در آخرین روزهای پاییزی منتهی به «یلدا» بازدهی مهم‌ترین شاخص بازارها قرمز شد. روز گذشته، دلار با ثبت قیمت ۴۹هزار و ۷۵۰تومانی به کمترین سطح ۷۷ روز اخیر رسید. با ثبت این عدد بازدهی دلار در آخرین ماه پاییز در سطح منفی ۰.۹درصد ایستاد تا دلار تنها بازاری باشد که در آذرماه بازدهی منفی داشته است...

با این حال در بازه‌های سه‌ماه سوم و ۹ماهه بازار شاخص ارزی عملکرد مثبتی از خود برجای گذاشت. دلار بازار آزاد یکی از سنجه‌های مهم انتظارات تورمی به شمار می‌رود و رفتار کم‌نوسان آن در فصل پاییز از افت انتظارات تورمی در این دوره حکایت دارد. نکته قابل توجه این است که در ۹ماه ابتدایی سال، نرخ سود بانکی با حدود ۱۸درصد و بورس با ۱۲.۷درصد بالاترین بازدهی‌ها را ثبت کردند و در مقابل، دارایی‌های پرطرفدار مانند سکه و طلا در این مدت روندی نزولی را پشت سر گذاشتند. با این حال سکه بورسی بی‌توجه به داده‌های بازار آزاد، کانال قیمتی ۲۹میلیون و ۱۰۰هزار تومان را حفظ کرد که نشان می‌دهد معامله‌گران به دورنمای بهای جهانی طلا خوش‌بین هستند و حتی می‌توان گفت که افت بهای ارز را در این بازار خاص چندان جدی نگرفته‌اند. در آذرماه تالار شیشه‌ای نیز با افزایش ارتفاع همراه شدند. شاخص کل بورس تهران در جریان معاملات آذرماه به بیشترین سطح خود از خرداد سال جاری رسید. خوش‌بینی‌ها و امیدواری‌های منتج از اخبار تجدید ارزیابی بنگاه‌های بورسی در ماه گذشته فضای بازار سهام را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد و موجبات استقبال سرمایه‌گذاران را فراهم کرد.
با فرا‌رسیدن روزهای پایانی آذر ماه بازدهی بازارهای دارایی را در آذر ماه، سه‌ماهه پاییز و 9 ماه ابتدایی سال بررسی کرده ایم. این بررسی‌ها گویای آن است که اسکناس آمریکایی با نرخ رشد ماهانه منفی به استقبال زمستان می‌رود. قیمت هر برگ دلار آزاد در بازار روز چهارشنبه با خروج از کانال 50 هزار تومانی به رقم 49 هزار و 750 تومان رسید و در کف قیمتی 77 روزه خود قرار گرفت که با احتساب رقم 50 هزار و 200 تومان به عنوان نرخ پایانی آبان ماه، بازدهی دلار در ماهی که گذشت معادل منفی 0.9 درصد ثبت شد.
از جمله دیگر آمار‌های به‌دست آمده در بررسی روند بازار‌ها می‌توان به صدر‌نشینی بازار سهام در آذر ماه، روند مثبت قطعات مختلف سکه طلا در پاییز و رویکرد ریسک‌گریز معامله‌گران در 9 ماه ابتدایی سال اشاره کرد.
 آذر به نفع بورس
بازدهی معاملات بازار سرمایه در آذر ماه 1402 چشمگیر بود. در حالی که شاخص‌های بازار طلا در سومین ماه پاییز همگی در بازه یک تا 2 درصد رشد کردند، بورس بازده 9.4 درصدی را به ثبت رساند و با اختلافی چشمگیر صدرنشین آذر شد. به عقیده کارشناسان بورسی انتشار اخبار مثبت از جمله دلایل اصلی رشد چشمگیر شاخص در آذر ماه بوده است. یکی از این اخبار مثبت دعوت بانک مرکزی از شرکت‌های بانکی جهت تجدید ارزیابی دارایی‌هایشان بود. تحلیلگران بر این باورند که گرچه این تجدید ارزیابی هنوز به شکل عملیاتی صورت نگرفته است اما تاثیر آن بر انتظارات معامله‌گران سبب رشد قابل توجه بازارسهام در آذر ماه شده است.
مدال نقره بازار آذر نیز از آن کم‌ریسک‌ترین شاخص یعنی نرخ سود بانکی است. سود سپرده 2 درصدی ماهانه بعد از بازارسهام رتبه دوم بیشترین رشد را در آذر ماه از آن خود کرده است که این مطلب نشانگر روند کم‌نوسان بازار‌های ارز و طلا در آذر ماه است. هر گرم طلای 18 عیار در ماهی که گذشت حدود 1.65 درصد رشد کرد و سه عضو اصلی خانواده سکه نیز همانند این شاخص در حوالی یک تا 2 درصد رشد کردند. و در نهایت تنها شاخص منفی آذر ماه در میان دارایی‌های ذکر شده اسکناس دلار آزاد بود. دلار در آذر 1402 روند بسیار کم‌نوسانی را پشت سر گذاشت به‌صورتی که در برخی از روز‌های این ماه، طول بازه نوسان اسکناس آمریکایی یک پله قیمتی معادل 100 تومان بود. تحلیلگران با توجه به تاثیرپذیری چشمگیر بازار دلار از اخبار، دلیل اصلی افت تب و تاب بازار این ارز در آذر را نبود اخبار جریان‌ساز در 30 روز گذشته می‌دانند. در ماهی که گذشت سیگنال سیاسی-اقتصادی قابل توجهی منتشر نشد که انتظارات تورمی فعالان بازار را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد با بهبود فرآیند تخصیص ارز رسمی بخشی از تقاضا‌های موجود در بازار آزاد نیز به معاملات رسمی منتقل شده و در نتیجه از حجم معاملات آزاد کاسته شده است. در روز‌های پایانی آذر ماه حجم تقاضای دلار آزاد مجددا کاهش یافت و روند کاهشی جدیدی در بازار شکل گرفت. آخرین نرخ نقدی دلار در 29 آذر با اختلاف 450 تومانی نسبت به آخرین نرخ آبان ثبت شد و بازدهی این ارز در واپسین ماه پاییز به منفی 0.9درصد رسید.
 رشد دسته‌جمعی خانواده طلا در پاییز
بازار‌های جهانی در سه‌ماهه پاییز 1402 تحولات چشمگیری را تجربه کردند که انعکاس این تحولات در بازار داخل کشور نیز مشاهده شد. افزایش درگیری‌های نظامی در منطقه غزه در روز‌های میانی مهر ماه و همچنین تغییر رویکرد سیاست‌های کلان اقتصادی در دولت‌های غربی سبب شد تا بازار‌ها نوسانات قابل توجهی را تجربه کنند. از جمله این نوسانات نیز می‌توان به حضور بهای جهانی اونس طلا در سقف تاریخی خود اشاره کرد. با منتشر شدن اخبار جنگ غزه، به سرعت سیگنال‌هایی مبنی بر احتمال گسترش این درگیری‌ها منتشر شد.
مشاهدات پیشین نیز گویای آن است که در شرایط جنگی اقبال معامله‌گران به بازار طلا بیشتر شده و در نتیجه روند قیمت اونس طلا مثبت شد. در این میان بانک مرکزی کشور آمریکا نیز سیگنال‌هایی مبنی بر توقف سیاست‌های انقباضی و احتمال آغاز سیاست‌های انبساطی در سال میلادی پیش رو را منتشر کرد که این اخبار نیز بر مثبت شدن روند بازار جهانی طلا موثر بود. از سوی دیگر نرخ این شاخص جهانی تاثیر قابل توجهی بر قیمت قطعات مختلف فلز طلا در داخل کشور دارد.
در نتیجه رشد قیمت بازار طلا در پاییز را می‌توان در راستای همین امر دانست. هر گرم طلای 18 عیار در سه ماه سوم سال جاری حدود 5.76 درصد رشد قیمت را تجربه کرد. سکه طلای طرح جدید نیز در بازار پاییز 4.31 درصد رشد کرد و از رقم 27 میلیون و 800 هزار تومان در روزهای انتهایی شهریور به رقم 29 میلیون تومان در بازار روز گذشته رسید. البته گفتنی است که صدرنشین بازار‌ها در سه ماه اخیر نرخ سود بانکی با حدود 6 درصد بازدهی بود و طلای 18 عیار و سکه طلای طرح جدید توانستند جایگاه‌های دوم و سوم را از آن خود کنند.
بازار دلار آزاد نیز در ماه‌های ابتدایی پاییز نوسانات چشمگیری را تجربه کرد. قیمت این ارز که از روز‌های میانی تیر ماه زیر سقف 50 هزار تومانی معامله می‌شد، در روز‌های میانی مهر تحت تاثیر اخبار جنگی از این سقف عبور کرد. روند افزایشی دلار به گونه‌ای بود که نرخ این ارز به حوالی کانال 53 هزار تومانی نیز رسید اما در روز‌های میانی آبان ماه با از بین رفتن احتمالات منفی، قیمت ارز مذکور مجددا کاهشی شد و در نهایت شاخص بازدهی دلار در پاییز جاری حوالی رقم 1.15 درصد ثبت شد.
1402، سال معامله‌گران ریسک‌گریز؟
نمای کلی بازار‌ها در 9 ماه اخیر گویای آن است که بیشترین بازدهی ثبت شده از آن نرخ سود سپرده بانکی است. این شاخص که تقریبا به عنوان کم‌ریسک‌ترین شکل دارایی‌ها معرفی می‌شود در 9 ماه گذشته حدود 18 درصد سود به معامله‌گران بخشیده است. این در حالی است که روند 9 ماهه هر چهار شاخص طلایی ذکرشده در این گزارش، به شکل قابل توجهی منفی بوده است. به‌طور مثال نیم‌سکه طلا که در روز‌های پایانی سال گذشته در کانال قیمتی 18 میلیون تومانی معامله می‌شد در بازار روز گذشته به رقم 15 میلیون و 250 هزار تومان رسید تا شاخص بازدهی این عضو خانواده سکه در رقم منفی 18.4 درصد ثبت شود.
به گزارش دنیای اقتصاد،در نتیجه می‌توان گفت در بازار ماه‌های پایانی سال گذشته حجم انتظارات تورمی به گونه‌ای افزایش یافت که بازار فلز طلا همچنان در حال تخلیه حباب آن انتظارات است. در این میان کارنامه 9 ماهه بورس نیز قابل قبول است. بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون حوالی رقم 12.74 درصد ثبت شده است که از بازار ارز و طلا بیشتر است.