دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده اعلام کرد که تحریمهای ایالات متحده علیه سوریه لغو خواهد شد که این امر تقویت بزرگی برای دولت دمشق است که پس از سقوط دولت اسد، رهبر دیرینه این کشور در ماه دسامبر، قدرت را به دست گرفت. همین خبر اما موجب شد که مردم سوریه به خیابانها بیایند و این موضوع را جشن بگیرند...
به گزارش الجزیره، ترامپ روز سهشنبه در عربستان سعودی، نخستین سفر از سفر سه روزه خود به خاورمیانه، از جمله قطر و امارات متحده عربی، گفت: «دولت جدیدی روی کار آمده که امیدواریم در ایجاد ثبات در کشور و حفظ صلح موفق شود. من دستور توقف تحریمها علیه سوریه را خواهم داد تا به آنها فرصتی برای عظمت بدهم.» در سوریه، این خبر با جشن و پایکوبی در پایتخت، دمشق و جاهای دیگر همراه شد. خبرنگار الجزیره میگوید: «امید میرود که این اقدام به بهبود اقتصاد این کشور پس از بیش از یک دهه جنگ کمک کند.»
تحریمها چه بودند؟
ایالات متحده تنها یکی از کشورهای بسیاری بود که در دوران خاندان اسد که از سال۱۹۷۱ تا ۲۰۲۴ بر این کشور حکومت میکردند، تحریمهایی را علیه سوریه اعمال کرده بود. تحریمهای ایالات متحده گسترده بودند. ایالات متحده در ابتدا در سال۱۹۷۹ دست به تحریم تسلیحاتی و محدودیتهای مالی، از جمله در مورد کمکهای خارجی زد. تحریمهای بیشتری در سال۲۰۰۴ اعمال شد، از جمله محدودیتهای بیشتر صادرات اسلحه و محدودیتهایی بر تعاملات اقتصادی سوریه با ایالات متحده. پس از آغاز جنگ سوریه در سال۲۰۱۱ و شروع حمله رژیم اسد به معترضان غیرنظامی ضددولتی، تحریمهای گسترده دیگری علیه سوریه و افراد مرتبط با حکومت سابق اعمال شد. این تحریمها شامل مسدود کردن داراییهای دولت سوریه در خارج از کشور، ممنوعیت سرمایهگذاریهای ایالات متحده در سوریه و محدودیتهایی بر واردات نفت بود. ایالات متحده همچنین جایزهای ۱۰میلیون دلاری برای دستگیری الشرع، رهبر فعلی سوریه تعیین کرده بود و هیئت تحریرالشام را که فرماندهاش خود الشرع بود، در فهرست «سازمانهای تروریستی خارجی» قرار داد.
چرا سوریه تحت تحریم بود؟
بخش اصلی تحریمها در سالهای اولیه جنگ سوریه اعمال شد، زمانی که ایالات متحده از مخالفان این کشور حمایت میکرد و تلاش میکرد دولت اسد را منزوی کند و به نقض حقوق بشر، از جمله استفاده از سلاحهای شیمیایی، اشاره میکرد. دولت اسد حمله شیمیایی را رد کرده بود. قرار دادن عنوان «تروریست» بر گروه «هیئت تحریر الشام» نتیجه ارتباط سابق آن با القاعده بود. این یکی از دلایلی بود که حتی پس از سقوط اسد، احتیاط بینالمللی برای لغو تحریمها علیه سوریه وجود داشته است.
چرا این تحریمها اکنون لغو میشوند؟
الشرع از زمان به قدرت رسیدن در ماه دسامبر، به آرامی در حال تقویت ارتباطات بینالمللی برای دولت خود بوده است. ایالات متحده پیش از این جایزه برای دستگیری او را لغو کرده بود و رئیسجمهور سوریه توانسته است به سفرهای بینالمللی برود و با رهبران جهان، از جمله عربستان سعودی و فرانسه دیدار کند. دولت جدید سوریه تلاش هماهنگی برای معرفی خود بهعنوان یک نیروی میانهرو که میتواند برای جامعه بینالمللی قابل قبول باشد، انجام داده است، از جمله با فاصله گرفتن از گروههای «تروریستی» تعیینشده، وعده همکاری با سایر کشورها برای «مقابله با تروریسم» و اظهاراتی در حمایت از حقوق اقلیتها.
مورد اخیر بهویژه با توجه به درگیریهای فرقهای میان نیروهای طرفدار دولت و گروههای اقلیت پس از سقوط دولت سابق، اهمیت داشته است. خبرگزاری رویترز نیز این هفته گزارش داد که سوریه تلاش کرده است ایالات متحده را متقاعد کند که تهدیدی نیست، بلکه یک شریک بالقوه است، از جمله با اعلام اینکه در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل برای کاهش تنشها با متحد خاورمیانهای ایالات متحده است. این در حالی است که سوریه توسط اسرائیل بارها بمباران شده و بخشی از خاک سوریه در اشغال آن رژیم است. همچنین صحبتهایی در مورد معاملات تجاری ایالات متحده و سوریه، حتی از جمله برج ترامپ در دمشق، مطرح شده است. ترامپ روز سهشنبه گفت که تصمیم او برای پایان دادن به تحریمها پس از گفتوگو با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه گرفته شده است. عمر رحمان، عضو شورای خاورمیانه در امور جهانی در مصاحبه با الجزیره گفت که روابط ایالات متحده با عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی -همه کشورهایی که برای پایان دادن به تحریمها و حمایت از دولت جدید سوریه تلاش میکردند- بخش جداییناپذیری از تصمیم ترامپ بوده است. رحمان گفت: «این کاری نبود که انجامش برای ترامپ خیلی دشوار باشد. او نیازی به اجازه گرفتن از کسی نداشت. او حتی به رضایت کنگره هم نیازی نداشت.»
آیا اکنون سرمایهگذاری به سوریه سرازیر خواهد شد؟
به گزارش دنیای اقتصاد،بهدلیل نقش محوری ایالات متحده در سیستم مالی جهانی، لغو تحریمها نشانهای برای جهان است که میتواند در سوریه تجارت کند. این تحریمها از نظر اقتصادی برای سوریه تضعیفکننده بوده و مانع بزرگی برای دولت جدید ایجاد کرده است، دولتی که تحت فشار است تا استانداردهای زندگی را در کشوری که سطح بیکاری و فقر بالا بوده و قطعی برق رایج است، بهبود بخشد. اینکه آیا خود ایالات متحده در سوریه سرمایهگذاری خواهد کرد یا خیر، هنوز مشخص نیست، اما افزایش سرمایهگذاری اعراب و ترکیه محتمل است. رحمان به الجزیره گفت: «[لغو تحریمها] مانعی کلیدی در توانایی [سوریه] برای ایجاد نوعی توسعه اقتصادی و رونق اقتصادی را از بین میبرد. اما موانع و چالشهای فراوان دیگری نیز پیش روی این کشور وجود دارد.»