تحریم و بسته شدن مرزهای کشورها، ضربه سنگینی را به اقتصاد و صنعت یک کشور وارد می‌کند. شرکت صنایع مس شهید باهنر به عنوان اولین مجموعه متمرکز و مجهز تولید محصولات جانبی در شرایط سخت اقتصادی،نمایی دیگری از فعالیت خود را به نمایش گذاشت و در جهت خودکفایی کشور در میزان فروش و تولید محصولات جانبی مسی و آلیاژی رکوردهای مطلوبی را به ثبت رساند.

تولید لوله‌های آلیاژی، مسی و همچنین سکه‌های آلیاژی ازجمله فعالیت‌های این شرکت موفق محسوب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با صنایع مس شهید باهنر با مجید ضیایی، مدیرعامل این مجموعه،گفت و گو کرده ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

به طور مختصر درباره پیشینه شرکت صنایع مس شهید باهنر توضیحاتی بفرمایید.

شرکت ملی صنایع مس ایران قبل از انقلاب اسلامی در کشور تاسیس شد و کارکنان آن در معادن خاتون‌آباد و سرچشمه مشغول به فعالیت شدند. محصول خروجی این شرکت منحصرا کاتد مس بود که اغلب صادر می‌شد. نیاز به محصولات جانبی مس در کشور مقامات وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت را بر آن داشت که شرکت صنایع مس شهید باهنر را تحت عنوان تولیدی محصولات نیمه‌ساخته در سال 1362 در زمینی به مساحت یکصد هکتار در 20 کیلومتری شهرستان کرمان بنا کنند.

قراردادهای اولیه این شرکت در سال 1363 با شرکت‌های کروپ و مانسمان آلمان به ترتیب در حوزه اکستروژن و ذوب و ریخته‌گری بسته شد. به مرور زمان و با گسترش تولید انواع محصولات نیاز به ورق مسی و برنجی نیز بیشتر احساس شد که برای تجهیز کارخانه نورد، مجموعه قرارداد دیگری با شرکت ژاپنی کوبه‌استیل امضا کرد و در نهایت، در سال 1370 مجموعه شهید باهنر که متشکل از پنج کارخانه ذوب، ریخته‌گری، نورد، اکستروژن و کشش است به بهره‌برداری رسید و فعالیت خود را به عنوان بزرگ‌ترین مجتمع صنعتی ارتباط دهنده معادن مس و روی کشور آغاز کرد. در ادامه، کارخانه‌های سکه‌زنی و لوله مسی به مجموعه اضافه شد که قابل ذکر است کارخانه سکه‌زنی در منطقه خاورمیانه تنها تولیدکننده این محصول محسوب می‌شود. در روزهای اخیر به دلیل بحث داغ حذف چهار صفر از پول رایج کشور، سکه‌های پیشین به چرخه تولید باز می‌گردد و برای تولید سکه‌های جدید اقدام خواهیم کرد.

وضعیت شرکت صنایع مس شهید باهنر را در سال 1398 چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شرکت در سال‌های متمادی در همین سطح و با ظرفیت تولید 25 تا 30 هزار تن در سال فعالیت خود را حفظ کرده است. سال گذشته سال شکوفایی و سودآوری مجموعه بود؛ به طوری‌که سود خالص شرکت 270 درصد رشد را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کرد. در سال 1398 رکورد میزان فروش زده شد و در جهت تمرکز فعالیت‌های شرکت در استان کرمان با ابلاغ مقامات شستا، دفتر مرکزی و معاونت‌ها به شهرستان کرمان منتقل شدند و این موضوع هم‌افزایی بین نیروهای کارگری و مدیریتی را بیشتر کرد؛ چراکه تمام گرد و غبار و آلودگی حاصل از کارخانه‌ها نصیب مردم کرمان بود و دفتر مرکزی و گردش حساب‌های بانکی آن در شهر تهران انجام می‌شد. این تجمیع در شهرستان کرمان علاوه بر مسائل مالی و اقتصادی که همواره مورد تاکید مقامات استان کرمان بود، در مجمع فوق‌العاده‌ای که در شهریور ماه سال 1398 برگزار شد به صورت قانونی و رسمی شرکت شهید باهنر به عنوان اولین مجموعه متمرکز در استان شناخته شد و اکنون عمده گردش‌های بانکی این شرکت در بانک‌های شهر کرمان انجام می‌شود.

همچنین جذب نیروهای بومی در این مجموعه نیز افزایش یافت و حدود 20 نفر از افراد بومی استان در واحد بازرگانی و حسابداری جذب شدند. به طور کلی در سال 1398 علاوه بر اینکه میزان تولید و فروش محصولات از نظر ریالی و تناژی به ارقام درخشانی نسبت به سال 1397 رسیده بودند، یک هم‌افزایی در جهت رشد صنعت استان کرمان و کشور نیز صورت گرفت.

بر اساس بررسی‌های عملکرد شرکت شهید باهنر در سال گذشته، می‌توان دریافت که این شرکت در حجم فروش داخلی 13.5 درصد و ریالی 33.8 درصد و میزان تولید محصولات 9.6 درصد رشد را نسبت به سال 1397 تجربه کرده است. در حوزه صادرات نیز علی‌رغم محدودیت‌های بسیار، از نظر حجمی 13 درصد رشد اتفاق افتاد. تا آذر ماه سال گذشته محدودیت‌های جدی در حوزه صادرات محصول داشتیم که توانستیم با کمک وزارت صمت این مشکل را تا حدودی برطرف کنیم و با فروش خارجی اسلب و بیلت ارتباط خود را با سایر کشورها حفظ کنیم. ازجمله مشتریان خارجی ما کشورهای ترکیه، عراق، سوریه، عمان، تایوان، ویتنام و ارمنستان هستند.

علاوه بر موارد ذکر شده، در سال 1398 توانستیم محصولی منحصربه‌فرد و ویژه به عنوان یک محصول نیمه‌ساخته صنعت مس به نام لوله‌های آلیاژی خاص را تولید کنیم که در سودآوری شرکت بسیار موثر بود و همچنین به تثبیت جایگاه شرکت مس باهنر نیز کمک کرد. این محصول در صنایع پالایشگاهی و نیروگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا قبل از تولید آن در این مجموعه، از سایر کشورها وارد می‌شد که در شرایط کنونی مملکت، خروج ارز از کشور جفایی بیش نبود. این مهم توسط کارکنان سختکوش مجموعه مس باهنر صورت پذیرفت و با همکاری وزارت صمت، وارات این محصول متوقف شد و سالیانه حدود سه میلیون دلار واردات کشور کاهش یافت. به این ترتیب، هر روز مشتریان بیشتری در خصوص این محصول با شرکت ارتباط می‌گیرند. به طور کلی تولید این محصول عملکرد شگفتی در طول سالیان فعالیت این شرکت محسوب می‌شود و این موضوع نمونه‌ای از همکاری، تخصص و دانش پرسنل مجموعه در طول مدت 37 سال گذشته به حساب می‌آید که توانستیم یک خلاء دیگر از محصولات نیمه‌ساخته مس را پر کنیم.

برنامه توسعه‌ای شرکت شهید باهنر برای سال جدید چیست؟

در فروردین ماه سال جاری تعمیراتی اساسی در مجموعه داشتیم که در چند سال فعالیت کارخانه این تعمیرات انجام نشده بود. به ویژه در واحد ذوب و اکستروژن از بدو بهره‌برداری شرکت تعمیراتی صورت نگرفته بود که به همت متخصصان جوان مجموعه و به کمک تجریباتی که از نیروهای بازنشسته کسب کرده بودند، در فروردین ماه امسال به طور کامل انجام شد که با این وجود همچنان با رشد 80 درصدی تولید در فروردین ماه مواجه شدیم و «جهش تولید» و رشد فروش محصول را به این شکل ثبت کردیم.

در نهایت، پیش‌بینی می‌کنیم که شرکت در سال 1399 با عقد قراردادهایی با بانک مرکزی جهت تولید سکه‌های جدید، به جایگاه مطلوب‌تری برسد و با توجه به درخواست بانک مرکزی و سرعت تحویل سکه‌ها، حدود 15 تا 20 درصد به ظرفیت قابل دسترسی شرکت افزوده خواهد شد و در واقع، میزان تولید سالیانه مجموعه رشد قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. این موضوع می‌تواند یک چشم‌انداز روشن برای سهامداران شرکت و همچنین تولید ملی کشور باشد.

یکی دیگر از برنامه‌های شرکت در سال 1399، افزایش ظرفیت کارخانه تولید لوله‌های مسی است. حدود هشت سال از بهره‌برداری این مجموعه می‌گذرد اما به ظرفیت تولید مورد نظر نرسیده است. این محصول موقعیت صادراتی و بازار خوبی در کشور ترکیه دارد و در تلاش هستیم میزان تولید این نوع لوله مسی را به ظرفیت مورد نظر برسانیم.

افزایش ظرفیت کارخانه باسبار نیز از اهداف دیگر شرکت در سال جاری محسوب می‌شود. باسبار تولیدی شرکت یک محصول بی‌نظیر در سطح کشور تلقی می‌شود؛ چراکه در سال‌های گذشته از کشورهای ایتالیا و بلغارستان وارد می‌شد و در سال گذشته موفق به تولید این محصول شدیم.

باسبار عریض اغلب در ترانس‌سازی و در تابلوهای برق کاربرد دارد و شرکت فولاد کاوه جنوب کیش ازجمله مشتریان این محصول به شمار می‌آید و تا سال گذشته آن را از کشور اسپانیا تامین می‌کرد. در آن زمان، فاز 2 این شرکت در حال راه‌اندازی بود، اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه دیگر قادر نبود همکاری خود را با این شرکت اسپانیایی ادامه دهد. ما توانستیم باسباری با کیفیت بالاتر از نمونه خارجی تولید و در اختیار شرکت فولاد کاوه جنوب کیش قرار دهیم. در واقع، مجموعه باهنر به این باور رسیده است که می‌توان با تلاش مضاعف تمام قطعات و محصولات جانبی وارداتی و همچنین غلتک‌های نورد را با کیفیت بسیار بالاتری بومی‌سازی کرد. قطعا با داخلی‌سازی محصولات، صنعت کشور رشد خواهد یافت و این امر، راهی برای کاهش اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد کشور به حساب می‌آید؛ شرکت باهنر نیز تا حدودی به این مهم دست یافته است.

شرکت در خصوص فروش صادراتی محصولات چه برنامه‌ای دارد؟

در رابطه با صادرات محصولات برنامه‌های گسترده‌ای در نظر داریم اما متاسفانه شیوع ویروس کرونا باعث بسته شدن مرزهای تمام کشورها شد و امیدوار هستیم با گشایش مرزها به ویژه در قسمت شمال شرقی کشور، صادرات خود را از سر بگیریم. به طور معمول ارسال محصول به کشور ترکیه از راه زمینی انجام می‌شد و سه روز به طول می‌انجامید اما در آغاز شیوع ویروس کرونا، راه دریایی را جایگزین کردیم که در این صورت مرسوله 45 روز در راه بود و صرفه اقتصادی نداشت. دورنمای خوبی را برای صادرات تمام محصولات خود متصور هستیم و به این منظور ظرفیت‌های تولید را نیز افزایش داده‌ایم.

واگذاری شستا و زیرمجموعه‌های آن در بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید و این موضوع چه تاثیری بر عملکرد شرکت باهنر داشته است؟

شرکت شهید باهنر قریب به 25 سال است که وارد بازار سرمایه شده است و حدود 22 درصد سهام غیر شستایی دارد. عمده سهام این شرکت متعلق به هلدینگ صدر تامین بود. واگذاری سهام شستا خدمت بزرگی در راستای رشد اقتصاد کشور محسوب می‌شود؛ چراکه با افزایش مشارکت مردم، مسائل مربوط به دلالی در حوزه‌های مختلف به خصوص صنایع فلزی کمتر خواهد شد. در واقع، مشارکت مردم در بخش تولید، یک انقلاب در صنعت تلقی می‌شود و قطعا در سرعت و روند تولید اتفاقات مثبتی را شاهد خواهیم بود. مدیران شستا با این اقدام ثابت کردند که برای کمک به اقتصاد و صنعت کشور می‌توان گام‌های بزرگی را برداشت و به مرور زمان بسیاری دیگر از شرکت‌‌ها و بانک‌های بزرگ وارد بازار سرمایه خواهند شد.

مهم‌ترین چالش شرکت شهید باهنر چیست و چشم‌انداز صنعت مس کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مهم‌ترین چالش و دغدغه شرکت‌های بزرگ مسی بحث صادرات است. مسائلی همچون تحریم و بازگشت به موقع ارز ازجمله مشکلاتی تلقی می‌شود که با آن مواجه هستیم؛ اما در مجموع برای حل این چالش برنامه خواهیم داشت. با توجه به افتتاح پروژه‌های بزرگ شرکت مس قطعا در امر تولید و فروش مس و محصولات مسی تحول عظیمی را شاهد خواهیم بود و می‌توان گفت در آینده میزان تولید مس در کشور به 350 هزار تن در سال برسد.

جمعیت دنیا در حال افزایش است و با مدرن شدن جوامع و افزایش خودروهای الکترونیکی، سرانه مصرف مس به ازای هر نفر از سه کیلوگرم به پنج کیلوگرم افزایش خواهد داشت و قطعا نیاز به فلز سرخ بیش از پیش احساس می‌شود. ایران نیز با دارا بودن معادن غنی مس و ذخایر حدود 34 میلیون تنی، 4 درصد کل ذخایر مس دنیا را در اختیار دارد.

در دنیا نیز آینده روشنی را برای مس متصور هستند. کشور شیلی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در دنیا با 200 میلیون تن بیشترین ذخایر مس را دارا است و ایران در رتبه‌بندی میزان ذخایر مس دنیا در رده دوازدهم قرار دارد. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های که در دو استان کرمان و آذربایجان‌شرقی در حال انجام است و میزان سوددهی آن، چشم‌انداز روشنی را برای صنایع مسی و محصولات جانبی متصور هستیم.