مرگ کارگر معدن زغال‌سنگ گلتوت زرند که چندی قبل اتفاق افتاد بار دیگر نگاه‌ها را متوجه ایمنی معادن و صیانت از نیروی کار کرد، هرچند مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کرمان می‌گوید: علت حادثه در دست بررسی است اما تاکید دارد که کمیته ایمنی با بازرسی‌های دوره ای و موردی، وضعیت معادن استان را رصد می‌کند...

کار در معدن به ویژه معادن زیر زمینی یکی از سخت ترین و پرخطرترین مشاغل است و در استان کرمان بیش از ۳۰ معدن زغال‌سنگ وجود دارد که اغلب آنها در شمال استان واقع شده‌اند و هر از گاهی حوادث حین کار در این معادن خبرساز می‌شود.
کرمان از قطب‌های بزرگ و مهم زغال‌سنگ با پهنه‌های اثبات شده، بالاست که معادن و ذخایر زغال‌سنگ در سه شهرستان استان کرمان شامل زرند، راور و کوهبنان گسترده است و این معادن با تولید ۷۲۰ هزار تن تولید سالانه، برای بیش از سه هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرده‌اند.
اهمیت این معادن تا بدانجاست که معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اولین سفر استانی خود و بازدید از معدن زغال‌سنگ پابدانا شهرستان کوهبنان، یکی از کارگران معدن را به عنوان مشاور خود در امور معادن برگزید.
همچنین ارتقای ایمنی و صیانت از نیروی کار یکی از سه رویکردی است که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سفر اردیبهشت امسال به استان کرمان در کنار تامین مسکن کارگری و استفاده از ظرفیت صنایع برای احداث مجموعه ورزش کارگری، بر اجرا و پیگیری آنها تاکید کرد.
کارشناسان حوزه کار و ایمنی معتقدند که گام نهادن معادن زغال‌سنگ در مسیر نوسازی، استفاده از تجهیزات به‌روز، آموزش و توجه به نظارت‌های چندلایه‌ می‌تواند ایمنی معادن را بیش از پیش ارتقا دهد و به گفته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کرمان این موارد در قالب کمیته ایمنی دنبال می‌شود.
فعال‌سازی کمیته استانی ایمنی معادن از سال گذشته
علیرضا ابراهیمی افزود: کمیته استانی پایش ایمنی معادن زغال‌‍سنگ از سال گذشته در کرمان فعال شده و براساس بازرسی‌های صورت گرفته تاکنون بخشی از معادن در راستای ارتقای ایمنی و رفع نواقص، ابلاغیه دریافت کردند.
وی گفت: بیشتر این معادن در شهرستان‌های شمالی استان قرار دارند و مربوط به بخش خصوصی هستند، حتی درخصوص بعضی از آنها موضوع از سمت مراجع قضایی نیز دنبال می‌شود و ما هم دنبال می‌کنیم که ایمن‌سازی محقق شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان ادامه داد: یکی از رویکردهایی که در استان دنبال می‌کنیم، صیانت از نیروی کار با تمرکز بر معادن زغال‌سنگ است. ایمن‌سازی و حفظ جان کارگران یکی از اولویت‌های اصلی و وظایف ما در چارچوب قانون است و این وظیفه را به صورت جدی دنبال می‌کنیم.
وی گفت: با توجه به حساسیتی که در حوزه معادن زغال‌سنگ استان وجود دارد و بخش قابل توجهی از معادن ذغال هم در اختیار بهره‌بردار بخش خصوصی است که دارای تولید و اشتغال قابل توجهی هستند، از سال گذشته کمیته ای را در استان تشکیل دادیم در راستای اینکه یکسری بازرسی‌های دوره ای و نیز موردی از این معادن داشته باشد.
۶۵ درصد معادن مربوط به بخش خصوصی است
ابراهیمی بیان کرد: ۳۱ معدن زغال‌سنگ در استان کرمان وجود دارد و به غیر از مجموعه شرکت معادن زغال‌سنگ کرمان، ۶۵ درصد این معادن مربوط به بخش خصوصی است.
وی گفت: این کمیته، استانی است که با هدف پایش معادن تشکیل شد و از دستگاه‌های همکار و دستگاه‌های اجرایی که در این حوزه متولی هستند مثل صمت، نظام مهندسی معدن و دانشگاه علوم پزشکی که بخشی از کار را در حوزه بهداشت پیگیری می‌کند و مجموعه‌های HSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) که در استان فعال هستند، در آن عضویت دارند.
تکالیف قانونی که برعهده کارفرماست
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان گفت: هدف کمیته ایمنی این است که یک تیم مجرب و متشکل از همه دستگاه‌های اجرایی و متولی، سیمای دقیق و واقعی از این مجموعه‌ها در حوزه ایمنی داشته باشد البته براساس قانون این تکلیف برعهده کارفرماست که با بررسی‌های دوره ای که انجام می‌دهد، وضعیت معادن را در راستای ایمنی و مراقبتی که باید در حوزه کارگری داشته باشد، دنبال کند.
وی اظهار داشت: کمیته استانی از اسفند ۱۴۰۳ شروع به کار کرد و فعال است، گزارش‌ها را دریافت می‌کند و بازرسی‌های دوره ای را در سراسر استان علاوه بر مجموعه‌های زغال‌سنگ در سایر معادن و مجموعه‌هایی که نیاز باشد در زمینه رفع نواقص و ایجاد ایمنی، انجام می‌دهد.
ابراهیمی گفت: در مرحله اول هدف این است که معادن زغال‌سنگ به سمت ایمن‌سازی بروند یعنی اگر در مجموعه این معادن نقصی تشخیص داده و ابلاغ شد در یک بازه زمانی معین باید آن را اصلاح کنند، در نهایت اگر ظرفیت‌هایی که از سمت بازرسان در اختیار مجموعه کارفرمایی و بخش خصوصی قرار می‌گیرد به کار گرفته نشود، ظرفیت‌هایی که قانونگذار در اختیار ما گذاشته، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نگاه مشترک دستگاه اجرایی و قضایی
وی با اشاره به اینکه تعامل خوبی با مجموعه دستگاه قضایی در استان داریم افزود: تاکنون جلسات مختلفی داشتیم و با توجه به حساسیتی که مرجع قضایی نسبت به ایمن‌سازی دارد، یکی از راهبردهای اصلی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که از سمت مقام عالی وزارت نیز دنبال می‌شود، کاهش حوادث ناشی از کار است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کرمان گفت: به‌زودی گزارشی را اعلام می‌کنیم که وضعیت استان از نظر ایمنی معادن و کاهش حوادث کار در چهار ماه اول امسال چگونه بوده و البته روند کلی حوادث، کاهشی بوده است.
وی درباره مصادیق ناایمن بودن در معادن زغال‌سنگ استان گفت: در حوزه زغال‌سنگ مصداق‌های زیادی وجود دارد از قبیل تهویه‌ای که باید صورت گیرد، ایمن‌سازی کارگاه‌ها، استفاده از گازسنج و تجهیزات استاندارد، مسائل چارت ایمنی و حضور مسئول ایمنی و مسئول شیفت که باید این موارد را پایش و کنترل کنند تا قبل از ورود کارگران به کارگاه‌ها و محل استخراج زغال، ایمنی از سمت مسئولانی که مستقر هستند، تایید شود.
ابراهیمی اضافه کرد: همچنین امکانات و تجهیزاتی که در حوزه معادن زغال‌سنگ باید به کار گرفته شود، بهداشت و سلامت و تجهیزات جانبی و سلسله اقداماتی که در مجموعه‌های تولیدی باید از سمت کارفرما صورت گیرد، به‌ویژه با توجه به اینکه براساس قانون مکلف هستند به صورت دوره ای پایش کنند هم در زمینه جبهه کارها، گازسنجی، ادوات و آموزشی که به کارگران باید داده شود.
۲۰۲ فقره بازرسی و ۱۷۱ ابلاغیه در سال جاری
وی گفت: بازرسان ما نیز به صورت دوره ای و موردی بازرسی و بررسی لازم را انجام می‌دهند به طوری که در چهار ماه ابتدایی سال جاری ۲۰۲ فقره بازرسی از معادن زغال‌سنگ انجام و منجر به صدور ۱۷۱ ابلاغیه رفع نقص شده است و قطعا در نگاه اول تولید و حفظ اشتغال برای ما اهمیت دارد ولی اولویت با جان کارگر است و همه اینها باید ابتدا از سوی کارگر و کارفرما به عنوان شرکای اجتماعی ما جدی گرفته شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان افزود: آموزش یکی از اولویت‌هایی است که باید از سمت کارفرما ارائه شود و نیز تامین تجهیزات به‌روز که لازمه کار در حوزه معادن زغال‌سنگ است همچنین کارگر به عنوان نیروی کار آنچه را تحت عنوان قوانین و ضوابط است، رعایت کند تا شاهد کاهش حوادث ناشی از کار باشیم و حتی در راستای توسعه این معادن گام برداریم و افزایش تولید و ایجاد اشتغال که قطعا می‌تواند به استان و کشور کمک کند.
ظرفیت‌های قانونی را به کار می‌گیریم
وی تاکید کرد: در وهله اول هدف ما این است که هیچ معدنی تعطیل نشود ولی در سال‌های اخیر تعدادی از این معادن به سمت تعطیلی هم رفته اند که جبهه کار و کارگاه‌های خود را ایمن کنند، در ادامه هم اگر معدن یا مجموعه صنعتی، استانداردهای لازم را رعایت نکند، ظرفیت‌های قانونی که قانونگذار در اختیار ما گذاشته را برای صیانت از کارگر پیگیری می‌کنیم.
ابراهیمی گفت: شرکت معادن زغال‌سنگ کرمان ۲ هزار و ۲۰۰ نفر کارگر دارد و حدود سه هزار کارگر در سایر معادن زغال‌سنگ استان داریم که بخش خصوصی هستند و با نیروهای مجموعه‌های پیمانکاری حدود ۶ هزار نفر می‌شوند.
علت حادثه گلتوک در دست بررسی است
وی ادامه داد: در پی حادثه ای که ۲۲ تیر سال جاری در معدن گلتوک شهرستان زرند روی داد، همان روز تیم استانی را برای بررسی موضوع فرستادیم که بازدید و بازرسی متقن را از معدن داشته باشند و علت حادثه در دست بررسی است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان گفت: رییس اداره کار و رییس دادگستری شهرستان زرند از محل حادثه بازدیدی داشتند و هرچه در مجموعه اتفاق افتاده و باعث فوت یکی از کارگران شده را به طور دقیق بررسی می‌کنیم و پس از بررسی‌های کارشناسی که از سمت این کمیته انجام می‌شود، گزارش را در اختیار مرجع قضایی قرار می‌دهیم تا تصمیم لازم گرفته شود.
بازرسان جدید جذب می‌شوند
وی درخصوص تامین نیروی جدید نیز اظهار داشت: با توجه به وسعت استان پیگیری‌هایی در یک سال اخیر انجام شد و ۵۵ نفر از طریق آزمون استخدامی در شهریور ماه جذب اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان می‌شوند که ۲۳ نفر از آنها بازرس کار هستند و پوشش خوبی را در سطح استان با این جذب داریم.
ابراهیمی افزود: یکی از اهداف جذب نیرو همین نظارت‌هایی است که باید افزایش دهیم در راستای مسائل حوزه کارگری بخصوص صیانت از نیروی کار و بعد از برگزاری آزمون در شهریورماه امیدواریم این تعداد نیرو را امسال به کار بگیریم.
به گزارش ایرنا، با توجه به اهمیت صیانت از نیروی کار و تکرار حوادث منجر به فوت در معادن، نظارت‌های چندلایه ضرورت دارد تا مدیران معادن نواقص ابلاغی را به طور کامل رفع کنند و کارگاه‌های پرخطر به ویژه از لحاظ طبقه گازخیزی در صورت اجرا نشدن ساز و کارهای ایمنی و رفع نواقص، مورد پیگیرد قانونی قرار گیرند تا جان کارگر معدن که برای تولید کشور و تامین معاش به اعماق زمین می‌رود، حفظ شود.