اکنون حدود هشت‌ماه از سال می‌‌‌گذرد و افزایش نرخ خرید تضمینی برق تجدیدپذیرها با تاخیر انجام شده است. همچنین نرخ اعلام‌شده بسیار پایین است و از نظر برگشت سرمایه و... توجیه اقتصادی ندارد...

نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاه‌‌‌های انشعابی بادی کوچک‌مقیاس با ظرفیت کمتر از ۲۵۰کیلووات ۶۰درصد، نیروگاه‌‌‌های بادی با ظرفیت ۲۵۰کیلووات تا یک‌مگاوات ۲۰درصد، میانگین نرخ خرید تضمینی از فناوری زیست‌توده ۱۳۰‌درصد و تعرفه‌‌‌های جدید خرید تضمینی برق از نیروگاه‌‌‌های برق‌‌‌آبی به صورت میانگین ۹۰درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است؛ این موضوعی است که وزارت نیرو اعلام کرده است.
هدف از این تصمیم، توسعه نیروگاه‌‌‌ها و حفظ جذابیت سرمایه‌گذاری در آنهاست؛ چراکه ایران به‌عنوان چهارمین دارنده ذخایر بزرگ نفت و دومین تامین‌‌‌کننده گاز طبیعی در جهان، در زمینه هیدروکربن‌‌‌ها غولی بزرگ به شمار می‌آید. به دلیل نقش پررنگ هیدروکربن‌‌‌ها در تامین انرژی کشور، همواره تلاش دولت‌‌‌ها این بوده است که نگاهی هم به انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر داشته باشند؛ زیرا کمتر کسی است که از اهمیت این انرژی‌‌‌ها بی‌‌‌خبر باشد. رهایی از آلودگی‌‌‌های زیست‌محیطی، امنیت انرژی، کاهش هزینه‌‌‌ها، اشتغال‌زایی و... از دلایلی هستند که کشورها را وامی‌دارند تا این انرژی‌‌‌ها را در سبد انرژی‌‌‌ خود جای دهند. در بین کشورهای جهان، چین در زمینه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر یکه‌‌‌تاز است و ایالات‌متحده، ژاپن، هند و آلمان پس از آن قرار می‌‌‌گیرند.  در ایران این نیروگاه‌‌‌ها سهم چشمگیری در تامین انرژی نداشته‌‌‌اند؛ بنابراین یکی از برنامه‌‌‌های دولت برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه، خرید تضمینی برق است. اما با وجود افزایش نرخ خرید تضمینی برق، همچنان فعالان حوزه معتقدند که تولید برق به این روش اقتصادی نیست و با وجود افزایش نرخ، رقم خرید تضمینی برق در ایران، نصف کشوری همچون ترکیه است. در برنامه‌‌‌های وزارت نیرو برای چهارسال دولت سیزدهم مقرر شده است تا علاوه بر توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، ۳‌هزار مگاوات نیروگاه بادی و ۳‌هزار مگاوات نیروگاه‌ خودتامین صنعتی نیز توسعه یابد. افزایش نرخ خرید تضمینی برق، یکی از اقداماتی بود که وزارت نیرو باید در دستور کار خود قرار می‌‌‌داد. فعالان این حوزه اعتقاد دارند که چند سال است افزایش نرخ‌ خرید تضمینی وزارت نیرو کمتر از تورم و افزایش قیمت تجهیزات نیروگاه‌‌‌های خورشیدی است. به همین دلیل نیز توسعه نیروگاه‌‌‌ها با مشکلاتی مواجه شده است. آنان عقیده دارند که تعیین نرخ‌های خرید تضمینی برق خورشیدی به میزانی کمتر از آنچه موردنیاز است، توجیه‌پذیری اقتصادی نیروگاه‌‌‌ها را با مشکل مواجه می‌کند، در نتیجه متقاضیان احداث نیروگاه‌‌‌ها از تجهیزاتی با کیفیت پایین و تقلبی و اجراهای ضعیف‌‌‌تر استفاده می‌کنند، به همین دلیل می‌‌‌توان گفت که ‌افزایش ناکافی نرخ موجب کاهش کیفیت پروژه‌‌‌ها می‌شود. همچنین پیش‌تر، محمدحسن غفوری، مدیر اجرایی انجمن ساتکا گفته بود: «بیش از ۸۰۰شهرک و ناحیه صنعتی در کشور وجود دارد که شامل ۴۷‌هزار و ۵۰۰واحد صنعتی هستند. اگر هریک از این واحدها ۲۰۰کیلووات نیروگاه خورشیدی روی سقف خود نصب کند، حدود ۱۰‌هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی به ظرفیت کشور اضافه می‌شود که برابر کل هدف اعلامی وزارت نیرو در مجلس در زمان دریافت رأی اعتماد است. اجرایی شدن این موضوع نیازمند افزایش نرخ‌های خرید تضمینی برق به میزان کافی و نیز بازشدن مسیر تسهیلات است. همچنین زمین‌‌‌هایی در شهرک‌‌‌های صنعتی دوردست وجود دارد که متقاضی ندارند و برای احداث نیروگاه‌‌‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس مناسبند که این موضوع نیازمند صدور پروانه احداث از سوی ساتباست که قول همکاری داده‌اند.» بالاخره این امر با گذشت حدود سه‌ماه پس از این صحبت‌‌‌ها انجام شد و نرخ خرید تضمینی برق در نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر افزایش یافت.
میزان افزایش نرخ خرید تضمینی برق تجدیدپذیرها
با هدف توسعه نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر، حفظ جذابیت اقتصادی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، تعرفه‌‌‌های خرید تضمینی برق از نیروگاه‌‌‌های خورشیدی و بادی کوچک‌مقیاس با افزایش ۲۰ تا ۶۰درصدی نسبت به سال گذشته از سوی وزیر نیرو ابلاغ شد. در این ابلاغیه، نرخ خرید برق تضمینی از نیروگاه‌‌‌های انشعابی خورشیدی با ظرفیت کمتر از ۲۰کیلووات، با افزایش ۲۰درصدی از ۱۴هزار و ۵۶۰ریال به ۱۷هزار و ۵۰۰ریال و نیروگاه‌‌‌های خورشیدی بین ۲۰ تا ۲۰۰کیلووات با افزایش ۳۰درصدی از ۱۲هزار و ۷۴۰ریال به ۱۶هزار و ۵۰۰ریال افزایش یافته است. همچنین نرخ خرید هر کیلووات ساعت برق تولیدی نیروگاه‌‌‌های انشعابی بادی کوچک‌مقیاس با ظرفیت کمتر از ۲۵۰کیلووات با افزایش ۶۰درصدی، ۱۶هزار و ۶۰۰ریال و نیروگاه‌‌‌های بادی با ظرفیت ۲۵۰کیلووات تا یک‌مگاوات با افزایش ۲۰درصدی، ۱۲هزار و ۴۰۰ریال اعلام شد. طبق این گزارش، نرخ‌های جدید مشمول تعدیل در زمان پرداخت صورت‌حساب هستند.
بیشترین افزایش نرخ، از آن زیست‌توده‌‌‌ها
انرژی حاصل از تجزیه‌‌‌‌‌ زیستی محصولات، پسماندها و زائدات کشاورزی (شامل مواد گیاهی و دامی)، جنگل‌ها و صنایع وابسته و همچنین زائدات صنعتی و شهری قابل‌‌‌تجزیه، زیست‌توده نامیده می‌شود. در راستای سیاست‌‌‌های دولت سیزدهم در مورد ضرورت پیوست زیست‌‌‌محیطی در توسعه‌‌‌ صنعتی و اولویت محیط ‌‌‌زیست بر توسعه، در قالب طرح‌‌‌های تشویقی، ایجاد و گسترش جذابیت اقتصادی و اهداف سازمانی، حمایت از شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان در زمینه تولید برق از منابع انرژی تجدیدپذیر را در برنامه دارد.
بر این اساس، بیشترین افزایش نرخ مربوط به فناوری زیست‌توده است، به‌گونه‌‌‌ای که میانگین نرخ خرید تضمینی از این فناوری ۱۳۰‌درصد رشد داشته و در بین فناوری‌‌‌های زیست‌توده، فناوری مربوط به «فرآیندهای حرارتی (ترموشیمیایی) از جمله زباله‌سوزی، گازی‌سازی و پیرولیز» با رشد ۱۸۳درصدی رتبه نخست رشد نرخ خرید تضمینی را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، نرخ خرید تضمینی این فناوری از ۷هزار و ۷۷۰ریال به ۲۲‌هزار ریال رسیده است.
گفته می‌شود که دلیل بیشتر بودن نرخ در فناوری زیست‌توده، رفع مشکلات زیست‌‌‌محیطی در استان‌‌‌های ساحلی و کلان‌شهرهاست. همچنین تعرفه‌‌‌های جدید خرید تضمینی برق از نیروگاه‌‌‌های برق‌‌‌آبی با افزایش میانگین ۹۰ درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو شده است. براساس این ابلاغیه، نرخ خرید برق تضمینی از نیروگاه‌‌‌های برق‌‌‌آبی روی خط انتقال، با ظرفیت کمتر از ۱۰مگاوات با افزایش ۸۳درصدی، از ۵هزار و ۹۱۵ریال به ۱۰‌هزار و ۸۰۰ریال و نیروگاه برق‌‌‌آبی جریانی با افزایش ۹۵درصدی از ۶هزار و ۹۱۶ریال به ۱۳‌هزار و ۵۰۰ریال افزایش یافته است. حداکثر زمان برای احداث نیروگاه‌‌‌های برق‌‌‌آبی مقیاس‌کوچک روی خط انتقال و جریانی از زمان عقد قرارداد تا زمان بهره‌‌‌برداری ظرفیت کامل به ترتیب ۱۲ماه و ۱۸ماه اعلام شده است.