اگر دولت قصد داشته باشد در سال 1402 یارانه‌ای با ارزش واقعی 45 هزار و 500تومان سال 89 پرداخت کند، باید به هر نفر بیش از 900 هزار تومان و به هر خانوار حدود سه میلیون و 600 هزار تومان یارانه نقدی بدهد...

مبلغ یارانه‌های نقدی بیش از 6 تا 8 برابر شده و به 300 تا 400 هزار تومان رسیده اما علی‌رغم این افزایش ارزش واقعی یارانه‌های پرداختی به مردم همچنان کمتر از یارانه 45 هزار تومانی سال 89 است.
بر اساس این گزارش ارزش یارانه 45 هزار تومانی در سال 89 معادل 46 دلار بوده است اما سالانه این مبلغ کاهش پیدا کرده و در سال 97 ارزش دلاری یارانه به 9.4 دلار رسیده است. یعنی یک پنجم سال 89.
با وجود افزایش یارانه نقدی در سال 99 و 1400 ارزش دلاری یارانه های نقدی مدام در حال آب رفتن بود. به نحوی که ارزش یارانه در سال 99 و 1400 به ترتیب به 4 و 3 دلار رسید.
سال 1401 مبلغ یارانه‌های نقدی افزایش 8 تا 6 برابری داشت اما ارزش دلاری یارانه ها هرگز به سال 89 نرسید. در این سال ارزش یارانه نقدی تنها 9.6 دلار بود و امسال هم با وجود افزایش مجدد قیمت دلار، ارزش یارانه‌ها به 6.9 دلار رسیده است. یعنی یک هشتم سال 89.
پرداخت کالابرگ مشکل را حل می‌کند؟
بررسی آمارها نشان می‌دهد دولت توان افزایش یارانه نقدی را ندارد و نمی‌تواند بیش از 300 تا 400 هزار تومان یارانه به مردم بدهد. اما در مقابل سعی کرده با برخی از اقدامات مبلغ یارانه را افزایش دهد اما در مقابل پول جدیدی بین مردم توزیع نکند.
دولت برای این کار از طرح کالابرگ رونمایی کرده است. طرحی که بر اساس آن قرار است 5 دهک اول جامعه مشمول دریافت اعتبار اضافی 120هزارتومانی برای خرید کالاهای مشخص‌شده به قیمت سال 1401 شوند. طبق گفته معاون وزیر رفاه، جمعیت مشمول طرح‌های تشویقی کالابرگ الکترونیک معادل حدود ۴۸میلیون نفر است. با این حساب اگر ماهانه 120 هزار تومان اعتبار اضافه به این افراد پرداخت شود، چنین طزحی ماهانه 5.7 هزار میلیارد تومان و سالانه حدود 70 هزار میلیارد تومان بار مالی برای دولت دارد.
یعنی دولت باید علاوه بر اعتبار چند ده هزار میلیارد تومانی یارانه نقدی، 70 هزار میلیارد تومان دیگر هم برای تامین کالابرگ بودجه تخصیص دهد اما همچنان ارزش واقعی یارانه‌ها حتی به سال 89 هم نزدیک نشده است. چراکه سال 89 ارزش دلاری یارانه پرداختی به مردم 46 دلار بود و امسال معادل دلاری یارانه تنها 6.9 دلار است!
چاره افزایش یارانه نقدی است؟
در چند سال گذشته دولت تمرکز خود را بر افزایش یارانه نقدی متمرکز کرده و تلاش کرده با افزایش یارانه‌های نقدی قدرت خرید خانوار را افزایش دهد. اما در مقابل با افزایش تورم، این قدرت خرید را نشانه گرفته و آن را به شدت کاهش داده است.
به عبارتی دولت از یک سو یارانه نقدی می‌دهد که تورم را جبران کند و از سوی دیگر با دامن زدن به کسری بودجهف سبب افزایش تورم می‌شود و قدرت خرید و راه خانوارها را کاهش می‌دهد. یعنی این سیاست حمایتی دولت به ضد خودش تبدیل می‌شود و تاثیر این حمایت را از بین می‌برد.
برای همین است که کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که دولت به جای افزایش یارانه نقدی و سیاست‌های حمایتی صرف، باید بر کاهش تورم و افزایش قدرت خرید مردم متمرکز شوند. واگرنه دولت باید اکنون ماهانه به هر فرد 900 هزار تومان و به هر خانوار چهار نفره سه میلیون و 600 هزار تومان یارانه نقدی بدهد، تا این یارانه همان رفاه و قدرت خرید را برای مردم تامین کند.
البته ناگفته پیداست که تامین چنین اعتباری برای یارانه نقدی 900 هزار تومانی، به کسری بودجه دامن می‌زند و دولت برای تامین این کسری مجبور به استقراض و چاپ پول می‌شود و این اقدام خود تورم‌زاست و ارزش یارانه نقدی باز هم کم و کمتر می‌شود و به دوری باطل تبدیل می‌شود.