بنگاه‌های صنعتی با روند کاهشی تولید و فروش روبه‌رو هستند. در این میان شاخص فروش با سرعت بیشتری در مسیر کاهشی پیش رفته است...
پایش بخش حقیقی اقتصاد حاکی از این است که رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی بورسی همچنان در محدوده منفی قرار دارد و در دیماه۱۴۰۲به یکی از کمترین مقادیر طی سه سال اخیر رسیده است. بر این اساس طی سه ماه منتهی به دیماه امسال، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه تولید، کاهش ۵.۳درصدی و فروش، کاهش ۶.۵درصدی داشته است. رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخصهای تولید و فروش فعالیتهای صنعتی بورسی همچنان در محدوده منفی قرار دارد و در دیماه 1402 به یکی از کمترین مقادیر طی سه‌سال اخیر رسیده است. پایش بخش حقیقی اقتصاد حاکی از این است که طی سه‌ماه منتهی به دیماه سال 1402، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش 5.3درصدی و شاخص فروش آن کاهش 6.5درصدی دارد؛ موضوعی که بیانگر این است که بنگاه‌‌‌ها همچنان با بحران تقاضا روبه‌رو هستند. فروش و تقاضای بنگاه‌‌‌ها در گزارش‌‌‌های دوره‌‌‌ای شامخ نیز روندی کاهشی را طی ماههای اخیر ثبت کرده است. در دیماه سال ١٤٠٢، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1.9درصدی و شاخص فروش کاهش 1.7درصدی را تجربه کرده است. همچنین شاخصهای تولید و فروش نسبت به ماه قبل افزایش 4.5 و یک‌درصدی داشتهاند. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ١٥رشتهفعالیت صنعتی بورسی، ٩رشتهفعالیت افزایش در شاخص تولید و ٦رشتهفعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، ٧رشتهفعالیت افزایش در شاخص فروش و ٨رشتهفعالیت کاهش در شاخص فروش داشتهاند. موضوع قابل‌توجه در دیماه سال ١٤٠٢، افزایش نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی به 2.4درصد است. همچنین رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه با افزایش 3.3واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 26.6درصد رسیده است. این در حالی است که میانگین سالانه شاخص قیمت در دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و 22.7درصد افزایش را نشان می‌دهد. تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌‌‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌‌‌های خرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به دلیل تاثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌‌‌های دیگر اقتصاد، به‌‌‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتامدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس شورای اسلامی به‌‌‌صورت ماهانه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص به‌‌‌روز برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد بیشتر خواهد بود؛ زیرا بازخورد شوک‌های واردشده به اقتصاد ایران و واکنش سیاستگذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد؛ این درحالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به‌‌‌صورت فصلی و با تاخیر ارائه می‌شود. طبق یافته‌‌‌های کلیدی این مرکز از پایش بخش حقیقی اقتصاد، طی دیماه سال ١٤٠٢، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 1.9درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 4.5درصدی مواجه شده است. رشته فعالیتهای کاشی و سرامیک، سایر کانی غیرفلزی و لاستیک و پلاستیک بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای تجهیزات برقی، محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، خودرو و قطعات بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. همچنین طی دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، تجهیزات برقی و محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای کاشی و سرامیک، سایر کانی غیرفلزی خودرو و قطعات، بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 41.7درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12.5درصدی مواجه شده است. طی دیماه سال ١٤٠٢، شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1.7درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش یک‌درصدی مواجه شده است. رشته فعالیتهای سایر کانی غیرفلزی، سیمان و فلزات پایه بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات، تجهیزات برقی و کک و پالایش بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشتهاند. همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، تجهیزات برقی و فلزات پایه بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای کاشی و سرامیک، لاستیک و پلاستیک و سیمان بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند. شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 42.5درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 8.5درصدی مواجه شده است. در دیماه سال ١٤٠٢ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی افزایش 2.4درصدی داشته و همچنین رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه با افزایش 3.3واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 26.6درصد رسیده است. میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و میزان 22.7درصد افزایش را نشان می‌دهد. بررسی شاخص قیمت رشتهفعالیتهای بورسی نشان می‌دهد در دیماه سال ١٤٠٢، رشتهفعالیتهای محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و خودرو و قطعات بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشتهفعالیتهای معدن، خودرو و قطعات، محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و لاستیک و پلاستیک بالاترین نرخ رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه را تجربه کرده‌اند. شاخصهای تولید و فروش به تفکیک‌‌‌رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های صنعتی بورسی در دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ١٥رشتهفعالیت صنعت بورسی، ٩رشتهفعالیت افزایش در شاخص تولید و ٦رشتهفعالیت کاهش در شاخص تولید داشتهاند. رشتهفعالیتهای سیمان، کاشی و سرامیک و سایر کانی غیرفلزی بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشتهفعالیتهای تجهیزات برقی، محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و خودرو و قطعات بیشترین کاهش در شاخص تولید را داشتهاند. همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین ١٥رشتهفعالیت صنعت بورسی، ٧رشتهفعالیت افزایش در شاخص فروش و ٨رشتهفعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشتهفعالیتهای سایر کانی غیرفلزی، سیمان و فلزات پایه بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشتهفعالیتهای محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، چوب و کاغذ و کک و پالایش، بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌اند.طی دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه قبل، رشتهفعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، چوب و کاغذ و محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات افزایش در شاخص تولید و رشتهفعالیتهای کاشی و سرامیک، سایر کانی غیرفلزی و خودرو و قطعات کاهش در شاخص تولید را ثبت کرده‌اند. همچنین، رشتهفعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، تجهیزات برقی و فلزات پایه افزایش در شاخص فروش و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌لاستیک و پلاستیک، چوب و کاغذ و کاشی و سرامیک در شاخص فروش کاهش داشتهاند. طی دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته فعالیتهای کاشی و سرامیک، سایر کانی غیرفلزی، لاستیک و پلاستیک بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیتهای تجهیزات برقی، محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و خودرو و قطعات بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. همچنین رشتهفعالیتهای سایر کانی غیرفلزی، سیمان و فلزات پایه بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات، تجهیزات برقی و کک و پالایش بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشتهاند. طی دیماه سال ١٤٠٢ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، تجهیزات برقی و محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشتهفعالیتهای کاشی و سرامیک، سایر کانی غیرفلزی و خودرو و قطعات، بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشتهاند. همچنین رشتهفعالیتهای شیمیایی (به‌‌‌جز دارو)، تجهیزات برقی و فلزات پایه، بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشتهفعالیتهای کاشی و سرامیک، لاستیک و پلاستیک و سیمان، بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش ثبت کرده‌اند. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت شیمیایی به‌‌‌جز دارو در دیماه سال ١٤٠٢ شاخص تولید رشتهفعالیت شیمیایی به‌‌‌جز دارو، برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 6.1درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 29.9درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش این رشتهفعالیت نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8.9درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 27.5درصدی داشته است. نسبت به ماه قبل شاخص فروش تمام زیربخش‌‌‌ها و شاخص تولید زیربخش‌‌‌های خوراک پالایشگاه‌ها و پلاستیک و لاستیک مصنوعی افزایش یافته است. نسبت به ماه مشابه سال قبل، شاخص تولید زیربخش‌‌‌های کودها و ترکیبات نیتروژن‌دار و لاستیک و پلاستیک مصنوعی هم افزایش یافته، اما کاهش شاخص فروش زیربخش خوراک پالایشگاه‌ها به کاهش شاخص فروش رشته فعالیت شیمیایی به‌‌‌جز دارو منجر شده است. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت فلزات پایه در دیماه سال ١٤٠٢، شاخص تولید رشتهفعالیت فلزات پایه برمبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 8.5درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 1.7درصدی داشته است. در مقابل شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 3.9درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 0.4درصدی داشته است. افزایش شاخص تولید و فروش زیربخش سایر نسبت به ماه قبل به افزایش شاخص تولید و فروش منجر شده و نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش ورق کاهش یافته است. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی به‌‌‌جز قند و شکر در دیماه سال ١٤٠٢، شاخص تولید رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی به‌‌‌جز قند و شکر برمبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 5.8درصدی و نسبت به‌‌‌‌ماه قبل کاهش یک‌درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 4.1درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 3.7درصدی داشته است.شاخص فروش تمام زیربخش‌‌‌ها و شاخص تولید زیربخش‌‌‌های لبنیات و سایر نسبت به ماه قبل کاهش یافته است. همچنین شاخص تولید زیربخش‌‌‌های اصلی و شاخص فروش زیربخش‌‌‌های روغنی‌‌‌ها و کیک و بیسکویت نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش یافته است. شاخصهای تولید و فروش رشتهفعالیت دارو در دیماه سال ١٤٠٢ شاخص تولید رشتهفعالیت دارو برمبنای شرکت‌های بورس نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 8.6درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 1.2درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 1.3درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 6.9درصدی داشته است. شاخص فروش تمام زیربخش‌‌‌ها نسبت به ماه قبل کاهش یافته و تنها شاخص تولید قرص و کپسول و «سایر» افزایش یافته است. از طرفی تنها شاخص تولید و فروش زیربخش قرص و کپسول نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش یافته است. شاخص قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی در دیماه سال 1402، نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی افزایش 2.4درصدی داشته است. همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش 3.3واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به 26.6درصد رسیده است. میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در دیماه سال 1402 نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و میزان 22.37درصد افزایش را نشان می‌دهد. بررسی شاخص قیمت رشتهفعالیتهای بورسی نشان می‌دهد در دیماه سال ١٤٠٢، رشتهفعالیتهای محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و خودرو و قطعات بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشتهفعالیتهای معدن، خودرو و قطعات، محصولات فلزی به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و لاستیک و پلاستیک بالاترین نرخ رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه را تجربه کرده‌اند.رشتهفعالیت دارو در دیماه، نرخ رشد ماهانه منفی ٢درصدی داشته است. رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه رشتهفعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به 14.8درصد رسیده و میانگین سالانه قیمت نیز ٤٢درصد افزایش یافته است.یکی از رشتهفعالیتهای دیگری که در ماههای ابتدایی سال ١٤٠١ مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی به‌‌‌جز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشتهفعالیت هم بعد از گذشت چند‌ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است:مطابق نمودار ٣١، با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشتهفعالیت غذایی و آشامیدنی به‌‌‌جز قند و شکر، رشد ماهانه شاخص قیمت این رشتهفعالیت در اردیبهشت و خردادماه سال ١٤٠١ به حدود ٤٥ و ٥٠درصد رسید، اما در ماههای بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به‌‌‌شدت کاهش یافت. همچنین پس از افزایش در ماههای اخیر، در دیماه رشد ماهانه مثبت 0.4درصدی داشته است. از طرفی رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه شاخص قیمت در این رشتهفعالیت در دیماه به 11.9درصد رسیده است. میانگین سالانه قیمت در این رشتهفعالیت از فروردین‌‌‌ماه نزولی بوده و به ٢٨درصد رسیده است. شاخصهای تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی به گزارش دنیای اقتصاد،در دیماه سال ١٤٠٢، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورس نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 41.7درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 12.5درصدی مواجه شده است. همچنین شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 42.5درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 8.5درصدی مواجه شده است. شاخص تولید و فروش زیربخش‌‌‌های کنسانتره و گندله نسبت به ماه قبل افزایش یافته است. همچنین افزایش شاخص تولید و فروش زیربخش گندله نسبت به ماه مشابه سال قبل به افزایش شاخص تولید و فروش منجر شده است.
