ناترازی انرژی به صورت قطع برق در تابستان، محدودیت در تخصیص گاز در زمستان و کمبود گازوئیل به اصلی‌ترین چالش بخش صنعت و معدن کشور تبدیل شده است. شدت ناترازی انرژی سبب شده تا صنایع به فکر خودتامینی باشند...

ناترازی انرژی به صورت قطع برق در تابستان، محدودیت در تخصیص گاز در زمستان و کمبود گازوئیل به اصلی‌ترین چالش بخش صنعت و معدن کشور تبدیل شده است. فولاد و سیمان از جمله صنایعی هستند که مصرف گاز بالایی دارند. آن‌طور که فعالان حوزه صنعت می‌گویند در حال حاضر محدودیت ۸۰ درصدی برای صنعت سیمان و محدودیت ۳۰ تا ۵۰ درصدی برای صنعت فولاد اعمال شده است.
شدت ناترازی انرژی سبب شده تا صنایع به فکر خودتامینی باشند. در همین رابطه رئیس هیات عامل ایمیدرو به تشریح اقدامات صنایع در این زمینه پرداخت. سمیعی‌نژاد از قطع برق صنایعی که خود تولیدکننده برق بودند و آغاز زودهنگام محدودیت‌های گاز صنایع برخلاف وعده‌های قبلی نیز انتقاد کرد. دبیرکل خانه صمت ایران ضمن اشاره به ظرفیت از دست رفته تولید در بخش معدن، راهکارهای پیشنهادی برای رفع ناترازی انرژی را مرور کرد. به گفته خالقی، قطع برق در تابستان سبب تحمیل ۲۱ روز تعطیلی به صنایع شده است که در نتیجه این روند یک‌سوم ظرفیت تولیدی بخش معدن بدون استفاده مانده است و سود این بخش نیز ۸ درصد کاهش یافته است.
سرمایه‌گذاری سه‌گانه صنایع
محمدمسعود سمیعی‌نژاد، معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایمیدرو بیان کرد: در حال حاضر مهم‌ترین چالش در بخش معدن بحث ناترازی انرژی و خشکسالی است که در کشور اتفاق افتاده است. خوشبختانه با سیاست‌هایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت در چند سال اخیر درخصوص ناترازی انرژی پیگیری کرده است، صنایع در این بخش سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا بخشی از کمبود انرژی توسط خودشان جبران شود. در همین زمینه صنایع در حوزه ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و حرارتی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. متاسفانه وزارت نیرو در زمان‌های پیک که با کمبود برق مواجه می‌شود، برق تولیدی صنایع را به خود اختصاص نمی‌دهد و سرمایه‌گذاری آنها را از بین برده است.
به گفته وی، بخش دیگر سرمایه‌گذاری صنایع مربوط به انتقال آب از دریای عمان و خلیج‌فارس است که طی روزهای گذشته شاهد افتتاح بزرگ‌ترین خط لوله تصفیه آب دریای خلیج فارس برای فولاد مبارکه بودیم. سمیعی‌نژاد گفت: همچنین با توجه به وجود ناترازی گاز، صنایع بزرگ با محوریت ایمیدرو به سرمایه‌گذاری در حوزه میادین گازی ورود کرده‌اند تا بتوانند ناترازی در این حوزه را نیز در آینده حل کنند. در این زمینه در حال انجام مطالعات اولیه و انعقاد قرارداد هستیم تا کار استخراج گاز آغاز شود.
معاون وزیر صمت تصریح کرد: با توجه به سیاست‌های رئیس‌جمهور قرار نبود در آذر ماه محدودیت گاز برای صنایع اعمال شود. اما متاسفانه شرکت ملی گاز از اول آذر محدودیت گاز را آغاز کرده است. در حال حاضر برخی صنایع با ۲۵ تا ۵۰ درصد محدودیت گاز مواجه شده‌اند. این موضوع خارج از تفاهم‌نامه‌ای است که بین وزارت صمت، وزارت کشور و وزارت نفت منعقد شده بود. طبق این تفاهم‌نامه قرار بر این بود که محدودیت‌های گاز، منطقه‌ای شود. برای صنایع انرژی‌بر سیاستگذاری انجام شود و اعمال محدودیت در اختیار استانداران باشد، اما برخلاف این رویه محدودیت‌ها یک ماه زودتر آغاز شد.
تخمین عدم‌النفع ۱۵‌میلیارد دلاری
رئیس هیات عامل ایمیدرو گفت: ظرفیت تولید صنعت فولاد حدود ۵۳‌میلیون تن است. اما سال گذشته بیش از ۳۱‌میلیون تن تولید فولاد انجام نشده است و حجمی از سرمایه‌گذاری در تولید از بین رفته است. در نتیجه این شرایط، هم صادرات کاهش یافته و هم سود شرکت‌ها افت پیدا کرده است. عدم‌النفع صنایع معدنی در سال گذشته به دنبال ناترازی انرژی حدود ۱۵‌میلیارد دلار بوده است. تخمین ما این است که عدم‌النفع در سال جاری نیز در همین محدوده باشد.
کاهش ۸ درصدی سود بخش معدن
آرمان خالقی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز بیان کرد: به‌طور مشخص بخش معدن در تابستان با حدود ۲۱ روز تعطیلی به دلیل قطعی برق مواجه شد که معادل یک ‌سوم فصل تابستان است. در واقع حدود ۳۰درصد از ظرفیتی که بخش معدن می‌توانست فعالیت کند، بلااستفاده مانده است. اگر فرض کنیم معدن در هر چهار فصل سال فعال بوده باشد، حدود ۸ درصد از سود سالانه صرفا به دلیل ایام تعطیلی از دست رفته است. البته این عدد نهایی نیست و لازم است تا پایان سال بررسی کامل انجام شود که چه میزان قطعی به بخش تولید در بخش معدن، تحمیل شده است.
راهکارهای رفع ناترازی انرژی
خالقی در خصوص راهکارهای مورد نظر بخش خصوصی برای رفع ناترازی انرژی نیز گفت: یکی از راهکارها در این زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله توربین‌های بادی و مزارع خورشیدی است. در این حوزه، دولت باید به سرمایه‌گذاران روی خوش نشان دهد. به این معنا که محیط کسب‌وکار، مجوزها و مشوق‌هایی مانند بخشودگی مالیاتی را به‌گونه‌ای تنظیم کند که سرمایه‌گذاران در کوتاه‌ترین زمان ممکن مجوز فعالیت دریافت کنند، ثبت‌سفارش انجام دهند، تجهیزات مورد نیاز را چه از داخل و چه از طریق واردات تامین کنند و نصب و بهره‌برداری انجام دهند. خالقی گفت: بخش دیگری از موضوع به واحدهایی بازمی‌گردد که در حوزه صنعت دارای دیزل‌ژنراتور هستند. تامین سوخت اعم از گازوئیل یا مازوت مورد نیاز باید به‌موقع و به مقدار کافی انجام شود و تولیدکننده مجبور نشود به دلیل کمبود، به بازار غیرقانونی سوخت مراجعه کند.
وی توضیح داد: در زمان قطعی برق، واحدها برای ادامه فعالیت نیازمند سوخت گازوئیل بودند، اما این سوخت از سوی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به میزان کافی و در زمان مناسب تامین نشد. در این زمینه اختلافاتی از نظر آمار و میزان سهمیه بین وزارت صمت و وزارت نفت وجود داشت، سخت‌گیری‌هایی اعمال شد و سهمیه مورد نیاز واحدها به‌طور کامل تامین نشد. حتی اتهاماتی مبنی بر فروش سوخت توسط صنایع مطرح شد که واقعیت نداشت. برای رفع این مسائل، تمهیدات فنی مانند نصب کنتور برای کنترل مصرف صنایع نیز در نظر گرفته شد، اما با این حال، سهمیه‌ها به مقدار کافی و در زمان مناسب تامین نشد. ضمن اینکه در بخش معدن، علاوه بر دیزل‌ژنراتورها، ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی نیز وابسته به سوخت‌های فسیلی هستند که تامین این سوخت‌ نیز با مشکلات و سختی‌هایی همراه بوده است.
به گزارش دنیای اقتصاد،دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران گفت: موضوع مهم دیگر که کمتر به آن پرداخته شده است، بحث بهره‌وری انرژی و بهینه‌سازی مصرف سوخت و برق است. بهینه‌سازی مصرف مستلزم نوسازی تجهیزات و به‌کارگیری فناوری‌های نوین است تا شدت مصرف انرژی در بخش تولید کاهش یابد. به طور همزمان مصرف خانگی که سهم بیشتری از بازار انرژی کشور را به خود اختصاص می‌دهد نیز باید کنترل شود. هم الگوی مصرف باید اصلاح شود و هم تجهیزات خانگی با وسایل کم‌مصرف و پربازده جایگزین شود. این اقدام می‌تواند بخشی از کمبودهای ایجاد شده در حوزه انرژی در سال‌های گذشته را جبران کند.