را با روایت‌­های غلط پر کند.
براساس این گزارش، در طول دوسال آینده، "بازیگران داخلی و خارجی از اطلاعات نادرست و دروغ برای افزایش شکاف‌­های اجتماعی و سیاسی استفاده خواهند کرد". این خطر با چندین انتخابات که در آینده نزدیک برگزار می­شود افزایش پیدا می­‌کند، چراکه بیش از 3 میلیارد نفر از مردم جهان از جمله در ایالات متحده آمریکا، هند و انگلستان قرار است در سال 2024 و 2025 پای صندوق رای بروند.
این گزارش نشان می­دهد که پراکنده شدن اطلاعات نادرست و دروغ پراکنی در جهان می­تواند منجر به ناآرامی­های اجتماعی شود. اما همچنین می­تواند سانسور دولتی، پروپاگاندای داخلی و کنترل­ها روی جریان آزاد اطلاعات را بدنبال داشته باشد.
با این وجود، در چارچوب 10 ساله، با نزدیک شدن یا عبور جهان از نقاط بحرانی آب­‌وهوایی، پنج تهدید از 10 تهدید مهم پیش روی جهان مربوط به تغییرات آب­وهوایی شناخته شده‌­اند.
خطرات ناشی از "رویدادهای شدید آب­‌وهوایی" در صدر فهرست قرار دارند، چراکه کشورها برای تغییرات بلندمدت، غیرقابل بازگشت و تداوم پذیر ناشی از گرمایش زمین آماده نیستند. درحالی که رویدادهای شدید آب­وهوایی به عنوان یک تهدید فوری شناخته می­‌شوند، درباره فوریت سایر ریسک­‌های مرتبط با تغییرات آب‌­وهوایی چون "از میان رفتن تنوع زیستی" و "فروپاشی اکوسیستم" اختلاف نظر وجود داشته است؛ نگرانی درباره این موارد بیشتر در میان جوانان بوده است که می­تواند اقدام معنادار در این زمینه را به تاخیر بیندازد.

"قطبی‌شدن اجتماعی"، "نبود فرصت‌­های اقتصادی" و "مهاجرت جبری" نیز از جمله مهم­ترین ریسک­‌های اجتماعی پیش روی جهان در گزارش مجمع جهانی اقتصاد شناخته شده­اند.
این درحالی است که خطر "درگیری‌­های مسلحانه میان کشورها" در چشم انداز دوساله، از منظر پاسخ دهندگان پنجمین ریسک مهم پیش‌روی جهان بوده است.
" به گزارش اکو ایران، بحران هزینه­‌های زندگی" نیز همچنان یکی از نگرانی­های مهم در چشم انداز 2024 است. ریسک­‌های "تورم" و "رکود اقتصادی" از ریسک­های قابل توجه در چشم انداز دوساله شناخته شده­اند. گرچه به نظر می­رسد اکنون فرود نرم‌­تر در انتظار اقتصاد باشد، ولی چشم انداز کوتاه مدت همچنان با نااطمینانی همراه است. طبق این گزارش، از ال نینو گرفته تا تشدید احتمالی درگیری‌ها، منابع متعددی برای ادامه فشارهای قیمتی طرف عرضه در دو سال آینده وجود دارد. اگر نرخ‌های بهره برای مدت طولانی‌تری بالا باقی بماند، شرکت‌های کوچک و متوسط و کشورهای دارای بدهی سنگین به‌ویژه در معرض مشکلات بدهی قرار خواهند گرفت.