هرچند از موضوعی به نام اجرت ساخت در زمان خرید طلا چندان دل خوشی نداریم اما هم دریافت مالیات و هم اجرت ساخت در زمان خرید طلا، قانونی و مرسوم است. شاید بهتر باشد با مفهوم اجرت ساخت و نوع محاسبه آن و همچنین مالیات در زمان خرید طلا بیش‌تر آشنا شویم تا این موضوع مهم در خریدهای بعدی برای‌مان شفاف شود...

خرید طلای بدون اجرت خطراتی به دنبال دارد. طلای بی اجرت یعنی طلای دست دوم و از مهم‌ترین خطراتی که خرید این نوع طلا به همراه دارد این است که اگر طلای دست دوم را از جای نامطمئن بخریم ممکن است تقلبی باشد.
قیمت گرم طلا یک طرف و اجرت آن هم طرف دیگری از داستان خرید طلا را تشکیل می‌دهد. زمانی که برای خرید طلا اقدام می‌کنیم، بعد از وزن کردن قطعه طلا موردنظر، شروع به محاسبه اجرت ساخت و مالیات می‌کنند و قیمت نهایی که باید به عنوان خریدار بپردازیم را اعلام می‌کنند. گاهی بر سر این‌که چرا اجرت ساخت تا این حد زیاد است با فروشنده دچار بحث می‌شویم و کلا از موضوعی به نام اجرت ساخت در زمان خرید طلا چندان دل خوشی نداریم. اما گفتنی است که هم دریافت مالیات و هم اجرت ساخت در زمان خرید طلا قانونی و مرسوم است. شاید بهتر باشد با مفهوم اجرت ساخت و نوع محاسبه آن و همچنین مالیات در زمان خرید طلا بیش‌تر آشنا شویم تا این موضوع مهم در خریدهای بعدی برای‌مان شفاف شود.
اجرت ساخت طلا چیست؟
کسانی که برای بار اول با عبارت «اجرت ساخت طلا» در طلافروشی مواجه می‌شوند با یک علامت سوال در ذهن‌شان مواجه می‌‎شوند که اجرت ساخت طلا یعنی چه؟ بهتر است بدانیم زیورآلاتی که پشت ویترین هر طلافروشی می‌بینیم و بر اساس سلیقه‌مان آن‌ها را انتخاب می‌کنیم به دست کسانی ساخته شده‌اند و زحمت زیادی برای ایجاد برش‌ها و فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های روی آن کشیده شده است. طلاسازها در بازار زرگری و در کارگاه‌های ویژه ساخت و طراحی طلا، ساعت‌ها وقت و دقت به خرج می‌دهند تا از تکه‌های فلز طلا که شکل مشخصی ندارند، قطعات زیبای زیورآلات بسازند؛ بنابراین اجرت ساخت طلا در واقع همان دستمزدی است که برای ساخت آن در نظر گرفته می‌شود. گرچه باید گفت که دقت و ظرافت و البته دلایل دیگر در میزان تعیین اجرت ساخت طلا در هر کدام از قطعات ساخته شده متفاوت است.
به یاد داشته باشیم که اجرت ساخت طلا تنها در زمان خرید طلای نو به فروشنده پرداخته می‌شود که هزینه مالیات هم در آن محاسبه شده است.
اما با تمام توضیحات، بهتر است فرمول محاسبه اجرت ساخت را بدانیم و متوجه شویم که هر گرم طلا چقدر اجرت ساخت دارد؟ هر فرد چه برای سرمایه گذاری و چه به منظور مصرف و استفاده ممکن است زیورآلاتی از جنس طلا بخرد. بنابراین هم خیلی خوب است که افراد بتوانند اجرت ساخت طلای خریداری شده را محاسبه کنند. برای همین منظور می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:
9% مالیات بر ارزش افزوده + 7% سود طلافروش + {وزن طلا × (اجرت ساخت + قیمت یک گرم طلای 18 عیار)}
در اینجا دو حالت را در نظر می‌گیریم که ممکن است در محاسبه اجرت ساخت طلا در نظر گرفته شود؛ اول این که بعضی از طلافروش‌ها 7% سود مغازه و 9% مالیات را به طور جداگانه محاسبه می‌کنند. دوم این که بعضی‌ها این دو میزان درصد – یعنی 7% و 9% را با هم جمع می‌کنند و با میزان 16% درصد را در فرمول قرار می‌دهند و اجرت ساخت طلا را حساب می‌کنند. البته جای نگرانی نیست؛ چراکه در پایان هر دو روش یک قیمت نهایی به دست می‌آید.
محاسبات مختلف اجرت ساخت طلا
بارها شنیده‌ایم و به ما توصیه شده است که در زمان خرید طلا، نحوه محاسبه اجرت ساخت طلا را از طلافروش بپرسیم. این سوال و دانستن این‌که از چه فرمولی استفاده می‌کنند به این خاطر است که طلافروش‌ها از محاسبات متفاوتی استفاده می‌کنند. عده‌ای از آن‌ها اجرت ساخت را به تومان حساب می‌کنند و عده دیگر اجرت ساخت درصدی را در نظر می‌گیرند.
اجرت ساخت طلا به صورت درصدی
ممکن است در زمان خرید طلا با این موقعیت مواجه شوید که فروشنده بخواهد اجرت ساخت قطعه طلای موردنظرتان را به درصد حساب کند. به عنوان مثال می‌گوید 10 درصد اجرت ساخت طلایی است که پسندیده‌اید. محاسبه اجرت ساخت طلا برحسب درصد را به راحتی می‌توانید انجام دهید. به عنوان مثال اگر قیمت هر گرم طلای 18 عیار دو میلیون و 380 هزار تومان باشد، کافی است قیمت هر گرم را ضربدر 10% کنید. هر چه به دست آمد، می‌شود اجرت ساخت طلای درصدی. گفتنی است که به خاطر افزایش یا کاهش قیمت طلای خام، امکان دارد که هزینه اجرت ساخت درصدی هم فرق کند.
اجرت ساخت برحسب تومان
در این حالت باید گفت که اجرت ساخت قطعه طلای ساخته شده برحسب تومان محاسبه می‌شود و بعد به قیمت طلای خام اضافه می‌شود. بعضی از زیورآلات که وارداتی و خاص هستند بر اساس این نوع اجرت ساخت محاسبه می‌شوند. به طور معمول اجرت ساخت این نوع زیورآلات برحسب تومان چند برابر قطعه طلاهای معمولی است.
ترکیب درصد و تومان در اجرت ساخت
گاهی پیش می‌آید که بعضی از طلافروش‌ها برای اجرت ساخت از ترکیب درصد و تومان استفاده می‌کنند. به عنوان مثال در مورد یک قطعه طلا یا زیورآلات، طلافروش یک مقدار ثابت مثلا 20 هزار تومان و 10 درصد قیمت طلا را اعلام می‌کند. در این صورت، اجرت ساخت به این شکل در می‌آید که 10 درصد قیمت طلای خام را محاسبه می‌کنیم و آن را با مقدار ثابت که مثلا 20 هزار تومان است، جمع می‌کنیم. به این ترتیب، اجرت ساخت طلا محاسبه می‌شود.
خرید طلا با اجرت یا بدون اجرت
بعد از آگاهی نسبت به اجرت ساخت طلا و این که هر گرم طلا چقدر اجرت ساخت دارد، این سوال مطرح می‌شود که برای به صرفه بودن خرید طلا بهتر است طلای با اجرت ساخت بخرید یا بدون اجرت؟ بی شک زمانی که هزینه اجرت ساخت را نپردازیم، می‌توانیم بگوییم که قطعه طلا را به صرفه خریده‌‎ایم. اما باید در نظر داشت که خرید طلای بدون اجرت خطراتی به دنبال دارد. طلای بی اجرت یعنی طلای دست دوم و از مهم‌ترین خطراتی که خرید این نوع طلا به همراه دارد این است که اگر طلای دست دوم را از جای نامطمئن بخریم ممکن است تقلبی باشد. گرچه راه‌هایی برای این‌که چطور طلای قلابی را تشخیص دهیم؟ وجود دارد اما بهتر است احتیاط کنیم و از طلافروشی مطمئن و دارای پروانه کسب خرید کنیم و بابت خریدمان فاکتور دریافت کنیم. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که تنوع در خرید طلای دست دوم بسیار کم‌تر از زیورآلات و طلای نو است. با همه آنچه که در مورد اجرت ساخت طلا گفته شد و خطراتی که در خرید طلای دست دوم اشاره شد، بهتر است راه‌های مطمئن و شفاف دیگر را که در آن از اجرت ساخت و طلای قلابی خبری نیست را هم در نظر داشته باشیم. در حال حاضر، ابزار مالی نوینی به نام صندوق سرمایه گذاری طلا وجود دارد که می‌توان از آن برای سرمایه گذاری در طلا بهره‌مند شد.
آشنایی با گزینه‌ای به نام صندوق سرمایه گذاری طلا
سرمایه گذاری در طلا به روش‌های سنتی مانند خرید طلای دست دوم، خرید انواع سکه طلا از سکه گرمی گرفته تا ربع سکه و تمام سکه و قطعات طلای زینتی امکان‌پذیر است. اما باید به خاطر داشت که هر کدام از این روش‌های سنتی که جزو خرید فیزیکی طلا به حساب می‌آیند، مشکلاتی به همراه دارند. به عنوان مثال برای خرید طلای دست دوم که اجرت ساخت ندارد و کارمزد کمی دارد، باید به طلافروشی معتبری مراجعه کنیم تا بتوانیم با اطمینان طلای اصل بخریم. خرید انواع سکه طلا هم وقتی دلار بالا می‌رود، با حباب قیمتی بسیار زیادی همراه است و برای سرمایه گذاری به صرفه نیست. قطعات زینتی طلا هم اجرت ساخت و کارمزد قابل توجهی دارند. بنابراین بهتر است برای سرمایه گذاری در این فلز گرانبها از روش‌های نوین و ابزار مالی نوینی مانند صندوق سرمایه گذاری طلا بهره‌مند شویم. صندوق سرمایه گذاری طلا با سبدی متشکل از اوراق گواهی سپرده سکه بورسی می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری در طلا به حساب بیاید. شفافیت و امنیت صندوق سرمایه گذاری طلا با نظارت و مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تامین می‎‌شود.
نتیجه‌گیری
در فرصتی که پیش آمد با محاسبه اجرت ساخت طلا آشنا شدیم و متوجه شدیم که هر گرم طلا چقدر اجرت ساخت دارد. البته به این نکته مهم هم اشاره کردیم که اجرت ساخت طلا در انواع مختلف وجود دارد که هر کدام ممکن است تفاوتی در هزینه اجرت ساخت داشته باشند. نکته مهم دیگر که باید در زمان خرید طلا در نظر داشته باشیم این است که این فلز گرانبها را از طلافروشی‌های معتبر بخریم. مهم تر این که اگر قصد سرمایه گذاری در طلا را دارید خوب است از صندوق سرمایه گذاری که بهترین روش است، استفاده کنید. در این حالت دیگر نیاز نیست مالیات و هزینه اجرت ساخت طلا را بدهیم و از جعل شدن یا سرقت هم جلوگیری می‌شود.