آمارهای تورم خوراکی در شهریورماه نشان می‌دهد سهم سبد مواد غذایی از حداقل حقوق در این ماه به ۶۲.۸درصد رسیده است. این در حالی است که این متغیر در شهریورماه سال گذشته برابر با ۵۴درصد بوده است...

آمارهای تورم خوراکی در شهریورماه نشان می‌دهد سهم سبد مواد غذایی از حداقل حقوق در این ماه به ۶۲.۸درصد رسیده است. این در حالی است که این متغیر در شهریور ماه سال گذشته برابر با ۵۴درصد بوده است. افزایش ۸.۸ واحد درصدی سهم هزینه‌های مواد غذایی از حداقل دستمزد در فاصله یک‌ساله، نشانه‌ای از وخامت وضعیت معیشتی خانوارهای ایرانی است.
این روند نه تنها دسترسی به مواد غذایی مغذی را محدود کرده، بلکه خطر فقر کالری را به‌ویژه در میان اقشار کم‌درآمد افزایش داده است. در شهریورماه گروه نان و غلات با تورم ۹۴.۳درصد و سبزیجات و حبوبات با ثبت تورم ۶۴.۹درصدی، بیشترین تورم را در گروه خوراکی‌ها ثبت کردند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت مواد غذایی بوده‌ از طرفی، کمبود نیروی‌ کار به ویژه در فصل برداشت محصول هزینه‌های تولید را افزایش داده است. همچنین افزایش نااطمینانی‌ها و نوسانات نرخ ارز نیز بر افزایش قیمت اقلام غذایی تاثیر داشته است.
شاخص قیمت مصرف‌کننده در شهریورماه نسبت به ماه مشابه سال گذشته، ۴۵.۳درصد افزایش داشت. این میزان در طی ۲۸ماه گذشته بی‌سابقه بوده است. در این میان، تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز به ۵۷.۹درصد رسید که موجب نگرانی کارشناسان نسبت به کوچک‌تر شدن سفره خانوار و افزایش سهم هزینه‌های مواد غذایی از بودجه خانوار شد. محاسبات دنیای‌اقتصاد نشان می‌دهد که در شهریورماه هزینه‌های سبد مواد غذایی خانوار نسبت به حداقل دستمزد،‌ به ۶۲.۸ درصد رسیده است.
این در حالی است که این نسبت در سال گذشته برابر با ۵۴درصد بوده است. به عبارتی در طی یک سال گذشته خانوار ایرانی ۸.۸ واحد درصد نسبت بیشتری از درآمد خود را صرف خرید مواد غذایی ضروری می‌کنند. تورم بالای اقلام مغذی مانند گوشت قرمز، لبنیات و حبوبات، خانوارها را وادار به جایگزینی این اقلام با مواد ارزان‌تر و با ارزش غذایی کمتر مانند نان و کربوهیدرات‌های ساده کرده است.
با این وجود بررسی‌ها نشان می‌دهد که در شهریورماه تورم گروه نان و غلات برابر با ۹۴.۳درصد بوده است. به عبارتی در شرایطی که مردم خرید گوشت و مرغ برای خانوارها دشوار شده، تورم نان و غلات نیز به عنوان مهم‌ترین منبع تامین کالری روزانه افزایش یافته و موجب نگرانی‌های کارشناسان نسبت به فقر کالری شده است. بنابراین به عقیده کارشناسان افزایش ۸.۸ واحد درصدی سهم هزینه‌های مواد غذایی از حداقل دستمزد در فاصله یک‌ساله، نشانه‌ای از وخامت وضعیت معیشتی خانوارهای ایرانی است. این روند نه تنها دسترسی به مواد غذایی مغذی را محدود کرده، بلکه خطر سوءتغذیه و فقر کالری را به‌ویژه در میان اقشار کم‌درآمد افزایش داده است.
مهم‌ترین دلایل افزایش تورم مواد غذایی
علی‌رغم اینکه با رسیدن فصل تابستان و افزایش برداشت محصولات پیش‌بینی می‌شد که قیمت مواد غذایی به ویژه اقلام کشاورزی کاهش یابد اما تورم مواد غذایی در شهریورماه نسبت به ماه گذشته، 5.3درصد افزایش یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلیل این افزایش، خشکسالی و کاهش بارش‌‌ها بوده که کاهش تولید محصولات کشاورزی به ویژه میوه و سبزیجات را در پی داشته است. علاوه بر این در شهریورماه نوسانات نرخ ارز نیز یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت‌ها بود. نرخ دلار که در ابتدای ماه در سطح 94هزارتومان بود در میانه شهریور به 104هزارتومان رسید. پس از آن نرخ دلار مجددا کاهشی شد این روند کاهش تا 22شهریورماه ادامه یافت و قیمت دلار به 97هزارتومان رسید. با این حال درهفته آخر شهریورماه نرخ ارز تحت‌تاثیر شوک‌های سیاسی دوباره افزایش یافت. به عقیده کارشناسان این نوسانات ارز می‌تواند در افزایش قیمت اقلام غذایی تاثیر گذار باشد. در کنار این موارد، کارشناسان دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در این ماه را افزایش نااطمینانی‌ها و تنش‌های سیاسی اعلام کرده‌اند.
چه اقلامی بیشترین افزایش قیمت نسبت به سال گذشته را داشتند؟
لوبیا چیتی در شهریورماه رکورددار تورم نقطه‌ای بوده است این محصول تورم 254.4درصد را در این ماه ثبت کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلیل این افزایش قیمت به کمبود عرضه مربوط است. سال گذشته به دلیل خشکسالی و کاهش بارندگی‌‌ها میزان برداشت حبوبات کاهش یافت. همین موضوع باعث افزایش نیاز به واردات این اقلام به کشور شد با این حال به نظر می‌رسد میزان واردات این محصول زیاد نبوده و نتوانسته پاسخگوی تقاضای بازار باشد. لپه، لوبیا قرمز، نخود و عدس از دیگر اقلام گروه حبوبات بودند که تورم نقطه‌ای بالایی را در شهریور ثبت کردند.
پس از لوبیاچیتی، لیموترش با ثبت تورم نقطه 147.7بیشترین تورم را داشت و پس از آن برنج ایرانی درجه یک نسبت به شهریورماه سال گذشته، 146.1درصد افزایش قیمت داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت برنج افزایش هزینه‌های تولید بوده است. زیرا با توجه به افزایش سطح تورم عمومی و افزایش نرخ ارز، هزینه‌های تولید برنج داخلی مانند کود، بذر، سموم و دستمزد کارگران تحت‌تاثیر قرار گرفته است و همین امر باعث می‌شود که قیمت تمام‌ شده برنج ایرانی برای کشاورز افزایش یابد و در نتیجه، قیمت آن در بازار نیز بالا رود. از طرفی به نظر می‌رسد وجود انحصار در میان چند شرکت بزرگ واردات و توزیع برنج نیز از دیگر دلایل افزایش قیمت برنج در این ماه بوده است.
میوه و سبزیجات؛ صدرنشینان تورم ماهانه
در شهریورماه میوه و سبزیجات بیشترین تورم ماهانه را داشتند. افزایش قیمت هندوانه در این ماه نسبت به ماه گذشته برابر با 63.5 درصد بوده است. پس از آن خیار و خربزه به ترتیب تورم 34.4 و 29.8درصد داشتند. همچنین، پرتقال، هلو، سیب‌زمینی و کدو از دیگر اقلام با تورم ماهانه بالا در این ماه بودند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت این گروه، کمبود نیروی کار و کاهش بارندگی‌ها بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کمبود نیروی کار و کاهش بارندگی‌ها مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت این گروه از محصولات بوده است.
رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، ضمن تشریح دلایل رشد قیمت میوه و سبزیجات در ماه جاری، بر نقش کمبود نیروی انسانی تاکید کرده است. بر این اساس اخراج کارگران مهاجر که پیش‌تر سهم قابل‌توجهی در برداشت محصولات داشتند، موجب شده هزینه جمع‌آوری محصولات تا دو برابر افزایش یابد. به گزارش دنیای اقتصاد، از سوی دیگر، وضعیت نامطلوب منابع آبی کشور، کاهش میزان بارندگی و سرمازدگی باغات در استان‌های غرب کشور، عرضه محصولات را به شدت محدود کرده است. قطعی مکرر برق، افزایش هزینه‌های بسته‌بندی و حمل‌ونقل نیز در کنار این عوامل، از دیگر چالش‌های اصلی هستند که منجر به جهش قیمت محصولات کشاورزی شده‌اند.