از نکات قابل توجه در اقتصاد خانواده این است که افزایش درآمد، به معنی بهبود معاش خانواده نیست بلکه افزایش درآمد افزایش هزینه‌ها را به‌دنبال خواهد داشت بلکه مدیریت هزینه‌هاست که هنر گردانندگان اقتصاد خانواده را آشکار می‌کند. خانواده‌ها نمی‌توانند هنگام مواجهه با کمبود بودجه‌شان یک متمم بودجه بیاورند و هزینه‌های اضافی را حذف کنند بنابراین باید قادر باشند هزینه‌ها را مدیریت کنند.
آنچه اقتصاد خانواده را منحصر به فرد می‌کند وجود ارتباطات درونی بین نقش‌های شغلی و خانوادگی است. با این وجود نباید فعالیت‌های اقتصاد خانواده را شوخی و سرگرمی دانست بلکه باید با جدیت و برنامه‌ریزی دقیق آنها را پیگیری کرد. این بدان معناست که تمام اعضای خانواده موظفند از سیاست‌های اقتصادی خانواده در جهت پیشبرد اهداف آن تبعیت کنند. مدیریت اقتصادی خانواده در شرایط عادی باید براساس میزان درآمدهای هر یک از اعضای خانواده و هزینه‌ها تنظیم شود. همان طور که در خانواده، والدین باید مدیریت عاطفی، روانی و اجتماعی را اعمال کنند، در بحث هزینه‌کردن و ایجاد تعادل بین دخل و خرج نیز نیاز به مدیریت است.
- اگر بخواهیم اقتصاد خانواده را دوام بخشیم می‌توان اصول زیر را به کار برد:
1) برنامه‌ریزی اقتصادی خانواده:
برنامه‌ریزی تصویر روشنی از هدف، ابزار و رو‌ش‌های مناسب بـرای رسـیدن به هدف است. امروزه اغلب تصمیمات بر اساس طرح‌ها و برنامه‌های از پیش اندیشیده شده یعنی، برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد. در بطن مدل سیستمی اقتصاد خانواده، خانواده و اقتصاد آن را نمی‌توان از هم مجزا کرد. تـوجه بـه نیازهای آتی خانواده و همچنین شناخت فرصت‌ها و تهدیدهای اقتصادی خانواده در راستای همین مدل قرار دارد. توجه به موارد مذکور را می‌توان موضوع جلسات خانوادگی قرار داد.
2) جمع‌آوری اطلاعات وضع موجود در بودجه خانواده:
ایـن راهکار نیز در اقتصاد خانواده تأثیر مثبت دارد. برای برنامه‌ریزی و تنظیم بودجه‌ای خانواده، مهم‌ترین کار یادداشت کردن هزینه‌ها و درآمد خانواده است. با یادداشت هزینه و درآمد به صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه، علاوه بـر مـشخص کـردن میزان هزینه‌های مصرف شده، امـکان تـحلیل و بـررسی آن نیز فراهم می‌شود. اینکه مهم‌ترین رقم مخارج مربوط به کدام خرید یا خریدها بوده و اینکه مخارج فوق تا چه اندازه ضـروری و حـیاتی اسـت و اثر آن بر بودجه خانواده به چه میزان اسـت، کـمک زیادی برای پیش‌بینی و برنامه‌ریزی واقعی بودجه خانواده در آینده خواهد بود.
با نوشتن مخارج، خانواده درمی‌یابد در چه مواردی غیرضروری هـزینه کـرده اسـت و در آینده از آن جلوگیری خواهد کرد. اگر مخارج خانواده با درآمد مـوازنه ندارد، نحوه هزینه درآمد را باید تغییر داد. تغییر هزینه‌ها باید به صورتی باشد که حداقل فشار بر خانواده و حـداقل احـساس مـحرومیت از مصرف کالاها و خدمات را فراهم سازد. استمرار در انجام این روش برای کم کـردن هـزینه‌ها سبب قانع شدن افراد مخالف با صرفه‌جویی در خانواده می‌شود.
3) توازن دخل و خرج:
یکی دیگر از راهکارهای مـوفقیت‌آمیز در اقـتصاد خـانواده توازن دخل و خرج می‌باشد. موازنه دخل و خرج در بودجه خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد. بـرخی افـراد بـه محض دریافت درآمد بدون برنامه آن را خرج می‌کنند و این سبب کسری بودجه آنها در اواخر هـر مـاه و اقـدام به گرفتن وام و قرض می‌شود. برنامه‌ریزی برای خرج‌کرد خانواده سبب می‌شود نه تنها خانواده بـا کـمبود بودجه مواجه نشود بلکه مازاد یا اضافه درآمد نیز داشته باشد. پس برای رسـیدن بـه مـوازنه دخل و خرج، داشتن برنامه‌ای اقتصادی لازم است. از آنجا که شیوه‌های رفتاری خانواده به ویـژه مـادر تاثیر بسزایی بر فرزندان دارد، باید الگویی صحیح در خانواده نهادینه شود تا به صـورت سـلسله‌ای ایـن الگوی صحیح به جامعه و خانواده‌های آینده منتقل شود.
4) نظم و ترتیب در مخارج خانواده:
در بودجه خانواده لازم اسـت مـخارج طبقه‌بندی شود و اموری که اهمیت بیشتری دارند در اولویت قرار گیرند و درآمد مـازاد صـرف خـرید لوازم و کارهای غیرضروری و تجملی نشود. مازاد درآمد باید درست مصرف شود و از هر گونه اسراف و تبذیری پرهـیز شـود. بـیشتر مشکلات اقتصادی خانواده‌ها ناشی از بی‌نظمی در مخارج زندگی است.
5) انجام مشاوره‌‌های اقتصادی:
بـرخی خـانواده‌ها توان مدیریت اقتصادی نداشته و یا اینکه با مشکلاتی مواجه می‌شوند که به تنهایی از عهده حل آن بـرنمی‌آیند. امـروزه منابع و مراجع بسیاری جهت مطالعه با موضوع اقتصاد خانواده وجود دارد که مـی‌توان بـه آن مراجعه کرد و در مدیریت اقتصادی خانواده از آن کـمک گـرفت.
6) تـوجه به آموزه‌های دینی:
ترویج مسائل اقتصاد اسـلامی و دیـنی در خانواده و پرهیز از روحیه اسراف و تبذیر می‌تواند اقتصاد خانواده را قوام بخشد.
| لینک مطلب: | http://eghtesadkerman.ir/News/item/1017 |