طبق برآورد استارتاپ «باما» ۴.۵ میلیون خودرو در ایران طی سال ۱۴۰۰ معامله شده‌اند؛ یعنی یک خودرو از هر پنج خودروی موجود در کشور.

استارتاپ باما گزارشی از بازار خودرو و آگهی‌های این پلتفرم منتشر کرده که حاوی اطلاعاتی درباره این بازار است. بر اساس این گزارش در سال ۱۴۰۰ تعداد ۱ میلیون و ۱۳۵ آگهی خودرو در این پلتفرم منتشر شده که ۸۱ درصد آنها شخصی بوده‌اند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین نکات بازار خودروی ایران در سال ۱۴۰۰ می‌پردازیم.
یک خودرو از هر ۵ خودروی کشور پارسال معامله شد
طبق این گزارش، تعداد معاملات خودرو در ایران در سال ۱۴۰۰ برابر با ۴.۵ میلیون معامله بوده است. بر مبنای برخی گزارش‌ها که تعداد کل خودروها در ایران را حدود ۲۴ میلیون دستگاه برآورد می‌کنند، می‌توان گفت حدود ۲۰ درصد یا یک پنجم کل خودروهای موجود در کشور در سال گذشته خرید و فروش شده‌اند. همچنین می‌توان گفت کل خودروهای موجود در کشور تقریبا هر ۵ سال یک بار بین افراد مختلف دست به دست می‌شوند.
نکته جالب آنکه در آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین بازار خرید و فروش خودرو در جهان در سال گذشته ۵۳.۵ معامله انجام شده است. این در حالی است که تعداد خودروها در این کشور تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی ۱۰۸ میلیون دستگاه بوده است. این یعنی در سال گذشته نیمی از خودروها در ایالات متحده معامله شده‌اند!
رونق بالای خودروهای کارکرده در ایران و ترکیه
از میان ۴.۵ معامله‌ای که باما برآورد کرده در سال ۱۴۰۰ انجام شده است، تنها یک میلیون معامله مربوط به خودروهای نو بوده و باقی ۳.۵ میلیون دستگاه خودرو کارکرده بوده‌اند.
چین تنها کشوری است که در آن خودروهای نو نسبت به کارکرده بیشتر معامله شده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به فقر شدید مردم این کشور تا حدود ۳۰ سال پیش، جامعه چین تازه و به تدریج در حال ماشین‌دار شدن است و همین موجب شده تا خودروهای نو سهم بیشتری از کل معاملات بازار خودروی چین را تشکیل دهند.
در کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس هم اگرچه مثل ایران خودروهای کارکرده پرمعامله‌ترند، اما نسبت تعداد معاملات خودروهای کارکرده به نو در سال گذشته در مقایسه با ایران کمتر بوده است. تازه این در حالی است که بازار خودروی کارکرده در جهان در یکی دو سال اخیر به شدت پررونق شده و قیمت این خودروها سر به فلک گذاشته‌اند. چرا که به دلیل بحران کرونا و کمبود عرضه میکروچیپ‌ها، خودروسازان به شدت از برنامه‌های تولید خود عقب افتاده‌اند و دنیا با کمبود شدید خودروی نو مواجه است. بنابراین احتمالا در شرایط معمولی، بازار خودروهای کارکرده در کشورهای مذکور کم‌رونق‌تر از الان باشد.
اما در ایران، به دلیل تورم مزمن و کاهش قدرت خرید مردم و همچنین رشد عجیب قیمت خودرو به واسطه تبدیل شدن خودرو به کالای سرمایه‌ای، خودروهای کارکرده از گزینه‌های اصلی متقاضیان خودرو هستند. البته نباید فراموش کرد که ارزان بودن نیروی کار در ایران موجب شده هزینه تعمیرات در ایران پایین‌تر از سایر دنیا باشد و به همین دلیل، داشتن خودروی کارکرده به نسبت به‌صرفه است.

یک نکته جالب اما بیشتر بودن نسبت تعداد معاملات خودروهای کارکرده به نو در ترکیه از ایران طی سال گذشته است.

نسبت تعداد معاملات خودروهای کارکرده به نو در آمریکا و انگلیس از ایران کمتر و در ترکیه از کشورمان بیشتر است / منبع: گزارش سالانه باما
تابستان، داغ‌ترین فصل معامله خودرو
همچنین بر اساس گزارش باما، پرآگهی‌ترین فصل بازار خودرو تابستان با ۴۲۵ هزار آگهی و پرآگهی‌ترین روز ۱۲ مرداد با ۱۰ هزار و ۲۵۲ آگهی بوده است.
بازار قیمت‌گذاری آنلاین خودرو هم بسیار فعال بوده است. به طوری که در بخش قیمت خودرو در سال ۱۴۰۰ تعداد ۷۳ هزار و ۹۸۰ به‌روزرسانی قیمت خودروهای گوناگون انجام شده و فقط در روز ۲۲ آبان قیمت ۳۴۶ خودرو تغییر کرده است.
بازار خودروهای چینی با ممنوعیت واردات چقدر بزرگ شد؟
باما می‌گوید که تعداد آگهی‌های خودروهای چینی در سال ۱۴۰۰ نسبت به آخرین سال قبل از ممنوعیت واردات ۶۰ درصد رشد داشته است.
واردات خودرو در سال ۹۷ پس از تشدید تحریم‌ها و به دلیل تنگنای ارزی کشور اعمال شد. در حالی که کمبود عرضه خودرو موجب گرانی عجیب خودروهای خارجی شد، کاهش قدرت خرید مردم و محدود شدن گزینه‌های خرید خودرو موجب نارضایتی روزافزون متقاضیان خودرو شده است. اما برنده این اتفاق بی‌شک خودروسازان خارجی بودند. ناگفته نماند پس از ماه‌ها وعده برای آزادسازی واردات، امروز بالاخره وزارت صمت اعلام کرد که جزییات آیین‌نامه واردات خودرو هفته آینده در رسانه‌ها منتشر خواهد شد. این در حالی است که پیش از این، این وزارتخانه وعده داده بود که نخستین خودروهای وارداتی در شهریور وارد کشور می‌شوند. اما با توجه به تاخیر دولت در نهایی کردن آزادسازی، بعید می‌رسد فعلا چنین شود.
۵ خودروی با بیشترین رشد قیمت در سال ۱۴۰۰
بیشترین افزایش قیمت نسبت به سال ۱۳۹۹ به ترتیب مربوط به خودروهای پژو ۴۰۵، پراید ۱۳۱، زامیاد پیکاپ دیزل، ساینا دنده‌ای پلاس و برلیانس H320 بوده است.
احتمالا توقف تولید خودروهای پرطرفدار پراید و پژو ۴۰۵ موجب شده تا این دو خودرو در صدر خودروهای با بیشترین رشد قیمت قرار بگیرند.
کم‌طرفدارترین خودروها در سال گذشته
همچنین کمترین افزایش قیمت نسبت به سال ۱۳۹۹ به ترتیب به ریگان کوپا فلگشیپ، فوتون تونلند، گریت وال وینگل ۵ و دی اس ۳ بوده است.
به نظر می‌رسد این موضوع از یک طرف می‌تواند به دلیل عدم استقبال بازار ایران از برخی از این خودروها باشد. برای مثال، خودرو دی اس ۳ که سازنده آن به عنوان برند لوکس سیتروئن ساخته می‌شود از بدو ورود به ایران بدشانس بود و خریداری نداشت.
از طرف دیگر، خودرویی همچون ریگان کوپا اگرچه مشکل محبوبیت ندارد اما به نظر می‌رسد احتمالا ترس از نبود قطعات و خدمات پس از فروش از تقاضای این خودروی چینی کاسته باشد. چراکه ریگان خودرو (شرکت ایرانی مونتاژکننده کوپا) در تحویل خودروهای کوپا به حدود ۲ هزار مشتری حدود ۳ سال بدعهدی کرده بود؛ ماجرایی که به پرونده «مالباختگان ریگان خودرو» مشهور است.
برندهای خودرو مورد علاقه ایرانی‌ها
این گزارش پرتکرارترین و پرتماس‌ترین مدل را پژو ۲۰۶ تیپ ۲ اعلام کرده و هیوندای، پژو و کیا با در نظر گرفتن همه کلیدواژه‌های مرتبط، برندهای مورد علاقه مراجعان به باما بوده‌اند.
پرتکرارترین خودروها در نوار جست‌وجوی باما هم 206، سانتافه، فیدلیتی، شاهین، پراید، تویوتا، لاماری، موستانگ و هامر بوده‌اند.
مورد عجیب یک آگهی؛ ۹۲۰ هزار کیلومتر کارکرد!
کارکرده‌ترین خودروی آگهی شده در این پلتفرم در سال گذشته، یک پژو پارس با ۹۲۰ هزار کیلومتر کارکرد بود. این مسافت معادل ۲۳ بار گشتن به دور زمین است. گفته شده راننده این خودرو، مکانیک ماشین‌های راه‌سازی بوده و همراه با خودروی خود به سرتاسر ایران سفر کرده بود.
محبوب‌ترین رنگ خودرو در ایران
طبق این گزارش، پرطرفدارترین رنگ بدنه برای خودرو سفید با ۵۸ درصد، مشکی با ۱۹ درصد و  خاکستری با سهم ۷ درصدی بوده‌اند. محبوب‌ترین رنگ برای کابین داخلی ماشین نیز به ترتیب مشکی با ۵۷ درصد، کرم ۱۵ درصد و خاکستری تیره با ۱۴ درصد سهم هستند. کمیاب‌ترین رنگ‌های بدنه هم پیازی، برنزی و بنفش یاسی بودند.