مجموع سرمایه گذاری در استارتاپ‌های منطقه خاورمیانه در سه‌ ماهه اول سال جاری از یک میلیارد دلار فراتر رفت. به طوری که یکی از استارتاپ‌های فین‌تک مصر با یک دور تامین مالی به یونیکورن (استارتاپی که یک میلیارد ارزش دارد) تبدیل شد...

در سال‌های اخیر استارتاپ‌های کشورهای عربی در همسایگی ایران و حتی در آفریقا، شاهد افزایش چشمگیر جذب سرمایه گذاری خطرپذیر خارجی و داخلی بوده‌اند. به‌طوری که در سه ماه اول ۲۰۲۳، استارتاپ‌ MNT halan از مصر با جذب سرمایه ۲۶۰ میلیون دلاری توانست به ارزش یک میلیارد دلاری برسد و به باشگاه یونیکورن‌های جهان بپیوندد.
طبق آخرین گزارش‌های MAGNiTT و Wamda، اکوسیستم استارتاپی در کشورهای عربی، شاهد افزایش قابل توجهی در جذب سرمایه‌ طی سه ماهه اول سال 2023 بوده‌اند؛ به‌طوری که استارتاپ‌های این منطقه بیش از 1.1 میلیارد دلار جذب کردند که نشان‌دهنده افزایش 17 درصدی نسبت به مدت زمان مشابه در سال 2022 است.
در ادامه گزارش به پنج استارتاپ از خاورمیانه پرداخته‌ایم که موفق شدند در سه ماهه نخست 2023، تامین سرمایه چند صد میلیون دلاری داشته باشند.
استارتاپ MNT Halan با جذب سرمایه یونیکورن شد
رتبه نخست بیشترین جذب سرمایه در 2023 به استارتاپی از حوزه فین‌تک می‌رسد؛ MNT Halan، یک شرکت خدمات پرداخت و اعتبار خرد در مصر است که توانست در ماه فوریه 260 میلیون دلار سرمایه جذب کند.
با این جذب سرمایه 260 میلیون دلاری، ارزش این استارتاپ به یک میلیارد دلار رسید و به باشگاه‌های یونیکورن‌ها پیوست. سرمایه‌گذاری‌ها شامل خرید حداقل 20 درصد از MNT Halan توسط شرکت Chimera ابوظبی بود که 200 میلیون دلار برآورد می‌شود. این شرکت همچنین 60 میلیون دلار سرمایه اولیه دیگر را از دیگر سرمایه‌گذاران بین‌المللی جذب کرد.
MNT-Halan مصر با تبدیل شدن به سوپراپلیکیشن، مصر را در جایگاه اول از نظر میزان جذب سرمایه قرار داد. به غیر از جذب سرمایه MNT-Halan، استارتاپ‌های مصری در ۱۵ معامله، 22 میلیون دلار سرمایه جذب کردند.
MNT Halan قبلاً اعلام کرده بود که بیش از پنج میلیون مشتری در مصر دارد که 3.5 میلیون نفر از خدمات مالی و دو میلیون نفر هم به‌عنوان وام گیرنده از آن استفاده می‌کنند. این استارتاپ ماهانه حدود 1.3 میلیون مشترک فعال دارد.
316 میلیون دلار برای تحویل گل در خاورمیانه
Floward، شرکت آنلاین تحویل گل و هدایا در خاورمیانه و بریتانیا، در یک دور تامین مالی، 316 میلیون دلاری در فوریه 2023 از طریق شرکت‌های Aljazira Capital، Rainwater Partners و STV سرمایه جذب کرد.
نکته جالب درباره این استارتاپ این است که Floward با این جذب سرمایه، 50 میلیون گل رز فروخت و بیش از یک هزار شغل ایجاد و با 400 برند محلی همکاری کرد.
همچنین، فلووارد قصد دارد از این بودجه جدید برای گسترش و تنوع بخشیدن به بخش هدایای خود استفاده کند. از سوی دیگر قصد دارد که به هوش مصنوعی بیشتر تکیه کند تا تجربه مشتریان را برای برآورده کردن نیازهای آنها بهبود بخشد.
سرمایه گذاری گلدمن ساکس در استارتاپ فین‌تکی عربستان
تامارا، استارتاپ فین‌تک مستقر در عربستان سعودی، در آخرین دور جذب سرمایه خود، تسهیلات 150 میلیون دلاری دریافت کرد. البته بخشی از این سرمایه برای پرداخت بدهی‌های Tamara صرف می‌شود.
بر‌اساس بیانیه این شرکت، تسهیلات ارائه شده توسط بانک سرمایه گذاری ایالات متحده یعنی گلدمن ساکس، تامارا را قادر می‌سازد تا محصول BNPL (الان بخر، بعدا پرداخت کن) خود را ارتقا و توسعه دهد. به گفته این شرکت، این امر همچنین به تامین مالی و محرک رشد در چندین بخش جدید کمک می‌کند.
به گفته عبدالمجید آلسوخان، یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل، این شرکت شش میلیون مشتری در سراسر خاورمیانه دارد و می‌خواهد پیشنهادهای بیشتری را فراتر از محصول BNPL خود ارائه دهد.
عربستان سعودی در ماه مارس 2023 با جذب 175 میلیون دلار در 20 معامله، به لطف استارتاپ فین‌تک تامارا، که 150 میلیون دلار به دست آورد، در صدر جدول جذب سرمایه‌ خطرپذیر خاورمیانه قرار گرفت، در حالی که امارات متحده عربی با جذب 59 میلیون دلار در 18 معامله در رتبه دوم قرار گرفت.
بزرگترین دور سرمایه گذاری خطرپذیر در استارتاپ‌های عربستانی
در ماه فوریه، nana، پلتفرم پیشرو تحویل خواروبار الکترونیکی عربستان سعودی، یک دور جذب سرمایه‌گذاری 133 میلیون دلاری با Kingdom Holding Company (KHC) و Uni Ventures را با مشارکت سلطان هلدینگ، هلدینگ الجاسر، شرکت الماس رد و دالاه ال انجام داد. این سرمایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین دورهای جذب سرمایه‌گذاری خطرپذیر خارجی و داخلی در سطح استارتاپ‌های عربستانی است.
نانا که در ژانویه 2016 به‌عنوان اولین پلتفرم ارائه راه‌حل های آنلاین برای پذیرایی و اقلام خانگی در عربستان سعودی و منطقه راه اندازی شد، از نظر تعداد سفارش‌های انجام شده و تعداد دانلودهای برنامه که بیش از 10 میلیون بار است به رکوردهایی دست یافت.
رشد ارزش Tabby با جذب سرمایه 58 میلیون دلاری
در ماه ژانویه، Tabby برنامه خرید و خدمات مالی پیشرو در خاورمیانه 58 میلیون دلار سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مشهوری همچون پیپال ونچرز، سکویا، صندوق سرمایه‌گذاری مبادله و… دریافت کرد. با این جذب سرمایه، ارزش کل کمپانی به 660 میلیون دلار رسیده است.
این شرکت مستقر در امارات اعلام کرده که با بیش از 10هزار برند کار می‌کند و در سال گذشته، کاربران این برنامه از 3 میلیون فراتر رفتند و این شرکت اخیراً از همکاری خود را با استارتاپ تجارت‌الکترونیک Noon خبر داده است.
Tabby قصد دارد در سال‌های آینده راه‌حل‌های نوآورانه‌ای ارائه دهد که کاربرانش را قادر می‌سازد که به محصولات بیشتری دسترسی داشته باشند و قدرت خرید خود را افزایش دهند.
طبق آمارهای به‌دست آمده، سوپر اپلیکیشن‌ها، استارتاپ‌های تجارت الکترونیک و فناوری غذایی بیشترین تامین مالی را در سال جاری میلادی (2023) داشتند و بیش از 90 درصد تامین مالی‌ها در این حوزه‌ها اتفاق افتاده است.
رشد منفی سرمایه گذاری خطرپذیر خارجی در ایران
در حالی که به‌طور کلی استارتاپ‌های خاورمیانه رشد خوبی را پشت سر می‌گذارند به‌طوری استارتاپ‌های این منطقه طی یک ماه، رشد 654 میلیون دلاری در تامین سرمایه را تجربه کردند و پیش‌بینی شده تا سال 2030 در خاورمیانه بیش از 250 یونیکورن متولد می‌شود، اما سهم استارتاپ‌های ایران از تامین مالی گرفته تا یونیکورن شدن تقریبا منفی است.
طبق گزارش‌های موجود در ایران وضعیت سرمایه گذاری خطرپذیر خارجی در سال‌های اخیر به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، بسیار کمتر از کشورهای منطقه مانند امارات و عربستان بوده است.
طی یکی دو سال‌ اخیر، تنها سرمایه خطرپذیری که رقم چشم‌گیری داشته است، مربوط به دیجی کالاست. شرکت VC پامگرانت 14 میلیون دلار روی این استارتاپ تجارت الکترونیک ایرانی سرمایه‌گذاری کرده است.
مدتی پیش هم در پنجمین نشست سرمایه گذاری TIM، قراردادهایی به ارزش ۱۵ میلیون دلار در حوزه‌های اطلاعات و فناوری اطلاعات، صنایع پزشکی، انرژی‌های نو و… به امضا رسید. این رقم در مقایسه با جذب سرمایه استارتاپ‌های خاورمیانه و تعداد استارتاپ‌ها در ایران، رقم بالایی نیست.
به گزارش تجارت‌نیوز، روند کاهشی سرمایه‌گذاری خارجی به این دلیل است که شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی از عدم قطعیت و ثبات می‌ترسند. این دو موضوع سرمایه‌گذاران را نگران می‌کند.
همچنین زیرساخت‌های قانونی در ایران چالش برانگیز است. سرمایه‌گذاران خارجی پیش از ورود به اکوسیستم استارتاپی ایران، در گام اول تجربه سرمایه‌گذاران قبلی را بررسی می‌کنند. اما تجربه‌های جالبی برای کسانی که پیشتر وارد بازار ایران شدند، وجود ندارد!