مرکز آمار جدیدترین داده‌های بازار کار در بهار ۱۴۰۴ را منتشر کرده است. طبق این گزارش، نرخ بیکاری و نسبت اشتغال کاهش یافته و نرخ مشارکت ثابت مانده است. همچنین، بررسی وضعیت بازار کار به تفکیک جنسیت نیز حاکی از بهبود جزئی بازار کار برای مردان بوده است...

جدیدترین داده‌های مرکز آمار از بازار کار خبر از کاهش چند شاخص عمده بازار کار می‌دهند.
کاهش دوباره نرخ بیکاری
در ادبیات بازار کار نرخ بیکاری معادل نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال به دست می‌آید. جمعیت فعال یعنی جمعیتی که یا شاغل هستند یا در پی شغلند ولی هنوز موفق به یافتن شغل نشده‌اند. بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری از ۷.۷ درصد در بهار ۱۴۰۳ به ۷.۳ درصد در بهار ۱۴۰۴ رسیده است. به عبارت دیگر، از هر ۱۰۰ نفر جمعیت که در جست‌وجوی کار بوده‌اند، بیش از ۷ نفر  موفق به یافتن آن نشده‌اند.
به طور کلی مقایسه آمار نرخ بیکاری عمدتا به صورت فصلی انجام می‌شود. یعنی نرخ بیکاری هر فصل با موقعیت مشابه خود در سال‌های گذشته مقایسه می‌شود. چرا که این نرخ، از جمله شاخص‌هایی است که رفتار فصلی دارد و در برخی فصل‌ها برخی مشاغل رونق بیشتری نسبت به سایر فصل‌ها در هر سال دارند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ بیکاری در چند سال گذشته روندی نزولی داشته و به کمترین سطح خود در مقایسه با فصل بهار سال‌های اخیر داشته است. این شاخص به تفکیک جنسیت نیز محاسبه می‌شود که آمارها گویای کاهش نرخ بیکاری هم برای زنان و هم مردان است. به‌طوری که، نرخ بیکاری زنان از ۱۵ درصد در بهار ۱۴۰۳ به ۱۳.۷ درصد در بهار ۱۴۰۴ و نرخ بیکاری مردان از ۶.۲ درصد به ۶ درصد کاهش یافته است.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا این کاهش نرخ بیکاری در بهار امسال می‌تواند علامت مثبتی باشد یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال به وضعیت نرخ مشارکت نیز بررسی شود.
ثبات نرخ مشارکت در بهار ۱۴۰۴
طبق تعریف مرکز آمار ایران، افراد ۱۵ ساله و بیشتر جمعیت حاضر در سن کار تلقی می‌شوند و وضعیت اشتغال آنها در آمارهای بازار کار محاسبه می‌شود. این جمعیت به دو بخش فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. به نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت حاضر در سن کار نرخ مشارکت به دست می‌آید.
جدیدترین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ مشارکت کل کشور در بهار امسال به ۴۱.۲ درصد رسیده که در مقایسه با بهار سال گذشته تغییری نکرده است. این رقم بدین معناست که در بهار امسال از هر ۱۰۰ نفر جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر، بیش از ۴۱ نفر یا شاغل بودند یا در جست‌وجوی شغل. به عبارت دیگر، حدود ۵۹ نفر آن‌ها نه شغلی دارند و در جست‌وجوی شغل هستند؛ یعنی خارج از بازار کار هستند.
کاهش نرخ بیکاری در کنار ثبات نرخ مشارکت ممکن است لزوما اتفاق مثبتی نباشد. چرا که کاهش نرخ بیکاری می‌تواند در ادامه خروج بیکاران از بازار کار و دلسردی آنها از یافتن شغل رخ داده باشد.
 تفکیک این نرخ به دو دسته مردان و زنان در کل کشور نشان می‌دهد نرخ مشارکت زنان نیز در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته و از ۱۴.۳ درصد به ۱۴ درصد رسیده است. در مقابل، در دوره مشابه، نرخ مشارکت مردان از ۶۸.۳ به ۶۸.۴ درصد افزایش یافته است. این یعنی در بهار جاری حضور زنان در بازار کار کمتر و مردان بیشتر شده است. همچنین، اختلاف نرخ مشارکت زنان و مردان گویای شکاف جنسیتی فاحش در بازار کار کشور است.
افت نسبت اشتغال در ابتدای سال ‍۱۴۰۴
آخرین شاخص اصلی بازار کار، نسبت اشتغال است. این نسبت از تقسیم جمعیت شاغل بر جمعیت حاضر در سن کار به دست می‌آید. این نسبت در بهار امسال با کاهشی ۰.۲ واحد درصدی در مقایسه با بهار ۱۴۰۳ به ۳۸.۲ درصد رسیده است.
بررسی این شاخص به تفکیک جنسیت نیز نشان می‌دهد نسبت اشتغال زنان در بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته در رقم ۱۲.۱ درصد ثابت مانده، ولی نسبت اشتغال مردان در دوره مشابه از ۶۴ به ۶۴.۳ درصد افزایش یافته است.