وزارت صنعت بهمن ماه سال ۹۶ از برنامه احیای ۵۰۰ معدن متروکه در قالب یک دوره پنج ساله خبر داد، اما با گذشت نزدیک به ۲۰ ماه از مهلت تعیین‌شده - که یک سوم وقت پیش‌بینی شده است - آثاری از شکل‌گیری گام عملی در این ارتباط مشهود نیست.

وزارت صنعت بر اساس نقشه راهی که توسط تشکل‌های معدنی طراحی شده بود، برنامه اشتغال مستقیم ۵۰ نفر را برای راه‌اندازی هر واحد معدنی پیش‌بینی کرده بود؛ این واحدهای معدنی در مجموع اشتغال مستقیم ۲۵ هزار نفر را هدفگذاری کرده بود.

این وزارتخانه یکی از پیش‌بینی‌هایی که در ارتباط با احیای ۵۰۰ معدن متروکه در بدو امر در نظر داشت، تشکیل یک کمیته مشترک بین دولت و مجلس بود که در آن توسعه و رونق معادن با در نظر گرفتن ابزارهای جدید ایجاد اشتغال و اهداف صادراتی بررسی و اجرایی شود.

همچنین وزارت صنعت، شمار معادن کشور را ۹ هزار و ۹۵۰ فقره اعلام کرد که از این رقم چهار هزار معدن غیر فعال است و تاکنون آماری مبنی بر فعال‌سازی این معادن اعلام نشده، هرچند که معادن غیر اقتصادی و واحدهای معدنی که ذخیره آنها به اتمام رسیده، می‌تواند در این آمار تجمیع شده باشد.

بنابراین، طبق داده‌های وزارتخانه یاد شده، اکنون ۴۰ درصد معادن کشور کماکان غیر فعال و متروکه است.

براساس برنامه احیای ۵۰۰ معدن متروکه کوچک، سهم متوسط هر استان کشور ۱۶ فقره محاسبه می‌شود اما استان‌هایی که از لحاظ معدنی در فقر بسر می‌برند، احیای پنج معدن (هرچند کوچک) هم کاری بزرگ محسوب می‌شود، چه برسد به اینکه ۱۶ معدن را در یک دوره زمانی کوتاه با رعایت تمامی استانداردهای بهره برداری به چرخه تولید متصل سازند.

مصالح ساختمانی و سنگ با بیشترین سهم

آمارهای وزارت صنعت گویای ان است که از مجموع ۹ هزار و ۹۵۰ معدن کشور بیش از ۵۱ درصد آنها مصالح ساختمانی، ۲۱ درصد سنگ تزئینی، ۹ درصد فلزی و بقیه سایر موارد را دربر می‌گیرد.

نیمه فروردین ۹۸ معاون وزیر صنعت اعلام کرد: سازمان ایمیدرو برنامه احیای معادن کوچک مقیاس را در ۱۵ استان در دست بررسی دارد.

«خداداد غریب پور» رئیس هیأت عامل ایمیدرو در این زمینه گفت: طرح احیا فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با هدف تأمین مواد اولیه صنایع معدنی، توسعه مناطق محروم و ایجاد اشتغال در پنج استان پارسال شکل اجرایی به خود گرفت.

وی پیش‌بینی کرد: امسال اقدام‌های اجرایی در ۱۰۰ معدن کوچک مقیاس انجام شود.

گذشت نزدیک به ۲۰ ماه و صدور حکم جدید

«رضا رحمانی» وزیر صنعت، معدن وتجارت در ۲۴ اردیبهشت ماه امسال با صدور حکمی رئیس هیأت عامل سازمان ایمیدرو را با حفظ سمت به عنوان مسئول اجرای طرح اقتصاد مقاومتی به منظور احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس منصوب کرد.

رحمانی در حکم «خداداد غریب پور» تاکید کرد: ضروری است با همت جنابعالی و مدیران مربوطه، اجرایی شدن این پروژه جزواولویت‌های آن سازمان قرار گرفته و با همکاری مسئولان ذیربط و هم افزایی با سایر دستگاه‌ها و متخصصان بخش خصوصی، نسبت به تدوین برنامه‌های اجرایی در این ارتباط اقدام شود؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین در بخش دیگری از این حکم خطاب به رئیس هیأت عامل تأکید کرده که لازم است با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی به عموم جامعه اهتمام به عمل آید

اقدام وزیر صنعت برای تعیین تکلیف معادن کوچک مقیاس که در دوره پیش از وزارت وی طراحی شده، گرچه موجب امیدواری است، اما ضرباهنگ این اقدام کند به نظر می‌رسد و نیازمند شتاب فزاینده است، از نظر اشتغال و رونق تولید که از هر دو جنبه به آن نیاز است.

متخصصان بخش معدن با توجه به مشکلات زیادی که در بعد اجرایی برای بهره برداری از معادن روبرو شده‌اند، چندان به فعال‌سازی معادن متروکه خوشبین نیستند، اما بهره‌گیری از انبوه فارغ‌التحصیلان رشته معدن و زیر مجموعه‌های مرتبط که در شرایط کنونی بیکار هستند در قالب تعاونی معدنی گامی است که می‌تواند موجب فعال‌سازی معادن متروکه شود، هرچند که این برنامه اکنون بسان لقمه‌ای گلوگیر مانده و حدود ۳۵ درصد از زمان اجرای آن سپری شده است.