جشنواره ثبت ملی ۲ اثر تاریخی شهر باستانی چاهریگان بخش نگین کویر و کاروانسرای هشت ضلعی بخش مرکزی شهرستان فهرج در کنار جنگل های کهور با شعار حفاظت از آثار تاریخی و محیط زیست در شرق کرمان برگزار شد...

این جشنواره در حالی برگزار شد که محوطه چاهریگان به عنوان میزبان این جشنواره، آثاری از یک شهر و مجموعه‌ای از چند استقرار همجوار در سال ۹۶ به دلیل فرسایش باد رویت شد.
گفته شده که استقرار اولیه در این شهر مربوط به دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی است که با وسعتی حیرت انگیز به طول و عرضی حدود ۹ کیلومتر بر پهنه ریگزاری سوزان موسوم به چاه ریگان در جنوب شهر فهرج و حاشیه بیابان لوت گسترده و آرمیده است.
بر پایه شواهد معماری و مواد فرهنگی حیات این مجموعه تا پایان دوره سلجوقی بوده است. دلیل شکل‌گیری این استقرار در وهله نخست، وجود منابع غنی آب و توسعه آن مرهون راه‌های عبوری از فهرج در گذشته است.
اثر ثبت ملی دیگر، کاروانسرای هشت ضلعی بخش مرکزی فهرج و دارای نقشه هشت ضلعی با هشت برج در هر گوشه است و شواهد معماری آن از قدمت بیشتر اثر و تعلق آن به قرن سوم تا پنجم هجری به خصوص دوره سلجوقی و همزمان با میل نادری حکایت دارد.
کاروانسرای هشت ضلعی با بیش از ۴۰ اتاق و سالن، پذیرای مسافرانی بود که برای رفتن از فارس و کرمان به سیستان، هندوستان، خراسان و کابل و برعکس بر مسیر منطبق با سنگفرش باستانی فهرج - سیستان گام برداشته‌اند.
مدیران محلی در این جشنواره ویژگی‌های شاخص این اماکن باستانی را تبیین کردند.
میل نادری فهرج در معرض آسیب قراردارد
فرماندار فهرج با اشاره به آثار تاریخی و باستانی زیاد این شهرستان گفت: برای مثال، میل نادری با یک‌هزار سال قدمت اکنون در بین ۲ باند جاده ترانزیتی قرار دارد.
حسین سعیدنیا افزود: این بنای تاریخی از حداقل امکانات برخوردار است و به دلیل قرار گرفتن در بین ۲ باند جاده امکان حصار کشیدن برای آن وجود ندارد.
به گفته وی، زمانی که میخواهیم حصار میل نادری این بنای تاریخی را بکشیم تا به دلیل تردد خودروها از آسیب در امان باشد راهداری اعلام می‌کند که باید حریم راه رعایت شود.
سعیدنیا اظهار کرد: شهرستان فهرج با داشتن پنج اثر ملی ظرفیت مناسبی در حوزه گردشگری دارد و با ثبت ملی این ۲ اثر تاریخی نیز از این پس امکانات مربوط به آثار ثبت ملی دریافت خواهد شد.
وی ادامه داد: ۲۷ خانه بوم‌گردی در حوزه صنایع دستی و گردشگری در فهرج وجود دارد که از این تعداد، ۱۲ خانه در حال فعالیت است.
فرماندار فهرج با اشاره به ساخت یک دهکده گردشگری در فهرج اضافه کرد: داشتن جنگل های کهور منحصربفرد و وجود تپه‌های شنی و نبکاها به عنوان بزرگترین گلدان‌های دنیا در صنعت گردشگری در این شهرستان می‌توانند بسیار موثر باشند.
وی تصریح کرد: نخستن پایگاه جهانی لوت در این شهرستان احداث شده و فهرج نیز در شرق استان کرمان درگاه ورودی به لوت است.
توجهی به عشایرنشین چاهریگان نشده است
سعیدنیا به عشایر بودن مردم منطقه چاهریگان اشاره کرد و گفت: عشایر فهرج، همیشه پای نظام ایستاده و در میدان بوده‌اند و همچنین در بحث کاهش جرایم عشایر و سران طوایف کمک زیادی به شورای تامین کرده‌اند، به طوری‌ که‌ برخی از جرائم توسط سران طوایف و ریش سفیدها حل می‌شود.
وی افزود: با توجه به اینکه فهرج یک منطقه هموار و دارای دشت و اراضی هموار است در فصل‌های پاییز و زمستان شاهد کوچ عشایر این منطقه به سمت ارتفاعات شهرستان ریگان هستیم.
فرماندار فهرج خاطر نشان کرد: بیش از یکهزار خانوار عشایر در این شهرستان وجود دارد که حدود ۵۰۰ خانوار در سامانه ثبت شده‌اند و یکی از مشکلات آنان نبود راه مواصلاتی مناسب است.
به گفته وی، ۲۰ روستا و مزرعه و آبادی در چاهریگان وجود دارد که به آن‌ها توجهی نشده است که از این تعداد ۹ روستا مسکونی و دارای سکونت هستند.
بافت سنتی و عشایرنشین چاهریگان حفظ شده است
رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فهرج نیز با اشاره به برگزاری جشنواره ثبت آیین سنتی ثبت آثار تاریخی این شهرستان گفت: این جشنواره در کنار جنگل های کهور فهرج و با شعار حفاظت از آثار تاریخی و جنگل های کهور در منطقه چاهریگان برگزار شد.
حمید وحیدزاده ادامه داد: در این منطقه بافت سنتی آن حفظ شده و عشایر اصالت و بومی بودن خود را حفظ کرده‌اند.
وی عنوان کرد: شهر باستانی چاهریگان بخش نگین کویر فهرج یکی از آثار تاریخی بود که از سال ۱۳۹۶ به صورت فرسایش باد رویت شد که هم‌اکنون فعالیت مطالعاتی آن در حال انجام است.
رییس اداره میراث فرهنگی فهرج افزود: ثبت ملی آثار بیشتر به دلیل جلوگیری از تخریب توسط افراد و ارگان‌هایی است که به دلیل برخی فعالیت‌های عمرانی صورت می‌گیرد تا خسارت به آثار تاریخی وارد نشود.
وی بیان کرد: کاروانسرای هشت ضلعی نیز در ۵۵ کیلومتری مرکز شهر فهرج قرار دارد و سومین کاروانسرای هشت ضلعی کشور است.
۲۰ پرونده فهرج در نوبت ثبت ملی
به گفته وحیدزاده، کار مطالعات به روی این اثر تاریخی در اداره کل میراث فرهنگی و پایگاه جهانی بم در حال انجام است تا پرونده آن تکمیل شود.
وی افزود: این ۲ اثر تاریخی پنجم مرداد جاری ثبت ملی شدند و اعتبارات شهرستانی لازم برای مرمت و بازسازی این آثار در نظر گرفته می‌شود.
رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فهرج توضیح داد: این شهرستان پنج اثر ملی و یک اثر ثبت جهانی به نام ریگ یلان را در کارنامه خود دارد و با توجه به اینکه یکی از درگاه‌های ورودی لوت در فهرج قرار دارد اولین ساختمان اداری پایگاه جهانی لوت در این شهرستان ساخته شده است.
وی خاطر نشان کرد: ۲۰ پرونده مربوط به آثار فهرج در نوبت ثبت ملی است و باتوجه به قوانین موجود برای ثبت آثار ملی، تحقق این مهم زمان بر است.
به گزارش ایرنا، جشنواره ثبت آثار ملی ۲ اثر تاریخی چاهریگان بخش نگین کویر و کاروانسرای هشت ضلعی بخش مرکزی فهرج در کنار جنگل‌های کهور و با حضور مدیرکل عشایر استان کرمان، فرماندار فهرج و عشایر و ریش سفیدان طوایف برگزار شد.