علی‌رغم افزایش سهم بخش «صنایع و معادن» از حجم حقیقی اقتصاد، سهم آن از بازار کار کاهش یافت. بالعکس، با وجود کاهش سهم بخش «خدمات» از تولید ناخالص داخلی، سهم این بخش از اشتغال کشور افزایش یافته است...

آمارهای منتشرشده از مرکز ملی آمار نشان می‌دهد که سهم بخش‌های اقتصادی از حجم حقیقی اقتصاد و بازار کار در سال 1401 تغییر کرده است. بخش «کشاورزی» علاوه بر تدام رشد منفی خود، در سال 1401 سهم کمتری از کیک اقتصاد را نسبت به سال 1400 به خود اختصاص داده است. این الگو در سهم این بخش از جمعیت شاغل کشور نیز تکرار شده، به صورتی که سهم این بخش از بازار کار 1.5 درصد کاهش یافته است.
بخش صنعت نیز علی‌رغم افزایش حجم خود در تولیدات اقتصادی، بخشی از سهم خود در بازار کار را از دست داده است. با توجه به این که سهم بخش «خدمات» از بازار کار کشور افزایش یافته است، تصور می‌شود یک جا به جایی بین بخشی رخ داده و شاغلین بخش کشاورزی و صنعت به بخش خدمات کوچ کرده‌اند.
منظور از «سهم بخش‌ها  از تولید و اشتغال»
 «سهم بخش‌های اقتصادی از حجم حقیقی اقتصاد» بیان می‌کند که از کل تولیدات اقتصادی آن سال، چه درصدی مربوط به هر بخش اقتصادی بوده است. بخش‌های عمده اقتصادی شامل «کشاورزی»، «صنعت» و «خدمات» می‌شود. همچنین، «سهم بخش‌های اقتصادی از بازار کار» نشان می‌دهد که چند درصد از شاغلان کشور در هر بخش کار می‌کنند.
 آمارها نشان می‌دهد که سهم گروه صنعت در سال 1401 از کیک اقتصاد افزایش یافته در حالی که سهم این بخش از اشتغال نیروی کار کاهش یافته است. در مقابل، سهم بخش «خدمات» از بخش حقیقی اقتصاد در سال 1401 کمتر از سال 1400 بوده اما سهم بخش خدمات از جمعیت شاغل کشور در سال 1401 نسبت به سال 1400 افزایش یافته است.
کوچ شاغلین بخش کشاورزی به بخش خدمات؟
 طی سه سال گذشته، تنها در سال 1399 رشد بخش کشاورزی مثبت بوده است. این نرخ در سال 1400 به 3.6- درصد و در سال 1401 به 4.4- درصد رسیده است. سهم این گروه از کل تولیدات کشور نیز طی سه سال روند کاهشی خود را حفظ کرده است و از 7.1 درصد در سال 1399 به 6.6 درصد در سال 1400 و نهایتا به 6 درصد در سال 1401 رسیده است. این روند منفی در سهم بخش «کشاورزی» از جمعیت شاغل کشور نیز مشاهده می‌شود. به صورتی که در سال 1400 حدود 16.3 درصد افراد شاغل که جمعیتی برابر با 3 میلیون و 800 هزار نفر را تشکیل می‌دهند در بخش کشاورزی مشغول به کار بوده‌اند در حالی که این عدد در سال 1401 به 3 میلیون و 500 هزار نفر کاهش یافته و سهم این بخش از اشتغال را به 14.8 درصد کاهش داده است.
این در حالی است که علی‌رغم کاهش سهم بخش «خدمات» از تولید ملی در سال 1401، سهم این گروه از شاغلین کل کشور افزایش یافته است. در سال 1400 حدود 11 میلیون و 600 هزار نفر در این بخش مشغول به فعالیت بودند. این رقم در سال 1401 به 12 میلیون و 200 هزار نفر می‌رسد.به عبارت دیگر، در سال 1400 حدود 49.8 درصد از جمعیت شاغل بالای 15 سال در بخش «خدمات» کار می‌کردند که این رقم در سال گذشته به 51.6 درصد رسیده است. این بخش تنها گروه از فعالیت‌های عمده اقتصادی است که در سال 1401 موفق شده است تا سهم خود از اشتغال کشور را افزایش دهد.
اما در آن سوی ماجرا سهم بخش خدمات از حجم اقتصاد ایران از 55.3 در سال 1400 به 55.1 درصد در سال 1401 رسیده است. این امر نشان می دهد با وجود اینکه بخش خدمات سهمش را از کیک اقتصادی از دست داده، اما سهم خود را از بازار کار بیشتر کرده است.
بخش صنعت بزرگ شد اما از بازار کار بی‌نصیب ماند
آمارهای رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی مرکز آمار نشان می‌دهد که بخش «صنایع و معادن» سهم خود را از کیک اقتصادی ایران در سال 1401 افزایش داده‌ است. به این صورت که سهم بخش «صنایع و معادن» از تولید ناخالص داخلی در سال 1400 معادل 37.9 درصد بوده که در سال 1401 به 38.5 درصد رسیده است.
 این در حالی است که آمار اشتغال در بخش صنعت نشان می‌دهد که در این بازه یک ساله، مشارکت بخش «صنعت» در اشتغال کاهش یافته است. به بیان دیگر، در سال 1400 حدود 7 میلیون و 929 هزار نفر که 33.8 درصد شاغلین کشور را تشکیل می‌دادند در بخش «صنعت» شاغل بودند در حالی که این رقم در سال 1401 با 0.2 درصد کاهش به 33.6 درصد رسیده است. این در حالی است که به لحاظ عددی، تعداد افراد شاغل در بخش صنعت نسبت به سال 1400 افزایش یافته اما سهم این بخش از اشتغال کاهش یافته است. بنابراین بزرگ‌تر شدن بخش «صنعت» در اقتصاد ایران نتوانسته است به همان میزان بازار کار این حوزه را رونق ببخشد چرا که سهم این بخش از اشتغال کاهش یافته است. با توجه به این که سهم بخش «خدمات» از بازار کار کشور افزایش یافته است، تصور می‌شود یک جا به جایی بین بخشی رخ داده و شاغلین بخش کشاورزی و صنعت به بخش خدمات کوچ کرده‌اند.