در حالی که تا نزدیک شدن به فصل گرم سال هنوز زمان باقی است و کم و بیش آثاری از باران‌های شدید بهاری در برخی مناطق باقی‌مانده، اما میزان مصرف برق راهی متفاوت در پیش گرفته و از هم اینک گوی سبقت در مصرف را نسبت به ایام مشابه سال قبل ربوده است.

رشد مصرف برق در حالی در این روزها شدت گرفته که هیات وزیران ۲۷ اسفند سال گذشته به پیشنهاد وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه، تعرفه‌های آب و برق مشترکان پرمصرف را اصلاح کرد تا نخست اقتصاد نامتوازن برق را تا حدودی متعادل و دوم با اصلاح الگوی مصرف، تولید برق پایدار در روزهای پیک سال را تضمین کنند. حال با وجود این اصلاحات، بازهم شیب مصرف در این روزها تند شده و این شائبه را به‌وجود آورده است که به‌رغم تغییر و تحولات آب و هوایی که از فروردین‌ ماه امسال نمود بیشتری یافت، آیا پیک تابستان امسال بدون خاموشی سپری خواهد شد؟ سیاست‌گذاران نیرو این وعده را می‌دهند که امسال خاموشی برنامه‌ریزی شده‌ای در چارت برنامه‌ها جانمایی نشده است زیرا از یک‌سو بارندگی‌ها کسری نیروگاه‌های برقابی را جبران کرده و در آن‌سو نیروگاه‌های برق حرارتی که ۹۵ درصد برق کشور را تولید می‌کنند، برای عبور از پیک تابستانه ۹۸ در آمادگی کامل به‌سر می‌برند. این در حالی است که معاون برنامه‌ریزی شرکت مادرتخصصی تولید برق حرارتی اواخر دی‌ماه سال قبل مطابق با پیش‌بینی‌ها اعلام کرد که میزان مصرف در پیک ۹۸ به ۶۱ هزار مگاوات خواهد رسید که نتیجه آن کسری ۸ هزار مگاواتی تولید برق خواهد بود. مطابق آمارها سال گذشته در زمان پیک میزان مصرف به ۵۷ هزار مگاوات رسید و کسری ۵ هزار مگاواتی منجر به آن شد که متولیان نیرو به اقداماتی همچون خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده و تغییر ساعات ادارات روی آورند.
براساس پیش‌بینی‌ها امسال در پیک تابستانه، میزان مصرف به ۶۱ هزار مگاوات خواهد رسید. این در حالی است که سال گذشته میزان مصرف برق در پیک به ۵۷ هزار مگاوات رسید که این موضوع خاموشی‌های پی‌درپی را به همراه داشت. اما پیک امسال چگونه طی خواهد شد؟ آیا خاموشی‌ها در تابستان امسال از راه خواهند رسید یا با وجود بارندگی‌های چشمگیری از روزهای نخست سال ۹۸، با قطعی‌های مکرر برق باید خداحافظی کرد؟ این سوالات را معاون شرکت برق حرارتی روز گذشته در نشست خبری خود با اصحاب رسانه پاسخ داد. به‌ گفته عبدالرسول پیشاهنگ تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها برای پیک تابستان آغاز شده است. به اعتقاد وی، اگر تولید هر کیلووات ساعت برق ۸ سنت قیمت دارد، خاموشی برق ۵/ ۱ دلار هزینه به کشور تحمیل می‌کند. بنابراین در این تعمیرات قطعه‌ای به‌کار نمی‌رود که منجر به خاموشی شود. براساس ارزیابی‌ها میزان تعمیرات در حال حاضر ۸/ ۹۲ درصد پیشرفت دارد و تا ۱۵ خردادماه هم تمام می‌شود. به گواه ناظران این موضوع تا حدودی نگرانی‌ها درخصوص تامین پایدار برق در پیک امسال را برطرف می‌کند.
 آخرین وضعیت نیروگاه‌ها
معاون راهبری تولید شرکت تولید نیروی برق حرارتی اظهار کرد: در جمع نیروگاه‌های حرارتی کشور، نیروگاه‌هایی هستند که نزدیک به ۶۰ سال از سن آنها می‌گذرد و یکی از موفقیت‌های صنعت برق حرارتی این است که توانستیم بهره‌برداری از چنین نیروگاه‌هایی را با همان راندمان روز اول انجام دهیم. وی افزود: در شهریورماه هر سال برنامه‌هایی با مجموع ۹۵ هزار مگاوات برای انجام تعمیرات نیروگاهی به تمام نیروگاه‌های حرارتی ابلاغ می‌شود و در شهریورماه سال گذشته نیز برنامه‌هایی برای تعمیراتی به اندازه ۹۳ هزار و ۹۳۰ مگاوات به نیروگاه‌های کشور ابلاغ شد. پیشاهنگ با بیان اینکه تا امروز ۸/ ۹۲ درصد از تعمیرات نیروگاه‌های کشور انجام شده، گفت: امیدواریم تمامی برنامه‌های تعمیرات نیروگاهی تا ۱۵ خردادماه تکمیل شده و به این صورت بتوانیم نیروگاه‌های حرارتی را با بیشترین آمادگی برای بهره‌برداری در روزهای پیک تابستان ۹۸ در مدار داشته باشیم. معاون راهبری تولید شرکت تولید نیروی برق حرارتی ادامه داد: امسال از جمله سال‌هایی بوده که برنامه تعمیرات اساسی را در برخی واحدهای حرارتی در دستور کار داشتیم که تمامی تعمیرات اساسی برنامه‌ریزی شده به‌صورت صددرصد انجام شده است. وی از اجرای برنامه‌های رفع محدودیت تولید در واحدهای حرارتی کشور خبر داد و گفت: در حالی‌که هزینه احداث یک نیروگاه جدید ۶۰۰ دلار به ازای هر کیلووات است، ما برنامه‌های رفع محدودیت تولید نیروگاه‌ها را با ۲۰ دلار به ازای هر کیلووات اجرایی کردیم و بدین صورت طی ماه‌های گذشته بیش از ۲۲۶ مگاوات به ظرفیت موجود عملی تولید برق نیروگاه‌ها اضافه شده است. پیشاهنگ افزود: نیروگاه‌های حرارتی برای شرایط ایزو یعنی درجه حرارت ۱۵ درجه سانتیگراد و ارتفاع سطح دریا طراحی می‌شوند و به ازای هر ۱۰ درجه افزایش دمای محیط نیروگاه، ۵/ ۶ درصد از راندمان گازی آنها کاسته می‌شود که ما با روش خنک‌کاری هوای ورودی به واحدهای حرارتی توانستیم ۲۰ درجه هوای ورودی را خنک کرده و موجب افزایش راندمان نیروگاه و ظرفیت عملی تولید برق در واحدهای مربوطه شویم که این کار ۳۰ دلار به ازای هر کیلووات هزینه برداشت.
این مقام مسوول از ابتکاری دیگر برای افزایش ظرفیت عملی تولید و راندمان واحدهای حرارتی در ایران خبر داد و گفت: ابتکاری که صورت گرفته مربوط به طراحی واحدهای نیروگاهی با شرایط محیطی است که با توجه به اینکه واحدهای نیروگاهی تماما بر اساس شرایط ایزو طراحی می‌شوند، ما ابتکاری به خرج دادیم تا با بازطراحی واحدها بر اساس شرایط محیطی محل احداث آنها بتوانیم راندمان خروجی آنها را افزایش دهیم که این کار با تغییر زاویه پره‌ها انجام می‌شود و به‌صورت پایلوت در دو نیروگاه کرمان و یزد آغاز شده است. وی افزود: موفق شدیم با تبدیل شرایط به شرایط منطقه در این دو نیروگاه، ۱۰ مگاوات در هر واحد افزایش توان داشته باشیم که این کار ۵۰ دلار در هر کیلووات هزینه در برداشت. پیشاهنگ با بیان اینکه تحریم‌ها در صنعت برق حرارتی موجب رفتن به سمت خودکفایی و اتکا به توان داخل شد، گفت: سالانه بیش از یک هزار قطعه در صنعت برق حرارتی ساخت داخل می‌شود و اکنون با اتکا به توان داخلی موفق شده‌ایم که همه تجهیزات مورد نیازمان را در بحث احداث و تعمیرات و بازسازی نیروگاه‌ها داخلی‌سازی کنیم. معاون راهبری تولید شرکت تولید نیروی برق حرارتی تصریح کرد: تکنولوژی و استاندارد ساخت قطعات نیروگاهی در ایران به اندازه‌ای بالاست که علاوه بر آنکه بتوانیم بیشترین بازدهی را در نیروگاه‌های داخل کشور از این قطعات به دست آوریم، اقدام به صادرات تجهیزات نیروگاهی ساخت ایران به کشورهای همسایه می‌کنیم همچنین شاهد آغاز صادرات این تجهیزات به خاور دور نیز هستیم. وی اظهار کرد: اکنون از سوپر وایزرهای خارجی بی‌نیاز شده‌ایم و به‌طور کامل در تمامی نیروگاه‌های کشور می‌توانیم با حضور متخصصان داخلی اقدام به طراحی و تعمیرات نیروگاهی کنیم. در ادامه این نشست عبدلی، مدیرکل دفتر بهسازی نیروگاه‌ها و محیط زیست شرکت مادرتخصصی برق حرارتی با بیان این‌که از ۱۰ هزار مگاوات، ۵۰۰ مگاوات از نیروگاه‌هایی که در حال بهره‌برداری هستند، بالای ۳۰ سال سن دارند، افزود: این سن باعث افت تولید و راندمان، افزایش نرخ و کاهش میزان آمادگی می‌شود. البته در دنیا رسم است که این نیروگاه‌ها مورد تعمیرات اساسی قرار بگیرند. ما هم باید اقداماتی انجام دهیم که واحدها را به طراحی اولیه برگردانیم تا افزایش راندمان و تولید صورت بگیرد. در این راستا دو راهکار انجام تعمیرات روتین سالانه و اجرای طرح‌های رفع محدودیت تولید در نظر گرفته شده است. مدیرکل دفتر بهسازی نیروگاه‌ها و محیط زیست شرکت مادرتخصصی برق حرارتی با تاکید بر این‌که زمانی که سن نیروگاه‌ها افزایش پیدا می‌کند، تکنولوژی آنها از رده تولید خارج می‌شود، گفت: بنابراین باید تکنولوژی جدید و به‌روز برای بهسازی نیروگاه‌ها استفاده کنیم که یا امکان‌پذیر نیست یا به سرمایه زیادی نیاز دارد. به همین دلیل طرح‌های رفع محدودیت تولید تعریف شده است.  وی با تاکید بر این‌که چالش‌های تحریم برای ما به یک فرصت بزرگ تبدیل شد، اظهار کرد: هزینه‌ای که شرکت‌های خارجی برآورد کردند، تقریبا ۵۰ درصد هزینه احداث یک واحد جدید بود که این هزینه با راهکارهای ما به کمتر از سه درصد رسید. این کار برای سال‌های بعد هم ادامه خواهد داشت