لایحه تعطیلات پایان هفته در کشور در حالی آخرین مراحل تصویب را سپری می کند که طبق تصمیم کمیسیون اجتماعی مجلس، پنجشنبه و جمعه به عنوان روزهای تعطیل انتخاب شده است تا فرصت ارتباط موثر با بازارهای جهانی برای اقتصاد ایران از دست برود...

کلیات لایحه تعطیلات پایان هفته پس آمد و رفت‌های بسیار به صحن علنی مجلس، سرانجام در آخرین روزهای سال 1402 به تصویب رسید تا در نهایت در نخستین روزهای فعالیت مجلس یازدهم در سال 1403، کمیسیون اجتماعی مجلس تصمیم نهایی اش را درباره جزئیات آن اتخاذ کند.
براساس آنچه سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس به تازگی اعلام کرده است، «براساس لایحه اصلاح ماده (87) قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب شد روزهای تعطیل پایان هفته پنجشنبه و جمعه و روزهای کاری هفته از شنبه تا چهارشنبه تعیین شود.»
بدین ترتیب در حالی که تنها چند روز تا پایان کار مجلس فعلی باقی مانده است، یکی از مهم ترین طرح های بهارستان پس از بررسی جزئیات آن توسط کمیسیون اجتماعی در شور دوم، در انتظار بررسی و تصمیم گیری نهایی در صحن علنی است و در صورت تصویب لایحه مذکور شهرها و استان‌های دیگر نیز مانند تهران در روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل خواهند بود تا ساعات فعالیت اداری به 40 ساعت در هفته کاهش پیدا کند.
طرح افزایش تعطیلات پایان هفته در حالی برای نخستین بار در مجلس دهم مورد بررسی قرار گرفت که معضلات حجم کم تعطیلات آخر هفته در ایران، چند سالی است که به عنوان یک دغدغه مهم از سوی کارشناسان مطرح می شود و حالا دولت و مجلسهم بر آن شدند که فکری به حال این موضوع مهم کنند؛ زیرا ایران جزو معدود کشورهایی در جهان است که تعطیلات پایان هفته آن تنها در یک روز خلاصه می شود و این در حالی ست که برخی کشورها به فکر افزایش تعطیلات تا سه روز هستند.
اثرات مثبت افزایش حجم تعطیلات پایان هفته در دو محور اجتماعی و اقتصادی قابل تحلیل است که «اقتصادنیوز» در ادامه به برسی آن می پردازد.
تاثیر مثبت بر افزایش راندمان کاری و بهبود وضعیت گردشگری
ابعاد اجتماعی طرح افزایش تعطیلات آخر هفته را می توان در سه موضوع کلی دسته بندی کرد؛ یکی از این موضوعات افزایش بهره وری و راندمان در ساعات کاری هفته است. بنابر تازه ترین تحقیقات که مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته، افزایش میزان تعطیلات هفتگی بر میزان بهره وری افراد در روزهای کاری اثر مطلوب دارد و همین موضوع سبب شده تا برخی کشورهای جهان به سمت افزایش تعطیلات پیش روند.
این اتفاق همچنین اثر مثبتی بر حوزه گردشگری کشور دارد؛ با پراکندگی تعطیلات در تقویم رسمی ایران، امکان برنامه ریزی دقیق و مدیریت سفرها برای خانواده ها وجود ندارد از این رو شاهد تمرکز سفرها در چند تعطیلی محدود در طول سال هستیم؛ موضوعی که به یک چالش جدی در کشور تبدیل شده و عیان ترین آن، چالش ترافیک های سنگین چند ساعته در محورهای مهم مواصلاتی کشور است. این در حالی است که تعیین تکلیف تعطیلات و دوروزه شدن تعطیلات آخر هفته، می تواند تمرکز خانواده ها بر سفر در چند ایام حدود سال را کاهش دهد؛ موضوعی که هم سفر و پیامدهای مثبت اجتماعی اقتصادی و روانی آن را افزایش می دهد و هم آنکه دیگر خبری از ترافیک های طولانی در مسیرهای پرتردد و خیل عظیمی از مسافران در تعطیلات نیست؛ یا دست کم کاهش می یابند. ضمن اینکه بهبود وضعیت سفر و پراکندگی آن در طول سال منجر به افزایش اشتغال‌زایی و جذب گردشگر خارجی هم می شود.
بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی دیگر مزیتی است که در راستای اجرای این طرح شاهد تحقق آن خواهیم بود؛ چرا که خانواده های ایرانی فرصت بیشتری را برای گذراندن اوقات با یکدیگر پیدا خواهند کرد و این امر به تحکیم بنیان های خانواده کمک خواهد کرد. بهبود وضعیت محیط زیست، آلودگی هوا و... از دیگر آثار اجتماعی مثبت افزایش تعطیلات پایان هفته است که می توان به آن اشاره کرد.
توازن در مبادلات تجاری ایران و بازارهای جهانی
با این همه افزایش میزان تعطیلات پایانی هفته بر بهبود وضعیت مبادلات تجاری کشور هم اثرگذار است، چرا که به واسطه تعطیلات ایران، فاصله قابل توجهی میان فعالیت بازار داخلی و بازارهای جهانی افتاده است که مبادلات تجاری را دچار اختلال و مشکل کرده است. با این حال باید بر این نکته تاکید کرد که آنچه می توانست به کاهش این شکاف کمک کند، انتخاب روز شنبه به عنوان تعطیلات بود که از این طریق بتوان تاخیر در مبادلات تجاری به دلیل تعطیلات در روز‌های شنبه و یکشنبه در بیشتر کشور‌های دنیا را کاهش داد.
به این ترتیب، افزایش تعطیلات دو روزه آنچنان که روز پنجشنبه به روز جمعه اضافه شود، همچنان شکاف زمانی برای فعالیت های اقتصادی و مبادلات تجاری میان ایران و جهان را کاهش نمی دهد و چندان نباید به بهبود وضعیت آن امید داشت. این در حالی است که بهترین حالت برای تعطیلات دو روزه در ایران به گواه فعالان اقتصادی، شنبه هاست.
فعالان اقتصادی هم پیش از این درباره آن هشدار داده و تاکید کرده بودند «در صورتی که تعطیلات رسمی هفته، دو روز شود و این دو روز هم روز‌های پنجشنبه و جمعه باشد، تراز تجاری کشور نامتوازن‌تر از آنچه امروز شاهد آن هستیم خواهد شد.» چرا که فعالان اقتصادی عملاً سه روز برای انجام مراودات بانکی خود زمان دارند و چهار روز را از دست می‌دهند. اهمیت این موضوع آن‌قدر زیاد بود که رؤسای اتاق‌های بازرگانی در همان آخرین روز‌های سال گذشته، بیانیه‌ای منتشر کردند و در آن خواستار تعطیلی شنبه، به‌جای پنجشنبه شدند.
تعطیلات آخر هفته در کشورهای جهان چگونه است؟
اما وضعیت تعطیلات آخر هفته در دیگر کشورها به چه ترتیبی است؟ تعطیلات آخر هفته دوروزه در تمام کشورهای دنیا به جز مواردی معدود در حال اجراست و بسیاری از کشورهای توسعه یافته در نظر دارند تا این تعطیلات را به سه روز افزایش دهند؛ چرا که معتقدند کاهش ساعات کاری معمولا منجر به کاهش مصرف انرژی نیز خواهد شد.
انگلیس و اسپانیا دو کشوری پیشگام این موضوع در سطح جهان محسوب می شوند که تعطیلات سه روزه را در دستور کار خود قرار دادند. اما فارغ از کشورهای اروپایی که به آن ها اشاره داشتیم، تقویم کشور‌های مسلمان هم با چنین مشکلی دست و پنجه نرم نمی کند و ایران و برونئی تنها کشورهایی هستند که تعطیلات پایان هفته خود را بر روزهای پنجشنبه و جمعه متمرکز کرده‌اند.
امارات یکی از کشورهای مسلمان همسایه ایران است که حدود سال‌٢٠٠٦ تصمیم نهایی خود را درباره تعطیلات آخر هفته گرفت و روزهای پنجشنبه و جمعه را با هدف تقویت تجارت و بهبود مبادلات بین‌المللی به جمعه و شنبه انتقال داد.
به گزارش اقتصادنیوز، امری که تنها محدود به امارات نماند و سایر کشورهای حاضر در خاورمیانه مانند عراق هم تعطیلات ویکند را به روزهای جمعه و شنبه تغییر دادند تا در مناسبات تجاری و اقتصادی جهان امکان فعالیت داشته باشند. ترکیه، سوریه و پاکستان نیز سال‌هاست تعطیلات پایان هفته خود را به شنبه و یکشنبه منتقل‌کرده‌اند.