در یازده سال اخیر سفره‌های آب زیرزمینی کشور با کسری 142.84 میلیارد متر مکعبی مواجه شده اند.بررسی اعتبارات مصوب برای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری نسبت به تغییرات حجم آبخوان‌های کشور طی 12 سال منتهی به سال 1401 نشان می‌دهد به رغم اعتبار در نظر گرفته شده، شرایط آبخوان‌های کشور نه تنها بهبود نیافته، بلکه بحرانی‌تر شده است...

طبق اعلام کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس اگرچه نمی‌توان   بحرانی‌تر شدن وضعیت آبخوان‌های کشور را تماما به توسعه سامانه‌های نوین آبیاری نسبت داد. اما کاهش حجم آبخوان‌های کشور به رغم هزینه‌کرد صورت گرفته برای توسعه سامانه‌های نوین آبیاری مشهود است. به عبارت دیگر اگرچه تمرکز بر میزان صرفه‌جویی در بخش آب و بهبود سفره‌های زیرزمینی بوده، اما اضافه برداشت از آبخوان‌های کشور زمینه افزایش محصولات کشاورزی ناشی از توسعه سطح زیر کشت را نیز فراهم آورده و به طور همزمان سبب کسری آبخوان‌ها شده است.
بنابراین تحلیلگران این مرکز بر این باورند، با توجه به اینکه حفظ پایداری بخش کشاورزی در گرو پایداری منابع آبی است، روند کاهش آبخوان‌های کشور در آینده می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری برای بخش کشاورزی نیز به وجود آورد. تجربیات جهانی به دست آمده از مدرن‌سازی شبکه‌های آبیاری نیز این نکته را تایید می‌کند  که این سامانه‌ها در عمل منجر به افزایش  مصرف هم می‌شوند.
علت این امر ناشی از عدم بررسی نقش سامانه‌های نوین آبیاری جهت صرفه‌جویی آب در مقیاس حوضه آبریز و صرفا  در سطح حوضه حفظ نشده و برای اکتفا کردن به بررسی راندمان آنها در مقیاس مزرعه است.
درواقع آب صرفه‌جویی شده در مزرعه لزوما در سطح حوضه حفظ نشده و برای افزایش سطح زیرکشت یا تولید محصولات پر آب‌بر مصرف شده که تخلیه شدیدتر آبخوان را نسبت به آبیاری سنتی در پی داشته است. برای افزایش سطح زیرکشت یا تولید محصولات پر آب‌بر مصرف شده که تخلیه شدیدتر آبخوان را نسبت به آبیاری سنتی به دنبال داشته است.
اعتبارات مصوب برای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری و تغییرات حجم آبخوان‌های کشور طی 12 سال منتهی به سال 1401