دولت از ابتدای امسال سقف دریافت برخی وام‌ها از جمله وام ساخت مسکن روستایی را افزایش داده است، این در حالی‌ست که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد نه تنها بانک‌ها اعتبار کافی برای پرداخت وام‌ ندارند بلکه به نظر می‌رسد آنها تمایلی برای سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن نیز ندارند...

وام مسکن روستایی، تسهیلاتی است که دولت برای بهسازی و نوسازی مناطق روستایی پرداخت می‌کند. هدف از پرداخت این وام تامین بخشی از هزینه‌های ساخت مسکن در روستاها و شهرهای زیر 25 هزار نفر است.
وام ساخت مسکن روستایی، در ابتدا آبان سال گذشته از سوی هیئت وزیران به تصویب رسید و سقف آن نیز 200 میلیون تومان تعیین شد، اما حالا مدتی است خبرهایی در خصوص افزایش سقف این تسهیلات وجود دارد. مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی نیز در این خصوص بیان کرده است: هم‌اکنون وام مسکن روستایی ۲۰۰ میلیون تومان است و همه تلاش خود را خواهیم کرد تا این رقم را در هماهنگی با بانک‌ها افزایش دهیم. در شورای پول و اعتبار و دولت مصوب می‌کنیم تا سهم وام روستایی افزایش یابد.
هر چند افزایش سقف وام‌های حمایتی در زمینه خرید و ساخت مسکن در مجموع می‌تواند برای متقاضیان ساخت، خبر خوبی باشد، اما اکنون دریافت وام در کشور به‌ویژه در زمینه مسکن چندان ساده نیست.
اصلی‌ترین موضوع در این زمینه ادعای بانک‌ها مبنی بر نداشتن اعتبار کافی برای پرداخت تسهیلات است. صالحی رئیس جدید بنیاد مسکن در این مورد اعلام کرده است ۵۰ هزار پرونده در نوبت دریافت وام ۲۰۰ میلیونی مسکن روستایی هستند، اما هنوز سهمیه سال ۱۴۰۲ به بانک‌ها ابلاغ نشده است.
البته همان‌طور که گفته شد وام ساخت مسکن روستایی تنها تسهیلات مربوط به بخش مسکن نیست که متقاضیان برای دریافت آن باید دوندگی کنند و در نهایت با برخورد به در بسته نبود اعتبارات به دنبال راه دیگری برای فراهم کردن هزینه ساخت و خرید خانه باشند.
کوچک شدن چتر وام نهضت ملی مسکن
اردیبهشت‌ماه امسال وزیر راه و شهرسازی از احتمال افزایش 50 درصدی وام ساخت در طرح نهضت ملی مسکن خبر داد. خبری که مدتی بعد بانک مرکزی به آن جامه عمل پوشاند و روابط عمومی این نهاد اعلام کرد سقف فردی وام نهضت ملی مسکن تا 550 میلیون تومان افزایش یافته است.
البته اخیرا بانک مرکزی کرده است تنها پروژه‌های حمایتی، مشمول افزایش سقف تسهیلات این طرح می‌شوند؛ به این معنا که پروژه‌های خودمالک شهری و روستایی مشمول افزایش سقف و کاهش نرخ سود تسهیلات مذکور نیستند.
در روش خودمالکی، مالکان زمین‌ها برای ساخت‌ و ساز -چه به صورت انبوه و چه عادی- در زمین متعلق به خود، از وام نهضت ملی مسکن استفاده می‌کنند.
کوچک کردن جامعه آماری و تقلیل افراد مشمول افزایش سقف تسهیلات در حالیست که بر اساس مشاهدات میدانی نیز بسیاری از متقاضیان دریافت وام نهضت ملی مسکن با مراجعه به اغلب شعب بانک با یک جمله از سمت کارکنان مواجه می‌شوند: «اعتبار نداریم.»
بنابراین افزایش اسمی سقف پرداخت وام‌های بخش مسکن یا بهبود شرایط آن مادامی که با نبود اعتبار از سوی بانک‌ها مواجه شود در نهایت کمکی به متقاضیان که اغلب آنها نیز از اقشار پایین اجتماع هستند نخواهد کرد.
دولت ابتدا باید تکلیف اعتبار این وام‌ها را مشخص و سپس شرایطی را مهیا کند که طی آن بانک‌ها از پرداخت وام‌های مسکن سر باز نزنند.
امتناع بانک‌ها از پرداخت وام فرزند سوم
عملکرد بانک‌ها در پرداخت وام 200 میلیون تومانی مسکن برای فرزند سوم گواهی بر علاقه نداشتن بانک‌ها به پرداخت این وام‌هاست.
پنج بانک ملت، صادرات، تجارت، مسکن و پست بانک از ابتدا مکلف به پرداخت وام 200 میلیون تومانی فرزند سوم شدند، اما گزارش بانک مرکزی رقم عجیبی از آمار دریافت‌کنندگان این بانک‌ها را نشان می‌دهد.
بر این اساس بانک ملت تنها به پنج متقاضی ارائه تسهیلات داده و پست بانک نیز فقط 12 فقره وام فرزند سوم پرداخت کرده است. سه بانک دیگر در رتبه‌های بعدی قرار دارند؛ تجارت 28، مسکن 109 و صادرات 193 فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به خانوارهای فاقد مسکن داده است.
به گزارش تجارت‌نیوز،مجموع پرداختی این بانک‌ها بالغ بر 67 میلیارد و 400 میلیون تومان است و این در حالیست که آمارها نشان می‌دهد بودجه قانون جوانی جمعیت 900 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. بنابراین بانک‌ها برای این طرح کمتر از هشت درصد بودجه کلی را استفاده کرده‌اند.