وقتی دلار بالا می‌رود خرید کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است؟ یکی از پیامدهای سال‌های اخیر به خصوص پس از خروج آمریکا از برجام، رشد قیمت دلار در بازار آزاد بوده است. وقتی قیمت دلار بالا می‌رود، سکه و طلا نیز با افزایش تقاضا روبرو می‌شوند...

اما در این حالت سکه به راحتی می‌تواند دچار حباب شود و پول پرداختی ما به اندازه ارزش ذاتی و طلایی که واقعا در آن به کار رفته است، نباشد. اما سوالی که می‌خواهیم در اینجا به آن پاسخ دهیم این است که در این حالت کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است و خرید کدام به صرفه نیست؟
وقتی دلار بالا می‌‎رود، کدام گزینه بهتر است: سکه بخرم، نیم سکه بخرم یا ربع سکه بخرم؟ حتی برخی هم خرید سکه گرمی را پیشنهاد می‌کنند. در این مطلب علاوه بر پاسخ دادن به این پرسش‌ها، راه سرمایه گذاری بهتری را نیز به شما معرفی خواهیم کرد.
روند قیمت سکه امامی و ربع سکه از سال 1400
نمودار زیر قیمت سکه امامی و ربع سکه را از آغاز سال 1400 نشان می‌دهد. همان طور که دیده می‌شود، تا اوایل آبان سال 1401 قیمت ربع سکه و سکه امامی نوسان کمی داشته است، اما از آبان 1401 این روند تغییر می‌کند و قیمت سکه امامی و ربع سکه شروع به افزایش می‌کند. در نمودار می‌توان دید که افزایش قیمت سکه امامی و ربع سکه تا اواسط اردیبهشت سال 1402 ادامه داشته است. از این تاریخ به بعد مسیر سکه عوض می‌شود و رشد قیمت جای خود را به روند کاهش قیمت می‌دهد. همان طور که می‌توان دید، قیمت هر سکه امامی در تاریخ 11 اردیبهشت ماه امسال به بالاترین مقدار خود یعنی حدود 35 میلیون تومان می‌رسد. در همین روز قیمت ربع سکه 12 میلیون و 790 هزار تومان بوده است. نکته مهم این است که چون قیمت ربع سکه و قیمت سکه امامی اختلاف زیادی دارد و خانوارها در شرایط تورمی ممکن است پول زیادی نداشته باشند، بسیاری از آنها به خرید ربع سکه روی می‌آورند. اما آیا این تصمیم درستی از نظر سرمایه گذاری است؟
حباب سکه چیست و چطور ایجاد می‌شود؟
احتمالا تاکنون واژه حباب به گوشتان خورده است. در بازارهای مالی گاهی وقت‌ها با حباب روبرو می‌شویم. اگر بخواهیم به زبان ساده حباب را تعریف کنیم، باید بگوییم حباب یعنی اختلاف قیمت یک دارایی در بازار با ارزش ذاتی آن. وقتی شرایطی پیش می‌آید که مردم برای خرید یک کالا یا خدمات یا دارایی صف بکشند یا از آن استقبال کنند، قیمت آن در آن منطقه بالا می‌رود.
این افزایش قیمت ناشی از فشار تقاضاست نه این که قیمت ذاتی آن بالا رفته باشد. به این ترتیب اختلاف قیمت یک کالای مورد معامله با مقداری که ارزش داشت برای آن پرداخت کنیم، فاصله پیدا می‌کند. در مورد طلا، این اختلاف و حباب در واقع در مقایسه با ارزش طلای مورد مبادله در جهان سنجیده می‌شود.
در ادامه بیشتر و دقیق‌تر به این مطلب می‌پردازیم که حباب سکه چطور محاسبه می‌شود و کدام سکه بیشتر حباب دارد.
فرمول محاسبه حباب سکه چیست؟
با توضیحی که دادیم حالا می‌خواهیم به فرمول محاسبه حباب سکه بپردازیم. گفتیم حباب به معنی اختلاف قیمت معاملاتی و ارزش ذاتی سکه است. بنابراین فرمول محاسبه حباب سکه به این صورت درمی‌آید که ارزش طلای معادل یک سکه را برحسب دلار بازار آزاد به دست بیاوریم و با قیمت مورد معامله در بازار داخلی مقایسه نماییم. در زیر فرمول محاسبه ارزش ذاتی سکه را مشاهده می‌کنید:

به فرمول بالا مقدار اندکی هم به عنوان حق ضرب سکه هم اضافه می‌شود. این مقدار چیزی در حدود 5 هزار تومان است. با ذکر چند نکته فرمول را به شکل ساده‌تری درمی‌آوریم تا خودتان هم بتوانید به راحتی حباب موجود در بازار سکه را محاسبه کنید و بدانید هر نوع سکه چقدر حباب دارد.
نکاتی در مورد سکه طلا و انواع آن
در فرمول بالا از اصطلاحاتی استفاده کردیم که حالا می‌خواهیم آنها را شرح دهیم. اول به وزن معادل سکه بپردازیم. برای بسیاری از افراد این سوال مطرح است که سکه طلا چند گرم است؟ نیم سکه چند گرم طلا دارد؟ ربع سکه چند گرم است؟
وزن هر سکه چقدر است؟
در پاسخ به این سوالات باید بدانیم غیر از سکه یک گرمی که تقریبا همان مقدار وزن دارد (1.01 گرم)، سکه امامی 8.135 گرم، نیم سکه 4.066 گرم و ربع سکه 2.033 گرم وزن دارند. البته همه این سکه‌ها از طلا نیست. مقدار طلای موجود در سکه‌ها به عیار طلای به کار رفته بستگی دارد.
احتمالا طلای 18 عیار را زیاد شنیده باشید. این به معنای آن است که 75 درصد از محصولی که می‌خرید را طلا تشکیل می‌دهد و 25 درصد از آن را سایر عناصر تشکیل می‌دهند. طلای خالص 24 عیار است. در این میان، برای ضرب سکه از عیار 21.6 استفاده می‌شود. خلوص طلای سکه 0.9 است. یعنی 90 درصد از سکه‌ای که می‌خرید از طلا است اما بخش کمی از آن از سایر عناصر تشکیل شده است. از این عناصر برای شکل‌دهی به طلا و برخی کاربردهای دیگر استفاده می‌شود.
اونس طلای جهانی چیست و چطور بر قیمت سکه تاثیر گذار است؟
نکته آخر این است که قیمت جهانی طلا به صورت دلار به ازای هر اونس بیان می‌شود. به این ترتیب، خوب است بدانیم هر اونس معادل چند گرم است تا بتوانیم ارزش ذاتی را محاسبه کنیم. طبق استانداردهای موجود، هر اونس معادل 31.103 گرم است. حال که این نکات را متوجه شدیم، به فرمول بالا برای محاسبه ارزش ذاتی سکه بازمی‌گردیم و محاسبات را انجام می‌دهیم. به این ترتیب فرمول جدید عبارت است از:

نحوه محاسبه حباب انواع سکه طلا
حالا که به فرمول ارزش ذاتی سکه طلا اشاره کردیم، می‌توانیم حباب انواع سکه طلا را به راحتی محاسبه کنیم. برای این کار تنها کافی است وزن سکه و قیمت آن را در بازار جهانی در فرمول گذاشته و نرخ ارز در بازار آزاد را نیز بدانیم. اختلاف ارزش ذاتی سکه و قیمت آن در بازار، میزان حباب سکه را نشان می‎دهد. در ادامه نحوه محاسبه حباب انواع سکه طلا را با مثال نشان می‌دهیم.
محاسبه حباب تمام سکه
همان طور که گفتیم، تمام سکه 8.135 گرم وزن دارد. با این حساب اگر فرضا قیمت جهانی طلا دو هزار دلار به ازای هر اونس باشد و نرخ دلار در بازار آزاد هم 50500 تومان شود، ارزش ذاتی معادل با حدود 23 میلیون و 800 هزار تومان می‌شود. حالا اگر قیمت هر سکه در بازار 29 میلیون تومان باشد، حباب تمام سکه برابر است با حدود 5 میلیون و 200 هزار تومان. در واقع حدود 18 درصد از قیمت سکه در بازار حباب می‌شود.
محاسبه حباب نیم سکه
چون نیم سکه 4.066 گرم وزن دارد، با همان فروض بالا در مورد قیمت دلار و قیمت جهانی طلا، ارزش ذاتی حدودا 11 میلیون و 900 هزار تومان می‌شود. با فرض قیمت 15 میلیون و 300 هزار تومانی نیم سکه در بازار، حباب 3 میلیون و 400 هزار تومان خواهد بود که حدود 22.2 درصد قیمت نیم سکه است.
محاسبه حباب ربع سکه
ارزش ذاتی ربع سکه هم با فروض بالا و وزن 2.033 گرمی آن، حدود 6 میلیون تومان می‌شود. با فرض ربع سکه 10 میلیون و 300 هزار تومانی، 4 میلیون و 300 هزار تومان حباب ربع سکه است که معادل با حدود 42 درصد است.
کدام سکه برای سرمایه گذاری مناسب‌تر است؟
هنگامی که تورم در کشور بالا می‌رود یا قیمت دلار افزایشی می‌شود، بسیاری از مردم به خرید سکه طلا روی می‌آورند تا دارایی خود را حفظ کنند. اینجا یک سوال بسیار مهم پیش می‌آید: کدام سکه برای سرمایه گذاری مناسب‌تر است؟ در ادامه به بررسی انواع سکه با هدف سرمایه گذاری می‌پردازیم.
سکه امامی بخرم یا ربع سکه؟
از محاسبه حباب‌های بالا مشخص است که حباب تمام سکه از نظر مبلغ بیشتر است اما باید وزن را نیز در نظر گرفت. به همین دلیل هم خوب است به درصد حباب از قیمت سکه توجه کنید. به این ترتیب، مشخص است که خرید سکه امامی بهتر از خرید ربع سکه است.
سکه گرمی برای سرمایه گذاری خوب است؟
خرید سکه گرمی چه به قصد سرمایه گذاری و چه به قصد هدیه دادن یا تقدیر در میان مردم مرسوم است. خوبی سکه گرمی این است که هزینه خرید آن کم است. اما آیا سکه گرمی برای سرمایه گذاری خوب است؟ شاید بهتر باشد برای جواب دادن به این سوال حباب سکه گرمی را بررسی کنیم. با همان فروضی که در مورد قیمت جهانی و دلار بررسی شد، ارزش ذاتی سکه گرمی حدود 3 میلیون تومان می‌شود. حالا به قیمت سکه گرمی در بازار نگاه کنید. قیمت آن این روزها 5 میلیون و 700 هزار تومان است، یعنی حباب 2 میلیون و 700 هزار تومانی دارد. علاوه بر این، بیش از 40 درصد آن را حباب تشکیل می‌دهد. بنابراین، سکه گرمی گزینه چندان خوبی برای سرمایه گذاری نیست.
برای سرمایه گذاری سکه امامی یا سکه بهار آزادی بهتر است؟
سکه امامی و سکه بهار آزادی تفاوتی از نظر وزن ندارند. با این حال، قیمت سکه امامی بالاتر از قیمت سکه بهار آزادی است. بنابراین، در شرایط فعلی قیمت سکه بهار آزادی به قیمت ذاتی آن نزدیکتر بوده و در نتیجه حباب آن کمتر است. البته از سوی دیگر خرید و فروش سکه امامی پررونق‌تر است.
وزنه خرید به نفع سکه‌های بزرگ‌تر
با توجه به تحولات قیمت دلار و طلا در روزهای اخیر، تقاضا برای خرید قطعات کوچک سکه در سال‌های اخیر بالاتر رفته است. همین موضوع حباب سکه‌های کوچک را بسیار بالا برده است.
در واقع اگر اکنون به بازار بروید و سه ربع سکه بخرید رقمی در حدود 31 میلیون تومان باید هزینه کنید در حالی که حدود 6 گرم طلا خریده‌اید. این در شرایطی است که یک سکه امامی با کمی بیش از 8 گرم طلا، حدود 29 میلیون تومان قیمت دارد! همین مقایسه ساده نشان می‌دهد حباب ربع سکه در مقایسه با سکه امامی چقدر بیشتر است. در واقع شما ربع سکه را بسیار گران می‌خرید. در شرایطی که دلار رشد می‌کند، معمولا سکه‌های کوچک‌تر به دلیل فشار تقاضا حباب بیشتری پیدا می‌کنند.
بنابراین اگر توانایی مالی دارید، سکه امامی بهتر از سایر گزینه‌ها است و در حال حاضر حباب کمتری دارد. اما اگر توانایی مالی شما به اندازه خرید تمام سکه نیست و قصد سرمایه گذاری در طلا را دارید، باز هم یک گزینه مناسب برای شما وجود دارد.
زمان فروش چقد از مبلغ سکه کم می‌شود؟
ممکن است این سوال مطرح باشد که هنگام فروش سکه قیمت آن چقدر کم می‌شود؟ قیمت روز سکه معمولا در بازار مشخص است و فرق زیادی بین طلافروشی‌ها وجود ندارد. این در حالی است که اگر شما طلای گرمی داشتید یا طلایی با نگین داشته باشید، ممکن است با توجه به قیمت نگین و اجرت، قیمت متفاوتی نسبت به میزان انتظارتان دریافت کنید.
بهترین زمان خرید سکه چه وقتی است؟
یکی از بهترین مواقع برای خرید سکه و طلا زمانی است که بهای اونس طلا در بازار جهانی صعودی است. این صعود هم معمولا به شرایط جهان و اطمینان اقتصادی و سیاسی آن بستگی دارد. اما بهترین زمان خرید سکه وقتی است که دلار افزایشی شود. مشخص است که اگر هر دو مورد با هم همراه شوند، تاثیر بیشتری روی قیمت سکه و افزایش آن می‌گذارند.
گزینه بهینه سرمایه گذاری در طلا هنگام رشد دلار
در بالا به انواع سکه و حباب آنها در شرایط رشد دلار اشاره کردیم. بخشی از حباب سکه‌های کوچک‌تر در هنگام رشد دلار به این دلیل ناشی می‌شود که برخی از افراد احساس می‌کنند باید دارایی خود را حفظ کنند و چون دارایی زیادی ندارند، رو به خرید سکه‌های کوچک‌تر می‌آورند. همین موضوع می‌تواند حباب سکه را برای آنها بیشتر کند. اما راهکار چیست؟
دیدیم که خرید سکه امامی به صرفه‌تر است اما آنها به پول زیادی نیاز دارند. شاید فکر کنید اگر راهی وجود داشت که بخشی از یک سکه امامی را با مبلغ کمی می‌خریدید و در آن سرمایه گذاری می‌کردید، بهتر بود. این امکانی است که صندوق‌های طلا برای شما فراهم می‌آورند. در واقع می‌توان صندوق طلا را گزینه بهینه سرمایه گذاری در طلا به هنگام رشد دلار دانست. البته این موضوع زمانی که فکر می‌کنیم دلار یا طلای جهانی صعود می‌کنند، نیز کارآمد است.