فرصت‌سوزی‌های صادراتی

وی افزود: این شرایط صرفا برای صادرکنندگان بزرگ (تامین‌کنندگان اصلی ارز دستوری در نیما) میسر است. مثلا روش واگذاری ارز صادراتی خود به دیگران شرایط نسبتا دشواری دارد.
او افزود: در ۴ سال‌گذشته سیاست‌های ارزی به‌شدت اشتباه دولت‌ها و بانک‌مرکزی قبل و فعلی سبب‌شده تا عملا صادرکنندگان خوشنام و باسابقه بخش‌خصوصی کار خود را رها کنند؛ در نتیجه صادرکننده‌‌‌‌‌های بی‌تجربه و با انگیزه‌های متفاوت وارد میدان می‌شوند. تعهدات ارزی سبب‌شده برخی به استفاده از کارت‌های اجاره‌ای برای صادرات خود روی‌آورند، لیکن متاسفانه بانک‌مرکزی به‌جای حذف انگیزه‌های مالی و حذف جذابیت استفاده از کارت اجاره ای، در ۴سال‌گذشته صرفا به‌دنبال برخورد قهری و برخورد با استفاده از کارت‌های اجاره‌‌‌‌‌ای است؛ موضوعی که معلول تصمیمات اشتباه است.
او گفت: بانک‌مرکزی در سه دوره اخیر به اشتباه اصرار دارد به هر روشی سیاست نادرست تعهد ارزی را ادامه دهد، لیکن سیاست‌های اشتباه و نگاه دستوری به روش‌های رفع تعهد، باعث‌شده فرصت طلایی برای جهش صادرات با ۱۰ برابر‌شدن قیمت دلار از بین برود و در برخی بخش‌های درخشان صادراتی کشور مانند صادرات صنایع‌دستی و فرش عملا از حیز انتفاع ساقط شود. بانک‌مرکزی چنین رفتار می‌کند که اگر صادراتی صورت بگیرد که ارز آن به روشی که من تعیین می‌کنم رفع تعهد نشود، به این معنی است که ارز برنگشته و هیچ ارزشی برای من ندارد. همین امر سبب می‌شود تا بازیگران عرصه تجارت خارجی ما وارد بخش‌هایی شوند که در آن تخصصی ندارند و این موضوع در سال‌های اخیر به‌وفور نیز مشاهده می‌شود. برای مثال، دیده شده که شرکت واردکننده موبایل برای تامین ارز خود، بدون نگاه اقتصادی، کالا را صادر می‌کنند. این گروه واردکنندگانی هستند که عملا فعل صادرات برای آنها سودآوری ندارد؛ محصول صادراتی کشور را می‌برند و با قیمت ارزان به‌فروش می‌‌‌‌‌رسانند تا بتوانند آنچه می‌خواهند را وارد کنند.
علوی گفت: اینکه بانک‌مرکزی می‌گوید ارز باید در نیما عرضه شود چون صادرکنندگان یارانه دریافت می‌کنند، یک ادعای بزرگ و ناصحیح است. برای مثال یک نمونه بارز نقض این ماجرا که پیشتر اشاره شد صنایع‌دستی است. این صنایع نه انرژی خاصی مصرف می‌کنند و نه از دولت یارانه‌‌‌‌‌ای می‌گیرند، ولی سیاست‌های ارزی بانک‌مرکزی سبب‌شده تا صادرات آن عملا تعطیل شود.
سید‌آرش علوی ادامه داد: همچنین بانک‌مرکزی ادعا دارد که نرخ نیما براساس عرضه و تقاضا است؛ متاسفانه این ادعایی غیر‌دقیق است. چرا؟ زیرا عرضه و تقاضای این بازار دستوری کاملا کنترل ‌‌‌‌‌شده‌است. در سامانه بعضا بخش‌هایی را موقتا می‌بندند یا با کنترل ثبت‌سفارش‌ها با وزارت صمت تقاضا را کور می‌کنند. اگر اینطور نیست چرا تالار دوم نیما (که ما هم به‌شدت به آن انتقاد داریم و بد بود) را بیشتر از چند روز ادامه ندادند؟ چرا ۲ماه است بازار و کانال ضد‌تحریم با کشور هند و روپیه را عملا با مدیریت تقاضا به محاق برده‌اند؟ یک جواب ساده، زیرا قیمت ارز در آنها بالاتر از میزانی بود که خودشان می‌‌‌‌‌خواستند.
علوی تاکید کرد: از نظر بانک‌مرکزی عرضه و تقاضایی خوب است که در قیمت دستوری و تحت‌کنترل چارچوب‌های خودشان باشد. شرایط برای همه سخت است ولی واقعیت این است صادرکنندگان همواره ارز خود را برمی‌‌‌‌‌گردانند؛
وی افزود:تنها ممکن است در شرایط تحریم ارز به روش‌هایی که بانک‌مرکزی درنظر دارد، برنگردند. اختلاف قیمت دستوری نیما و بازار غیررسمی سبب می‌شود تا صادرات و صادرکنندگان کوچک و بخش‌خصوصی به‌شدت آسیب ببینند. آتشی که دودش بیشتر از صادرکنندگان به چشم کل اقتصاد کشور و همه مردم خواهد رفت.