تاریخچه ارزهای دیجیتال طولانی نیست، اما مسلماً یکی از جذاب‌ترین داستان‌های قرن بیست و یکم است. بیت کوین از یک آغاز نسبتاً مبهم به یک نام آشنا تبدیل شد و ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱ به مرز ۳ تریلیون دلار رسید...

اگر بیت کوین به یک ارز جهانی مورد پذیرش تبدیل شود، مطالعه تاریخچه ارزهای دیجیتال به زودی در رشته اقتصاد ضروری خواهد شد. کسانی که می‌خواهند جلوتر از روندهای پیشرفته حرکت کنند، باید نقاط مهم تاریخ ارزهای دیجیتال را مرور کنند.
ایده ارز دیجیتال
بسیاری از مردم از دانستن ایده ارزهای دیجیتال چند دهه قبل از وایت پیپر بیت کوین در سال ۲۰۰۸ شگفت زده می‌شوند. بیت کوین موفق‌ترین رمزارزیست که تا به امروز باقی مانده است. بسیاری از پروژه‌های شکست خورده قبل از تولد بیت کوین منجر به ایجاد آن شدند.
برخی از مورخان فناوری ادعا می‌کنند که پژوهشگران هلندی نخستین کسانی بودند که با ارزهای دیجیتال سروکار داشتند، اما بیشتر آنها موافقند که دیوید چاوم از دانشگاه UC Berkeley، شخصیت محوری در توسعه اولیه کریپتو بود. در سال ۱۹۸۲، Chaum مقاله‌ای منتشر کرد که زمینه را برای پیشرفت‌های آینده در فضای بلاک چین فراهم کرد.
یکی از کمک‌های Chaum به ارزهای دیجیتال اختراع "فرمول کور" بود. Chaum با استفاده از فناوری رمزنگاری و رمزگذاری پیشرفته، با موفقیت نشان داد که چگونه می‌تواند به‌طور ایمن توکن‌های دیجیتال را بدون یک مرجع مرکزی ارسال و دریافت کرد.
چاوم برای عملی کردن تئوری‌های خود، در دهه ۱۹۹۰ یک ارز دیجیتال به نام "eCash" را از طریق شرکت خود ،DigiCash،  منتشر کرد. اگرچه eCash توجه شرکت‌هایی مانند مایکروسافت را به خود جلب کرد، اما DigiCash در سال ۱۹۹۸ با کمبود بودجه مواجه شد.
با الهام از مثال چاوم، بسیاری از توسعه دهندگان سعی کردند یک توکن دیجیتالی ایجاد کنند که ثبات قیمت طلا را تقلید کند. به عنوان مثال، توکن‌های دیجیتال مانند EGold و Bit Gold در اواخر دهه ۱۹۹۰ ظهور کردند. اگرچه این توکن‌ها موفقیت‌آمیز نبودند، اما بر ساتوشی ناکاموتو، مخترع بیت‌کوین، تأثیر گذاشتند تا از خواص طلا (به‌ویژه کمیاب بودن آن) در هنگام توسعه بیت‌کوین الگوبرداری کند.
تاریخچه بیت کوین (۲۰۰۸-۲۰۱۰)
بیت کوین (BTC) با ترکیدن حباب مسکن شروع به زندگی کرد. در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر معروف «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» را منتشر کرد و طرحی را برای ارز مبتنی بر اینترنت همتا به همتا ارائه کرد.
ناکاموتو با تکیه بر توکن‌های قبلی تحت تأثیر طلا، عرضه کمیاب ۲۱ میلیون بیت کوین را پیشنهاد کرد. آنها همچنین از یک مکانیسم توافقی به نام اثبات کار (PoW) برای تأیید اعتبار تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین استفاده کردند. جالب اینجاست که این سیستم تایید جدید با یک پروژه شکست خورده دهه ۹۰، "hashcash" معرفی شد که هدف اصلی آن کاهش ایمیل‌های هرزنامه بود.

PoW رایانه‌ها را مجبور می‌کند تا یک پازل الگوریتمی را برای ارسال تراکنش‌های جدید در یک «بلاک چین» حل کنند. این بلاک چین شامل تمام تراکنش‌های موجود در شبکه است و برای عموم قابل مشاهده است. ماینرها از قدرت محاسباتی در شبکه بیت کوین استفاده می‌کنند و به ازای هر بلوکی که تأیید می‌کنند، پاداش بیت کوین دریافت می‌کنند. این پاداش‌های بیت‌کوین هر چهار سال یک‌بار به نصف کاهش می‌یابد، و این تا زمانی که عرضه ۲۱ میلیونی برسد، ادامه خواهد داشت.
ناکاموتو نخستین بلاک بیت کوین با نام مستعار بلوک پیدایش را در اوایل سال ۲۰۰۹ استخراج کرد و نخستین تراکنش موفق بیت کوین را برای توسعه دهنده هال فینی ارسال کرد. یک سال بعد، برنامه نویس Laszlo Hanyecz نخستین خرید ثبت شده در دنیای واقعی را با بیت کوین انجام داد که پیتزاهای Papa John را به قیمت ۱۰۰۰۰ بیت کوین خرید. علاقه مندان به کریپتو هنوز هم این رویداد را هر ساله با  نام، روز پیتزا بیت کوین، در ۲۲ می‌جشن می‌گیرند.
در حالی که این پیشرفت‌ها برای کسانی که در فضای رمزنگاری هستند هیجان‌انگیز بود، اما توجه جریان اصلی را به خود جلب نکردند. صرافی‌های بزرگ ارزهای دیجیتال وجود نداشتند و اطلاعات مربوط به بیت‌کوین به تازگی از طریق اینترنت در حال انتشار بود.
ساتوشی ناکاموتو کیست؟
این سوال که ساتوشی ناکاموتو کیست یکی از بزرگترین معماها در دنیای ارزهای دیجیتال است. بسیاری از مردم ایده‌هایی در مورد اینکه ناکاموتو کیست ارائه کرده اند، اما همه اینها حدس و گمان محض است. در واقع، بسیاری از مردم بر این باورند که ناکاموتو عمداً می‌خواست ناشناس باشد. اگر بیت کوین یک رهبر به راحتی قابل هدف داشت، ممکن است به همان میزان موفقیت دست پیدا نمی‌کرد.
همچنین واضح است که ناکاموتو نسبت به اقتدار متمرکز بی‌اعتمادی عمیق داشت. واضح است که آنها بیت کوین را راه‌حلی برای بسیاری از مسائل مربوط به بحران مالی سال ۲۰۰۸ می‌دانستند.
ما ممکن است هرگز ندانیم ناکاموتو کیست یا بود، اما این از نفوذ شبکه بیت کوین کم نمی‌کند. در هر صورت، ناشناس بودن ناکاموتو به برخی از مردم ایمان بیشتری نسبت به استفاده از بیت کوین به عنوان ارز می‌دهد.
رشد بازار کریپتو (۲۰۱۰-۲۰۱۴)
بیت کوین نخستین پامپ قیمت واقعی خود را زمانی که فوربس در سال ۲۰۱۱ به آن اشاره کرد، تجربه کرد. پس از انتشار این داستان، بیت کوین به بالاترین حد بی‌سابقه تقریبا ۹ دلار رسید. قبل از آن، بیت کوین یک دلار بود.
با این حال، دیدگاه‌های اولیه بر بیت کوین مثبت نبود. در روزهای اول، بیت کوین در بازارهای آنلاین غیرقانونی، به ویژه جاده ابریشم، شهرت پیدا کرد. این عمدتا به دلیل نام مستعار معاملات است. علیرغم داده‌های Chainalysis که نشان می‌دهد ۰.۱۵ درصد از آدرس‌های رمزارز به مجرمان متصل هستند، بیت‌کوین همچنان این ننگ قدیمی را با خود به همراه دارد.
برای کمک به پذیرش بیشتر بیت کوین، کسانی که در جامعه بیت کوین دخیل بودند، بنیاد غیرانتفاعی بیت کوین را در سال ۲۰۱۲ ایجاد کردند. مجله بیت کوین نیز نخستین شماره خود را در همان سال راه‌اندازی کرد.
بیت کوین شروع به جلب توجه جریان اصلی کرد و به این ترتیب علاقه مندان جدید بلاک چین به این بازی جذب شدند. این اتفاق باعث به وجود آمدن آلت کوین‌ها شد. اغلب این آلت‌کوین‌ها نتجیه فورک بیت کوین بودند. بسیاری از این آلت کوین‌ها از بین رفته‌اند اما برخی از آنها مانند لایت کوین و ریمل به شدت در حال معامله هستند.
کلاهبرداری و ظهور اتریوم (۲۰۱۴-۲۰۱۶)
اگرچه قیمت بیت کوین در اوایل دهه ۲۰۱۰ تا محدوده سه رقمی افزایش یافت و پذیرش آن همچنان در حال افزایش بود، اما در سال ۲۰۱۴ ضربه بزرگی را متحمل شد. صرافی بزرگ بیت کوین Mt. Gox با سرقت ۸۵۰ هزار بیت کوین توسط هکرها دچار یک نقض امنیتی بزرگ شد.
در اوایل دهه ۲۰۱۰، فناوری کیف پول‌ها نابالغ بود و هیچ گونه حمایت بیمه‌ای رمزنگاری متمرکز  وجود نداشت. بسیاری از کاربرانی که تحت تأثیر هک Mt. Gox قرار گرفتند هنوز منتظر بازگشت سرمایه از دست رفته خود هستند.
در حالی که اتفاق Mt.Gox برای سرمایه‌گذاران بیت‌کوین فاجعه‌بار بود، به حامیان اولیه کریپتو کمک کرد تا صرافی‌های ارز دیجیتال متمرکز و امن ایجاد کنند. اکنون این یک روش استاندارد برای صرافی‌های بزرگ ارز دیجیتال مانند Binance و Coinbase است که به مشتریان محافظت از بیمه و ویژگی‌های ایمنی مانند احراز هویت دو مرحله‌ای را ارائه دهند. این پیشرفت‌های امنیتی همگی ریشه در هک Mt. Gox دارند.
یکی دیگر از رویدادهای مهم در این دوره راه‌اندازی اتریوم در سال ۲۰۱۵ بود. قبل از اتریوم، پروژه‌های رمزنگاری غیر بیت کوینی عمدتاً بر روی سیستم‌های پرداخت همتا به همتا با معاوضه‌های فنی جزئی قرار داشتند. توسعه دهندگان اتریوم جاه طلبی‌های گسترده تری برای استفاده از فناوری بلاک چین داشتند. اتریوم به جای اینکه یک سیستم پرداخت یا یک فروشگاه ارزش باشد، به دنبال تمرکززدایی اینترنت بود. توسعه دهندگان مفاهیمی مانند قراردادهای هوشمند خودکار را معرفی کردند که پس از برآورده شدن شرایط، می‌توانند دستورات را تنها با کد انجام دهند. این کامپیوتر به عنوان یک کامپیوتر جهانی مورد تحسین قرار گرفت و قادر به اجرای غیرقابل توقف کدهای پیچیده در گره‌های اطراف گره بود. اتریوم همچنین در سال‌های بعد زادگاه برنامه‌های NFT (توکن‌های غیرقابل تعویض) و DeFi (مالی غیرمتمرکز) شد.
اتریوم به سرعت رشد کرد و به دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان تبدیل شد. به زودی صدها پروژه شروع به استفاده از پروتکل اتریوم برای ساخت dApps (برنامه‌های غیرمتمرکز) کردند. با این حال، این همه موفقیت در روزهای اولیه اتریوم نبود. در سال ۲۰۱۶، اتریوم در یک سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO) که قرار بود به عنوان یک وسیله سرمایه‌گذاری عمل کند، دچار هک شدید شد. تخمین زده می‌شود که هکرها با ۶۰ میلیون دلار از این صندوق ۱۵۰ میلیون دلاری فرار کردند.
جامعه اتریوم بر سر نحوه رسیدگی به هک DAO اختلاف نظر داشت. از آنجایی که این یکی از نخستین سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در اتریوم بود، برخی استدلال می‌کردند که نیاز به بازگرداندن وجوه از طریق فورک کردن بلاک چین فعلی در اتریوم جدید دارند. برخی دیگر ادعا کردند که باید اتریوم اصلی را حفظ کنند، زیرا DeFi واقعی نباید دخالت انسانی داشته باشد.
در نهایت، جامعه اتریوم تصمیم گرفت تا با فورک ادامه دهد. زنجیره اصلی "Ethereum Classic" هنوز در حال اجراست، اما به اندازه اتریوم فورک شده تاثیرگذار نیست.
افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال (۲۰۱۸ تا کنون)
قیمت بیت کوین طی سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ به شدت افزایش یافت. برای نخستین بار در تاریخ، از محدوده ۱۰ هزار دلار عبور کرد و برای مدت کوتاهی به ۲۰ هزار دلار رسید. در طول این مدت، توسعه‌دهندگان بحث‌های داغ زیادی در مورد چگونگی مقیاس‌پذیری شبکه بیت‌کوین داشتند. وفاداران بیت کوین یک لایه تسویه حساب ویژه را پیشنهاد کردند که اکنون به عنوان شبکه لایتنینگ شناخته می‌شود.
همچنین در این دوره تحولات زیادی در اکوسیستم اتریوم رخ داد. قابل توجه است که NFTها به عنوان مجموعه‌ای دیجیتال منحصر به فرد ظاهر شدند، به خصوص پس از اینکه بازی CryptoKitties در بلاک چین سروصدای زیادی ایجاد کرد. پروژه‌هایی در دسته DeFi مانند صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) نیز شروع به کار بر بلاکچین اتریوم کردند.

با وجود این همه نوآوری، تا سال ۲۰۲۰ بود که بازار کریپتو در روند نزولی قرار داشت. از سال ۲۰۲۰ یک روند دیگری در رمزارزها آغاز شد که در طول این چرخه صعودی، بیت کوین تقریباً به ۷۰۰۰۰ دلار رسید. شرکت‌های بزرگی مانند MicroStrategy و Tesla بیت کوین را در ترازنامه خود قرار دادند. در واقع، السالوادور بیت کوین را به عنوان پول قانونی و رسمی خود اعلام کرد. اتریوم همچنین به لطف افزایش شیوع NFT‌ها و بازی‌های متاورس، کاربران بیشتری را جذب کرد.
با این حال، در سال ۲۰۲۲، این سرخوشی فروکش کرد. علاوه بر بادهای مخالف اقتصاد کلان، زمانی که ارزش استیبل کوین ترا به صفر رسید، فضای کریپتو ضربه مهمی را متحمل شد.
علیرغم این اخبار منفی، بازار ارزهای دیجیتال ارزش بازار یک تریلیون دلاری خود را در سال ۲۰۲۲ حفظ کرده است.
چشم‌انداز کریپتو
اگرچه کریپتو هنوز با کلاهبرداری و هک سروکار دارد، اما از روزهای راه ابریشم خود فاصله زیادی گرفته است. از آنجایی که افراد بیشتری از پروژه‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم استقبال می‌کنند، بعید است که صنعت کریپتو از بین برود.
به گزارش فردای اقتصاد، با این حال، از آنجایی که کریپتو بسیار گسترده شده است، به احتمال زیاد توجه رگولاتورهای مرکزی را به خود جلب می‌کند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی احتمالاً سیاست‌های جدیدی را معرفی خواهند کرد زیرا افراد بیشتری خواستار دسترسی به ارزهای دیجیتال هستند.