با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ۸تیرماه، سعید جلیلی و مسعود پزشکیان به دور دوم انتخابات راه یافتند. با توجه به اولویت بالای اقتصاد از نگاه عموم مردم و خواست آنها از رئیس‌جمهور آینده برای سامان‌دهی اوضاع اقتصادی، به نظر می‌رسد نگاهی به دیدگاه‌های اقتصادی این دو رئیس اهمیت بالایی داشته باشد...

با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ۸تیرماه، سعید جلیلی و مسعود پزشکیان به دور دوم انتخابات راه یافتند. با توجه به اولویت بالای اقتصاد از نگاه عموم مردم و خواست آنها از رئیس‌جمهور آینده برای سامان‌دهی اوضاع اقتصادی، به نظر می‌رسد نگاهی به دیدگاه‌های اقتصادی این دو رئیس اهمیت بالایی داشته باشد.بررسی اظهارات اقتصادی که تاکنون از سوی مسعود پزشکیان مطرح شده است، نشان می‌دهد او تاکید جدی بر نقش ارتباطات بین‌المللی و رفع تحریم‌ها بر رشد و شکوفایی اقتصادی دارد.
برای مثال او معتقد است رشد اقتصادی بدون ارتباط با جهان محقق نمی‌شود. اشتغال و تولید بدون سرمایه‌گذاری ممکن نیست. همچنین به گفته پزشکیان هر زمانی که قصد مذاکره داشتیم، نرخ تورم پایین آمد.در مقابل سعید جلیلی اثر تحریم‌ها را بر اقتصاد چندان زیاد نمی‌داند و بر دور زدن و بی‌اثر کردن تحریم‌ها اعتقاد دارد. او معتقد است رشد اقتصادی بالای ۸درصد دست‌یافتنی و تورم قطعا حل شدنی است. او ضمن تاکید بر اولویت داشتن معیشت مردم در دولت متبوعش، بر ظرفیت‌های منطقه‌ای تاکید می‌کند. برای مثال اعتقاد دارد کشور ما می‌تواند در برخی کالاها هاب منطقه شود و سهم ما در بازار پتروشیمی منطقه کم است و باید افزایش پیدا کند. از سوی دیگر در مناظرات اقتصادی جلیلی بر امکان صادرات ۱۱میلیارد دلار محصولات صیفی‌ به روسیه صحبت کرد که حواشی بسیاری را به دنبال داشت.
اصلاح قیمت انرژی
یکی دیگر از مسائلی که به آن اشاره زیادی می‎شود، اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در دولت چهاردهم است. در این زمینه پزشکیان اشاره‌ای به برنامه خود برای تغییر قیمت بنزین نکرده اما اطمینان داده است که هرگونه تغییری با نظر کارشناسان و اطلاع‌رسانی به مردم صورت خواهد گرفت و همچنین به گفته مشاوران اقتصادی او، مابه‌التفاوت این تغییر قیمت‌ها به مردم پرداخت خواهد شد. از سوی دیگر سعید جلیلی در زمینه بنزین با ارائه طرح «وان» به اصلاح قیمت انرژی و پرداخت یارانه به ازای ‌آن اعتقاد دارد. همچنین به گفته او افزایش و ساخت پالایشگاه‌ یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌های خودکفایی بنزین است.
نگاه عدالت‌محور
نگاهی به دیگر برنامه‌های اقتصادی نامزدها نشان می‌دهد مسعود پزشکیان، با رویکردی بر پایه عدالت اجتماعی و توسعه پایدار، نظرات اقتصادی خود را ارائه کرده است.پزشکیان بر توزیع عادلانه منابع و کاهش نابرابری‌ها تاکید دارد. او تقویت سیستم‌های حمایت اجتماعی و افزایش دسترسی به خدمات عمومی را از جمله اهداف خود می‌داند. تمرکز بر توسعه بلندمدت و پایدار اقتصادی، حفاظت از محیط زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی از جمله برنامه‌های پزشکیان است.پزشکیان به اصلاح سیستم بانکی و مالی کشور و بهبود ساختارهای اقتصادی برای افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌ها معتقد است.
او توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای دیگر، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی را از اهداف خود می‌داند.از سوی دیگر پزشکیان اعتقاد دارد تناسبی میان نرخ دستمزدها و تورم وجود ندارد؛ اما با اقتصاد و قیمت‌گذاری دستوری نیز مخالف است. اما به نظر می‌رسد سعید جلیلی تمایل بیشتری بر ورود به اقتصاد و نظارت بر آن دارد که به نظر می‌رسد تا حدودی تداوم شیوه فعلی و مداخله در سازوکار اقتصادی باشد.البته پزشکیان نیز در صحبت‌های خود از امکان اعطای ۱۰میلیون یارانه به افراد صحبت کرده است؛ اما تاکید کرده این موضوع نیازمند مدیریت تورم و شاخص‌ها، انسجام داخلی و رسیدن به زبان و نگاه مشترک و همچنین دیدن مردم محروم است.تمرکز بر شفافیت برای مقابله با رانت و هدررفت منابع اقتصادی از دیگر موضوعاتی است که پزشکیان بر آن تاکید کرده است.
تاکید بر خودکفایی
در مقابل سعید جلیلی مقابله با تبعیض در پرداخت تسهیلات، حاکمیت ریال، توجه به معضل مسکن، اشتغال و بیکاری را مورد توجه قرار داده است.همچنین جلیلی بر خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات تاکید دارد. او حمایت از تولید داخلی و تقویت صنایع بومی را ضروری می‌داند و مقابله با تحریم‌ها را از طریق تقویت توان داخلی و افزایش تولید ملی پیشنهاد می‌دهد. یکی از اهداف جلیلی، کاهش سهم نفت در بودجه کشور است. او توسعه صنایع غیرنفتی و تقویت صادرات غیرنفتی را راهکاری برای رسیدن به این هدف می‌داند.همچنین جلیلی بر اهمیت تسهیل شرایط برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط تاکید دارد. او ارائه تسهیلات و وام‌های با بهره کم برای کارآفرینان را از جمله برنامه‌های خود می‌داند.از سوی دیگر ایجاد سیستم‌های نظارتی قوی‌تر برای مقابله با فساد مالی و اداری و شفافیت در امور مالی دولت و مبارزه با رانت‌خواری، از دیگر برنامه‌های اقتصادی جلیلی است.
در پایان باید گفت سعید جلیلی و مسعود پزشکیان هر کدام با دیدگاه‌ها و رویکردهای مختلف به چالش‌های اقتصادی کشور نگاه می‌کنند. جلیلی با تاکید بر خودکفایی و اقتصاد مقاومتی و پزشکیان با رویکرد عدالت اجتماعی و توسعه پایدار، برنامه‌های متفاوتی را برای آینده اقتصادی کشور پیشنهاد می‌دهند. به‌طور کلی می‌توان گفت در محورها و دیدگاه‌های اقتصادی مسعود پزشکیان ارتباطات مناسب و سازنده با دنیا برای رفع یا کاهش تحریم‌ها، افزایش سرمایه‌‌گذاری خارجی برای تحقق رشد اقتصادی و اجرای قوانین به جای ایجاد قوانین جدید، بیش از دیگر محورها مطرح شده است و در اولویت برنامه‌های اقتصادی وی قرار دارد.از سوی دیگر با نگاهی به کلیات دیدگاه‌های اقتصادی سعید جلیلی می‌توان به مواردی از جمله مدیریت کارآمد منابع مالی و انسانی، انضباط مالی برای ایجاد ثبات اقتصادی و رفع ناترازی‌ها، کاهش فقر با ایجاد اشتغال و مسکن و همچنین استفاده از موقعیت منطقه‌ای اشاره داشت.به نظر می‌رسد انتخاب هر یک از این نامزدها می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر مسیر آینده اقتصادی ایران داشته باشد.