مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: به دلیل نبود ضابطه قوی و ضعف نظارت جامع بر میزان برداشت و حفر چاه‌های متعدد به‌ویژه برای گسترش کشاورزی، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از ظرفیت تجدیدشوندگی صورت گرفته که تداوم آن می‌تواند امنیت کشور را در معرض تهدید قرار دهد.
منابع آبی ایران در حال تحلیل رفتن است و کشور در وضعیت قرمز آبی قرار دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس با به صدا درآوردن زنگ هشدار تشدید بحران منابع آب زیرزمینی می‌گوید: آمار ثبت شده از روند افت تراز آب زیرزمینی و برآورد کسری حجم آبخوان‌های کشور بیانگر این است که از اوایل دهه50 شمسی مازاد برداشت از آبخوان‌های کشور شروع شده، اما از اوایل دهه70 شمسی، این روند شدت یافته و تقریباً هرسال بیشتر شده است. بازوی تحقیقاتی مجلس در گزارشی که صرفا جهت اطلاع نمایندگان مجلس تهیه و خلاصه آن را منتشر کرده، می‌افزاید: در سال آبی گذشته یعنی از مهر1399 تا شهریور1400، میزان اضافه برداشت از آبخوان‌های کشور 7.4میلیارد مترمکعب بوده و هم‌اکنون میزان کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی به عدد 143میلیارد مترمکعب رسیده که از کل آب تجدیدپذیر سالانه نیز بیشتر است. این گزارش با اشاره به اینکه منابع آب‌های زیرزمینی یک منابع استراتژیک در مواقع اضطراری برای کم کردن آثار خشکسالی یا کم‌آبی است، می‌افزاید: ایران به‌دلیل قرارگیری در کمربند خشک جهان و میزان بارش به نسبت کمتر نسبت به متوسط جهانی، روند خشکسالی و در چند دهه گذشته به‌دلیل تسهیل در بهره‌گیری از فناوری حفر چاه و پمپاژ، میزان بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی در دشت‌های مختلف روند صعودی به‌خود گرفته است. مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: به دلیل نبود ضابطه قوی و ضعف نظارت جامع بر میزان برداشت و حفر چاه‌های متعدد به‌ویژه برای گسترش کشاورزی، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از ظرفیت تجدیدشوندگی صورت گرفته که تداوم آن می‌تواند امنیت کشور را در معرض تهدید قرار دهد. این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس هشدار می‌دهد: حکمرانی بخش آب و کشاورزی کشور به‌دلیل عرضه بیشتر از یک‌سو و توسعه مصارف آب‌بر بدون جامع‌نگری نسبت به تبعات اضافه برداشت از منابع آبی از دیگر سو، به کسری قابل توجه حجم آبخوان‌های کشور منجر شده و در شرایط کسری آبخوان، میزان آب برداشت شده از مقداری که به‌طور متوسط و از طریق بارش امکان جایگزینی و تجدید آن وجود داشته، بیشتر بوده و به تخلیه آبخوان‌ها و به افت تراز آب زیرزمینی می‌انجامد. پاییز کم‌بارش سازمان هواشناسی هم در جدید‌ترین پیش‌بینی خود اعلام کرد: در پاییز امسال بارش‌ها در اکثر مناطق کشور کمتر از نرمال بوده و از اواسط آذرماه وضعیت بارش‌ها بهبود می‌یابد. این سازمان می‌افزاید: از نیمه مهر تا نیمه آبان1401 وضعیت بارش‌ها در کشور تا 50درصد کاهش می‌یابد و این کاهش بارش به‌خصوص برای شمال‌غرب، شمال شرق و البرز مرکزی 20 تا 50درصد برآورد شده است. این سازمان می‌گوید: از نیمه آبان تا نیمه آذرماه نیز روند بارش‌ها با شدت کمتری ادامه دارد و بیشترین کاهش بارش‌ها مربوط به استان‌های غربی و جنوب‌غربی کشور خواهد بود. طبق این گزارش بارش در استان‌های گیلان، اردبیل و شرق آذربایجان شرقی در محدوده نرمال با گرایش اندک به بیش از نرمال است. به جز سواحل غربی خزر، در سایر مناطق کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از 35درصد خواهد بود. براساس اعلام سازمان هواشناسی از نیمه آبان تا اواسط آذرماه امسال، بارش تمامی مناطق کشور کمتر از نرمال است و بیشترین کاهش بارش این دوره در برخی مناطق به بیش از 50درصد می‌رسد. کاهش بارش در استان‌های واقع در غرب و جنوب‌غرب و 2سوی دامنه‌های البرز (به جز مناطق غربی آن) کاملا مشهود خواهد بود و در تمام مناطق کشور احتمال وقوع بارش انباشته بیشتر از نرمال کمتر از 35درصد است. پیش‌بینی سازمان یادشده از وضع بارش‌ها از نیمه آذر تا اواسط دی‌ماه هم بیانگر این است که وضع بارش به مقدار قابل توجهی بهبود می‌یابد و بارش در جنوب شرق، نوار شرقی، شرق البرز و بخش محدودی از غرب کشور کمتر از نرمال باشد، مناطق غربی خزر، استان اردبیل و جنوب غرب کشور، بارش در محدوده نرمال تا بیشتر از نرمال را تجربه خواهند کرد. انتظار می‌رود در مناطقی از شمال خلیج‌فارس، بارش در محدوده 20 تا 50درصد بیشتر از نرمال باشد.
