بعد از تجربه بورس زعفران، حالا از معاملات گواهی سپرده و آتی پسته در بورس نیز رونمایی شده و قرار است بورس کالا برای این محصول جهانی نیز شفافیت معاملات ایجاد کند.مظفر محمدی، تولیدکننده پسته و از افرادی است که برای راه‌اندازی معاملات پسته در بورس تلاش زیادی کرده است. او چنان به این شیوه اعتقاد دارد که حتی انبار خود در زرند کرمان را به معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس اختصاص داده است. در ادامه، گفت و گو با این فعال بازار پسته را درباره چشم‌انداز و پیامدهای راه‌اندازی بورس پسته،می‌خوانید:

*عرضه پسته در بورس کالا چه تأثیری در بازار این محصول صادراتی خواهد داشت؟

بزرگ‌ترین نکته مثبت عرضه پسته در بورس این است که صادرکننده ایرانی می‌تواند پسته با کیفیت را به‌طور مستقیم از بورس تامین و برای فروش در بازار جهانی آماده کند. این مکانیسم شفاف که در بورس کالا وجود دارد باعث خواهد شد تا کشاورز نیز پسته خود را با اطمینان خاطر از دریافت به موقع مطالباتش به خریدار عرضه کند. این در حالی است که متاسفانه در گذشته شاهد مواردی بودیم که در بازار سنتی برخی از خریداران و مخصوصا دلالان بعد از خرید پسته از کشاورز، در موقع سررسید پول را به باغدار پرداخت نمی‌کردند که خوشبختانه این مشکل هم از طریق عرضه در بورس کالا حل شده است. به طوری که کشاورز پس از انجام معامله گواهی سپرده کالایی در بورس می تواند به سرعت پول خود را به صورت نقد دریافت کند.

*بورس کالا قرار است چه‌کاری انجام دهد؟

عنصر اصلی بورس کالا «شفافیت» است و قطعا سود همه در شفاف بودن است. با توجه به تضامینی که در بورس کالا از خریدار دریافت می‌شود، هرگز برای پول کشاورزان اتفاق ناخوشایندی رخ نخواهد داد. همچنین خریداران که تعدادشان در بازار سنتی کم و محدود است، به کمک سازوکار بورس و فعالان و سرمایه گذاران فعال در بازار سرمایه افزایش خواهد یافت؛ به طوری که حتی افراد حقیقی و حتی شرکت‌های سرمایه گذار و حقوقی ها نیز می‌توانند به منظور سرمایه گذاری، محصولات را از بورس خریداری کنند. همین موضوع به تبلیغ و معرفی برند پسته ایرانی نیز کمک زیادی می‌کند. قطعا وقتی پسته در بورس عرضه شود، با حضور هر چه بیشتر خریداران در این بازار نسبت به بازار سنتی قیمت کشف خواهد شد که این امر به واقعی‌تر شدن قیمت پسته کمک خواهد کرد که این شرایط باز هم به نفع کشاورز خواهد بود.

*کشاورز با چه مقدار محصول می‌تواند در بورس حضور داشته باشد؟

قرار بر این شده است که محصول با حجم زیر ۲۰۰ کیلوگرم تحویل گرفته نشود. البته معمولا کشاورزان زیر این مقدار هم تولید ندارند؛ ضمن اینکه باید به این نکته توجه داشت که تجمیع محصول باغداران برای فروش، به قیمت‌گذاری و عرضه آن در بورس کمک زیادی می‌کند.

*باغ‌های پسته معمولا در استان‌های کرمان و خراسان واقع شده اند و برای کشاورزان سخت است که برای عرضه محصول خود تا تهران بیایند. بورس برای این مشکل چه تمهیداتی داشته است؟

الزاما این‌گونه نیست که برای عرضه محصول در بورس، کشاورز نیاز به مراجعه به تهران داشته باشد. به طوری که هم‌اکنون چندین انبار در شهرهای مختلف کشور از جمله شهرستان های زرند و سیرجان در استان کرمان راه‌اندازی شده است که آماده تحویل محصول از باغداران هستند. ضمن اینکه بورس در حوزه معاملات پسته به تازگی کار خود را شروع کرده و به‌مرور با مشخص شدن مزایای این بازار، برای هر شهرستان دارای سطح زیر کشت پسته انبارهای مجهزی آماده پذیرش در بورس خواهد شد. البته جهت پذیرش این انبارها در بورس نیاز به رعایت استانداردها و شرایط خاصی است که با رعایت آنها می توان نظام انبارداری را در حوزه معاملات پسته توسعه بخشید.

*هم‌اکنون بیشترین صادرات را به کدام کشورها داریم؟

بیشترین خریدار پسته ایرانی کشورهای چین و هند هستند و کشورهای متعدد دیگری نیز خریدار پسته از کشور ما هستند.

* امکان ارتباط با تاجران پسته در سایر کشورها از طریق بورس کالا را تا چه حد ممکن می‌دانید؟

تاجران همه کشورها درصدد تهیه پسته با کیفیت و دارای استاندارد کامل هستند و از مزایای بورس کالا این است که امکان تامین چنین پسته‌ای را برای تاجران خارجی فراهم کرده است؛ به طوری که لزوم رعایت استانداردها در محصولات عرضه شده در بورس، موجب جلب اعتماد مشتریان خارجی به خرید پسته‌های مرغوب از کشورمان می شود.

*تاجران ایرانی از انجام معاملات پسته در بورس استقبال کرده‌اند؟

اغلب تاجران کشورمان ضمن درک مزایای بورس پسته به استقبال آن رفته‌اند. در این میان، با توجه به اینکه زمان زیادی از راه اندازی این معاملات نمی گذرد، برخی تاجران، هنوز با مزایای این بازار آشنا نبوده و با نگاه سنتی خود بورس را همانند یک رقیب برای بازار سنتی می‌دانند؛ این در حالی است که بورس بهترین کمک را به تولیدکننده و صادرکننده خواهد کرد. به‌عنوان نمونه، یکی از نکات منفی در تجارت سنتی پسته این است که محصول چندین مرحله بین واسطه ها جابه‌جا و به‌اصطلاح «انباربه‌انبار» می‌شود که همین فرآیند باعث می‌شود کیفیت پسته افت کند. اما در انبارهای بورس کالا چنین اتفاقی نخواهد افتاد و با معامله اوراق گواهی سپرده کالایی مبتنی بر محصول پسته، استاندارد محصول حفظ می‌شود و نیاز به جا به جایی محصول طی دفعات متعدد نیست؛ بلکه تنها اوراق سپرده کالایی محصول در بازار دادوستد می شود و در زمان سررسید، دارنده اوراق مالک محصول خواهد بود. در این زمینه، برای افزایش آگاهی تاجران و کشاورزان و رفع ابهامات آنان نسبت به مکانیسم معاملات در بورس، برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی نیز آغاز شده که می‌تواند به برداشت واقع‌بینانه از ماموریت‌ها و معرفی پیامدهای مثبت بورس کالا منجر شود.

*نبود بورس پسته در سایر کشورها، تهدید یا امتیازی برای معاملات پسته ایرانی در بورس کالا است؟

در برخی از کشورها مثل آمریکا شرکت‌های بزرگ پسته وجود دارد که همانند بورس عمل می‌کند. این شرکت پسته باغداران را جمع‌آوری کرده و برای تولیدکنندگان نقش بورس را ایفا می‌کند. به‌طور طبیعی ارتباط بین بورس ها و رقابت آنها با یکدیگر باعث بهبود عملکرد این بازارها می‌شود. با توجه به اهمیت تجارت پسته، دور از انتظار نیست که بورس پسته در دیگر کشورهای تولیدکننده طلای سبز هم فعال شوند.

 *چه توصیه‌ای برای فعالان بازار پسته و واسطه ها دارید؟

به نظر من حتی واسطه ها هم برای رسیدن به سود بیشتر بهتر است معاملات خود را از طریق بورس کالا انجام دهند. من مطمئن هستم که بورس پسته خانه کشاورزان و پسته کاران خواهد بود. اگر دقت کنید با راه‌اندازی معاملات زعفران در بورس نیز خیلی از مشکلات این محصول حل شد و قطعا این اتفاق برای پسته نیز خواهد افتاد.