نگاهی به توزیع استانی ظرفیت‌های انرژی تجدیدپذیر، تصویری از تمرکز هوشمندانه بر مناطق مستعد را ترسیم می‌کند. تقریباً تمام استان‌های کشور حداقل سهمی از انرژی‌های تجدیدپذیر دارند، اما استان‌های پیشرو مانند کرمان، اصفهان و قزوین در صدر جدول قرار گرفته‌اند...

در حالی که جهان به سمت انرژی‌های پاک و پایدار گام برمی‌دارد، ایران نیز سعی در قدم برداشتن در این مسیر با  گسترش ظرفیت‌های تجدیدپذیر خود دارد. این پیشرفت نه تنها پاسخی به چالش‌های زیست‌محیطی و کمبود منابع فسیلی است، بلکه می‌تواند نقش کلیدی در تقویت اقتصاد کشور ایفا کند.
بر اساس گزارش‌های رسمی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران (ساتبا)، ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سطح کشور تا خرداد ۱۴۰۴ حدود ۱۷۰۰ مگاوات بود. اما این رقم با جهشی چشمگیر، تا ۲۷ مرداد همین سال به یک هزار و 966 مگاوات رسید و اکنون در شهریور ۱۴۰۴، از مرز دو هزار و 216 مگاوات عبور کرده است.
این افزایش ۵۱۶ مگاواتی در عرض تنها سه ماه، عمدتاً مدیون راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی جدید است که نشان‌دهنده تمرکز دولت بر بهره‌برداری از پتانسیل‌های طبیعی ایران مانند آفتاب فراوان دارد.
پویش ملی «ایران آباد» به انرژی تجدیدپذیر ایران کمک می‌کند؟
این دستاوردها در دل پویش ملی «ایران آباد» رقم خورده که ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ با حضور وزیر نیرو رونمایی شد. این پویش، که با هدف افتتاح زیرساخت‌های حیاتی در حوزه آب و برق طراحی شده، نمادی از تلاش‌های هماهنگ برای رفع ناترازی‌های انرژی و بهبود کیفیت زندگی مردم است. تاکنون، در چارچوب این طرح، ۳۰۵ پروژه کلیدی صنعت آب و برق به همراه ۸۵۴ پروژه نیروگاه خورشیدی با ظرفیت کلی ۵۰۰۰ مگاوات به بهره‌برداری رسیده‌اند.
ارزش اقتصادی این پروژه‌ها بالغ بر ۴۳۲ هزار میلیارد تومان است که نه تنها سرمایه‌گذاری عظیمی را نشان می‌دهد، بلکه نویدبخش ایجاد اشتغال، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی برای خانوارها و صنایع است. تصور کنید که این ظرفیت‌های جدید چگونه می‌توانند در تابستان‌های گرم، خاموشی‌ها را کاهش دهند و در زمستان‌ها، فشار بر شبکه گاز را کم کنند. این‌ها تغییراتی ملموس هستند که مستقیماً بر زندگی روزمره شهروندان تأثیر می‌گذارند.
توزیع استانی ظرفیت‌های انرژی تجدید پذیر
نگاهی به توزیع استانی این ظرفیت‌ها، تصویری از تمرکز هوشمندانه بر مناطق مستعد را ترسیم می‌کند. تقریباً تمام استان‌های کشور حداقل سهمی از انرژی‌های تجدیدپذیر دارند، اما استان‌های پیشرو مانند کرمان، اصفهان و قزوین در صدر جدول قرار گرفته‌اند.
ترکیب انواع انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران نیز متنوع است: خورشیدی با سهم ۵۳ درصدی پیشتاز است، بادی ۲۲ درصد، برق‌آبی کوچک ۶ درصد، و زیست‌توده همراه با توربین‌های انبساطی ۱۹ درصد را تشکیل می‌دهند. این تنوع، ریسک وابستگی به یک منبع را کاهش می‌دهد و پایداری بیشتری به شبکه انرژی کشور می‌بخشد.
از زمان آغاز پویش «ایران آباد» تا شهریور ۱۴۰۴، افزایش ۲۵۰ مگاواتی ظرفیت – که عمدتاً خورشیدی بوده – در استان‌های مختلف توزیع شده است. برای مثال، استان البرز با اضافه کردن ۳۳ مگاوات خورشیدی، اصفهان با ۸ مگاوات، قم با ۱۲ مگاوات، سمنان با ۳ مگاوات، گلستان با ۱.۴ مگاوات و تهران با ۰.۱ مگاوات (به علاوه عملیات اجرایی ۹۵ مگاوات جدید در حال ساخت) پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند.
استان مرکزی و یزد هر کدام ۲۱ مگاوات خورشیدی اضافه کرده‌اند، بوشهر با ۶۰ مگاوات (و عملیات اجرایی ۲۰۰ مگاوات جدید) جهش بزرگی نشان داده، و خراسان رضوی نیز ۲۰ مگاوات به ظرفیت خود افزوده است. این تغییرات نه تنها نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری هدفمند در مناطق آفتاب‌گیر و بادخیز است، بلکه می‌تواند به توسعه اقتصادی محلی کمک کند؛ جایی که کارخانه‌ها و مزارع خورشیدی می‌توانند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کنند و درآمدهای پایدار برای استان‌ها به ارمغان بیاورند.
در نهایت، این پیشرفت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، چشم‌اندازی روشن برای آینده اقتصاد ایران ترسیم می‌کنند. با ادامه چنین پویش‌هایی، کشور می‌تواند از وابستگی به نفت و گاز فاصله بگیرد، آلودگی هوا را کاهش دهد و حتی به صادرکننده انرژی پاک تبدیل شود.
به گزارش اکوایران، البته چالش‌هایی مانند نیاز به فناوری‌های پیشرفته‌تر و سرمایه‌گذاری خارجی همچنان وجود دارد، اما گام‌های فعلی، امیدواری زیادی ایجاد کرده است. آیا این روند می‌تواند به حل بحران‌های انرژی کمک کند؟ زمان نشان خواهد داد، اما آمارها تاکنون مثبت هستند.