چهل و پنجمین جلسه میز تخصصی کالایی بورس کالای ایران با موضوع هم اندیشی در خصوص راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی خرما با حضور معاونان و نمایندگانی از معاونت باغبانی و توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، سازمان مرکزی تعاونی روستایی ایران، سازمان جهاد کشاورزی استان های کرمان و خوزستان، انجمن ملی خرمای ایران و مدیران بورس کالای ایران،برگزار شد.

در این جلسه اکبر میرزاپور سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران از لزوم بررسی و هم اندیشی در خصوص موضوعاتی همچون انبارش، زمان برداشت، پراکندگی مناطق سطح زیرکشت و تنوع محصول خرما و استانداردهای موجود برای راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی خرما در بورس سخن گفت و اظهار داشت: از سال گذشته در حوزه ورود محصولات کشاورزی مختلف به بورس در قالب گواهی سپرده کالایی به صورت معاملات پیوسته جدی تر وارد شده ایم؛ به طوری که هم اکنون معاملات گواهی سپرده زعفران از حجم بالا و نقدشوندگی قابل توجهی برخوردار است. زیره سبز و پسته نیز در سال جاری در این بازار معاملات خود را آغاز کرده اند و انتظار داریم در سال جاری محصول کشمش و در ادامه خرما را در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس عرضه کنیم.

وی افزود: راه اندازی این معاملات بر پایه محصول خرما نیز از سال جاری توسط مسوولان مختلف پیشنهاد شده و امیدواریم در استان های تولیدکننده این محصول این معاملات را با پذیرش انبارهای استاندارد آغاز کنیم. البته محصول خرما از سال ۱۳۸۳ در بورس پذیرش شده و جزو کالاهای باسابقه در این بازار محسوب می شود.

وی در خصوص آمار تولید و سطح زیرکشت خرما در دنیا گفت: سالانه بیش از ۷ میلیون تن خرما در ۳۸ کشور تولید می شود و ایران با تولید ۱.۲ میلیون تن بعد از مصر دومین تولیدکننده بزرگ خرما در دنیا محسوب می شود که از نظر تولید سهم ۱۵ درصدی و از نظر سطح زیر کشت سهم ۲۱ درصدی را در جهان به خود اختصاص داده است.

مزایای معاملات گواهی سپرده خرما

میرزاپور در خصوص مزایای راه اندازی معاملات گواهی سپرده خرما در بورس اظهار داشت: مهم ترین کمکی که این ابزار معاملاتی به تولیدکننده می کند انجام معاملات مطمئن، فروش و تسویه وجه در کمترین زمان ممکن، کم رنگ شدن دخالت واسطه ها در امر قیمت گذاری و حداکثرسازی سود تولیدکننده، ارتقای استاندارد و کیفیت محصول برداشت شده و بازاررسانی مستقیم محصولات کشاورزی توسط بهره برداران است. امکان مدیریت ریسک کشاورز و فراهم سازی امکان معامله محصول در قالب ابزارهای مالی از دیگر مزایای گواهی سپرده کالایی است که می توان به آن ها اشاره کرد.

به گفته وی، امکان معامله محصول در قالب اوراق بهادار مبتنی بر کالا با برخورداری از معافیت مالیاتی مزیت دیگری است که گواهی سپرده کالایی خرما می تواند به همراه داشته باشد.

وی با اشاره به تاریخچه راه اندازی این ابزار مالی برای محصولات کشاورزی از جمله زعفران، زیره سبز، پسته و سکه طلا گفت: این ابزار مالی در حالی از سال ۱۳۹۴ در بورس کالای ایران به کار گرفته شد که آمار معاملات آن حاکی از استقبال فعالان بازار محصولات کشاورزی برای سپرده کردن تولیداتشان دارد و حجم معاملات طی این مدت روند رو به رشدی را طی کرده است. اما برای شکل گیری این معاملات برای محصول خرما نیاز به انبارهای استاندارد تحت نظارت بورس است که در این زمینه امیدواریم بخش خصوصی و نهادهایی همچون سازمان های جهاد کشاورزی و تعاونی روستایی استان های تولیدکننده خرما همکاری های موردنیاز را برای معرفی و پذیرش انبارهای استاندارد صورت دهند.

وی نکته مهم دیگر را لزوم تعیین نوع محصول پایه برای معاملات گواهی سپرده کالایی عنوان کرد و افزود: وجود تنوع بالای محصول یکی از چالش های مهم است و باید با همفکری نهادهای مرتبط و تولیدکنندگان و صادرکنندگان خرما، مهم ترین نوع محصول را از نظر حجم تولید و ارزش ریالی آن به عنوان محصول پایه در نظر بگیریم.

از عرضه خرما در بورس استقبال می کنیم

محمدحسین اکبری نائب رییس انجمن ملی خرمای ایران نیز با استقبال از راه اندازی این معاملات در بورس گفت: مشکل ما در بازار خرما خرده مالکی است که توانایی نگهداری و فروش محصول خود را در زمان مناسب ندارند و اغلب محصول خود را به قیمت های ناچیز پیش فروش می کنند. در چنین شرایطی با راه اندازی این معاملات در بورس، بخش عمده تولید توسط تولیدکنندگان و تاجران بزرگ در بورس عرضه خواهد شد. ضمن اینکه نخلداران آشنایی های لازم را با بورس ندارند و لازم است فرهنگ سازی در این زمینه صورت گیرد. استاندارد نبودن عمده سردخانه ها و عدم توانایی مالی سردخانه داران برای ارایه تضامین لازم به بورس هم چالش هایی است که باید برای آنها راهکارهایی اندیشید.

امکان کمک به خرده مالکان

پیمان جلالی معاون دفتر میوه ای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی نیز از امکان کمک به خرده مالکان و تولیدکنندگان خرما به کمک بورس سخن گفت و اظهار داشت: بورس می تواند در فروش مستقیم و بدون واسطه محصول نیز به تولیدکننده کمک کند تا سود بیشتری عاید نخلداران شود. در خصوص انبارها هم باید گفت در اکثر شهرها زیرساخت های موردنیاز وجود دارد که به کمک بورس بحث استانداردسازی آنها نیز می تواند سهل تر شود و به نظر می رسد زمینه های لازم برای ورود خرما به بورس فراهم است. حتی بورس کالا در حوزه باغبانی و به ویژه محصولاتی همچون انجیر و مرکبات نیز که در بازار فروش با مشکلاتی مواجه هستند و امسال شرایط مساعدی را از نظر حجم تولید دارند، می تواند به کشاورزان و باغداران کمک کند تا فروش بهتری را تجربه کنند. ضمن اینکه به کمک بورس شفافیت قیمتی نیز ایجاد شده و مانع از سوداستفاده های احتمالی برخی واسطه ها و دلالان به دلیل عدم آگاهی کشاورز از قیمت های واقعی می شود.

بورس را سکویی برای افزایش صادرات کنیم

خدایار باقری معاون دفتر مقررات وزارت جهاد کشاورزی نیز با بیان اینکه جلسات میزکالایی باید به صورت مستمر و با حضور تولیدکنندگان و تجار بزرگ برگزار شود، تاکید کرد: آنچه می توانیم به کمک بورس به آن دست یابیم، کمک به توسعه صادرات و استانداردسازی و ایجاد با پایه صادراتی قوی تر برای محصولات است. همچنین می توانیم به اعتماد بورس و شفافیت حاکم بر آن تجار صادرکننده را به این بازار معرفی کنیم تا معاملات عمده محصولات کشاورزی و باغی از جمله خرما از طریق این بازار صورت گیرد. به عبارت بهتر، باید بورس کالای ایران را سکویی برای افزایش صادرات کنیم. در این زمینه وزارت جهاد کشاورزی نیز آمادگی دارد برای ایجاد ردیف تعرفه های جدید گمرکی، تعیین و اصلاح استانداردها و مواردی از این دست همکاری های لازم را با بورس داشته باشد.

بورس شاخص توسعه یافتگی اقتصاد

عزت اله صادقی جانشین رییس سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان نیز در این جلسه بورس کالا را به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی اقتصاد معرفی کرد و گفت: بورس کمک می کند که کشاورز در کمترین زمان ممکن به پول خود برسد و سود حداکثری را کسب کند، شفافیت و استانداردسازی محصولات و ارتقای کیفیت محصول با کمترین هزینه نیز از دیگر مزایای این بازار است.

اجماع نظر بر سر دو نوع خرما

این گزارش می افزاید، طی این جلسه با نظر حاضران در جلسه مقرر شد بررسی های تکمیلی به منظور راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی بر پایه خرمای مضافتی با انبار استانداردی در شهرستان بم استان کرمان و خرمای استعمران شهرستان شادگان صورت گیرد.