ایران همیشه کشوری خشک بوده است و تنها یک‌سوم متوسط بارندگی جهانی را دریافت می‌کرده است. اما در سال‌های اخیر، اوضاع از بد به بدتر رفته است و کشور اکنون در پنجمین سال پیاپی خشکسالی به‌سر می‌برد. بحرانی که زمانی آهسته پیش می‌رفت، اکنون به سرعت در حال شتاب گرفتن است...

بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹، زمانی که جمعیت ایران هنوز به ۹۰ میلیون نفر نرسیده بود و بارندگی هم بیشتر از امروز بود، کشور حدود ۲۱۱ میلیارد متر مکعب آب از دست داد؛ رقمی تقریبا دو برابر ظرفیت تجدیدپذیر فعلی.
بیشتر این آب صرف تولید محصولات کشاورزی شد، آن هم عمدتا با روش‌های ناکارآمد. در سال‌های گرم و خشک، منابع آبی تجدیدپذیر به‌شدت کاهش پیدا می‌کند، چون خاک سریع‌تر خشک می‌شود، تبخیر و تعرق افزایش می‌یابد و سفره‌های زیرزمینی کمتر تغذیه می‌شوند. در همین حال، میزان مصرف تقریبا ثابت می‌ماند و همین باعث می‌شود کسری آب روزبه‌روز بیشتر شود.
در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی، سرعت افت سالانه منابع آبی کمی کمتر شده، اما فشار بر سفره‌های زیرزمینی همچنان بالاست؛ چون گرما بیشتر شده است و شدت خشکسالی‌ها رو به افزایش است. همان‌طور که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در تیرماه اعلام کرد: «بحران آب جدی‌تر از چیزی است که امروز گفته می‌شود.» او افزود:«تهران در حال خالی شدن از آب است و اگر این روند ادامه پیدا کند، دیگر نمی‌توانیم آب شهر را تامین کنیم»
تقاضا برای پمپ‌های خانگی و مخازن ذخیره آب درایران به‌شدت بالا رفته و باعث افزایش قیمت‌ها شده است. عده‌ای دیگر برای فرار از کمبودها به استان‌های شمالی سفر کرده‌اند.
در سراسر کشور، مردم با گرمای طاقت‌فرسا و ترس فزاینده از قطعی طولانی‌مدت آب روبه‌رو هستند.  با وجود سال‌ها خشکسالی، دولت مجموعه‌ای از راهکارهای کوتاه‌مدت ارائه کرده است، مانند حفر چاه‌های عمیق‌تر؛ اما در تیرماه، پزشکیان اعلام کرد که «این بحران با پروژه‌های تکه‌تکه حل نخواهد شد» و خواستار راه‌حل‌های منطقه‌ای مبتنی بر مهندسی، اجرای قوانین و آموزش شد.
هرچند دولت در ۳۱ تیر اعلام کرده بود که چهارشنبه‌ها در تهران و مناطق اطراف به عنوان روز تعطیلی عمومی در نظر گرفته می‌شود تا مصرف آب و انرژی کاهش یابد، اما دولت در پایان تیرماه با این تصمیم مخالفت کرد و آن را صرفا «سرپوش گذاشتن»، نه راه‌حل واقعی  خواند. او بر ضرورت اقدامات پایدار و بلندمدت تاکید کرد که بر پنج ستون اصلی استوار باشند: مهندسی یکپارچه آب-خاک-محصول، آموزش مؤثر، سیاست‌های مبتنی بر مشوق، اجرای سخت‌گیرانه قوانین، و پایش و ارزیابی مستمر.
ذخایر آب زیرزمینی ایران، که زمانی شریان حیاتی کشاورزان و شهرها بود، تخلیه شده است. در بسیاری از مناطق، چاه‌ها اکنون فقط به گرد و خاک می‌رسند.با تخلیه آب‌های زیرزمینی، پدیده فرونشست زمین پدید می‌آید. فضاهای میان ذرات خاک که زمانی با آب پر بودند، اکنون با هوا جایگزین شده‌اند و هوا نمی‌تواند وزن لایه‌های بالایی را تحمل کند. در نتیجه، تراکم به فروپاشی تبدیل می‌شود. به همین دلیل امروز بسیاری از شهرهای ایران با خطر فرونشست مواجه هستند.
بحران آب در ایران فقط به قراردادهای سدسازی محدود نمی‌شود، بلکه به شیوه مصرف و هدررفت روزانه آب هم برمی‌گردد. برای نمونه، شهروندان کیپ‌تاون در آفریقای جنوبی توانستند برای جلوگیری از «روز صفر» زمانی که شیرهای آب خشک می‌شود و مردم باید برای گرفتن جیره آب صف بکشند؛ مصرف روزانه خود را به تنها ۵۰ لیتر (حدود ۱۳ گالن) برای هر نفر برسانند. اما چرا شهروندان تهران هنوز روزانه بیش از ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کنند، آن هم وقتی کولرهای آبی در گرم‌ترین ماه‌ها روزانه ده‌ها لیتر آب هدر می‌دهند؟
به گزارش دنیای اقتصاد، شهرهایی مثل تهران خیلی بیشتر از توان منابع آب محلی خود گسترش یافته‌اند. مصرف بی‌رویه، زیرساخت‌های فرسوده و رشد بی‌برنامه شهری، شبکه تامین و مدیریت آب شهری را با بحران مواجه کرده است. در همین حال، کشاورزی که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب است، هنوز از روش‌های قدیمی و ناکارآمد استفاده می‌کند. همچنین آبیاری غرقابی و کشت محصولات پرمصرف مثل چغندر قند و برنج در مناطق خشک باعث تخلیه سفره‌های زیرزمینی شده‌اند.