شماره 66 چکیده آمارهای اقتصادی مربوط به تابستان 1398 از سوی مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران منتشر شد.

با توجه به نقش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در راستای ارائه خدمات به فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همچنین با توجه به اهمیت داده‌های آماری به‌منظور تحلیل روند تاریخی و وضعیت موجود و پیش‌بینی آینده و نیز امکان برنامه‌ریزی صحیح اقتصادی، مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران بر آن شد تا چکیده آمارهای اقتصادی را که متشکل از برخی آمارهای اقتصادی روزانه، ماهانه، فصلی و سالیانه کشور و برگرفته از منابع آماری معتبر همچون بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و ... است، بر اساس درجه اهمیت و استفاده آنها توسط فعالان بخش خصوصی و به‌منظور دسترسی سریع و راحت به این اطلاعات هرماه بر روی سایت اتاق ایران درج نماید.

از مرداد 1392 تا شهریور 1397 این آمار به‌صورت ماهانه تهیه شده است ولیکن از مهر 1397 (شماره 63)، تهیه این آمار به دلیل به‌روزرسانی منابع تولیدکننده آمار با فواصل طولانی، به‌صورت فصلی ارائه می شود.

ازآنجاکه به‌روزرسانی آمارهای بخش روزانه، ماهانه و فصلی مستمر است، این آمارها در هر شماره از گزارش‌های «چکیده آمارهای اقتصادی» ارائه می‌شوند اما در خصوص آمارهای بخش سایر آمار (که غالباً آمارهای سالیانه هستند)، به دلیل آن‌که فواصل انتشار آنها نامنظم و یا به‌صورت موردی است، به‌منظور اجتناب از تکرار، صرفاً در زمان به‌روزرسانی در گزارش قرار خواهند گرفت.

مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران در گزارش مربوط به تابستان 1398، به بررسی قیمت‌های جهانی طلا، نقره و نفت خام و همچنین قیمت ارز در بازار آزاد پرداخته و تغییرات حوزه‌های مختلف اعم از نرخ تورم در همه حوزه‌ها، نرخ ارز آزاد و سکه بانک مرکزی، وضعیت بازرگانی خارجی کشور، در حوزه‌های صادرات و واردات و همچنین تراز بازرگانی و مبادلات تجاری ماهانه نیز بررسی شده است.

به دلیل تغییر آمارهای ارائه شده در بانک مرکزی، تغییراتی نیز در گزارش چکیده آمارهای اقتصادی شماره 65- بهار 1398 اعمال شده که در صورت تداوم این موارد در شماره‌های بعدی نیز به همین منوال منعکس می شود:

1- با توجه به آنکه شاخص قیمت مصرف‌کننده، تولیدکننده و کالاهای صادراتی در حال حاضر در سایت بانک مرکزی منتشر نمی‌شود  و همچنین آمار حساب‌های ملی سایت مزبور قدیمی  شده است، این بخش از آمار متعلق به بانک مرکزی در گزارش فعلی حذف شده و صرفا شاخص‌های قیمتی و حساب‌های ملی مرکز آمار ایران در گزارش ارائه شده است.

2- شاخص قیمت تولیدکننده و کالاهای صادراتی مرکز آمار به صورت فصلی ارائه می‌شود لذا این دو شاخص به بخش آمارهای فصلی منتقل شده و شاخص قیمت کالاهای وارداتی نیز اضافه شده است.

3- نرخ تورم (درصد تغییر شاخص مصرف‌کننده) شهری به تفکیک گروه‌های شاخص کل برای کشور هم از شماره (65) اضافه شده است.

4- آمارهای روزانه طلا و نقره و نفت‌خام به‌صورت جداول مجزا برای استفاده راحت‌تر درج شده است.

بخش اول: آمارهای روزانه

در بخش اول این گزارش آمارهای روزانه، قیمت جهانی طلا، نقره و نفت خام، قیمت ارز در بازار آزاد برگرفته از سایت‌های بانک مرکزی، سامانه سنا، کیتو و اوپک بررسی شده است.

بخش دوم: آمار ماهیانه

این بخش شامل آماری می‌شود که از سایت‌های داخلی کشور شامل گمرک، سازمان توسعه تجارت، بانک مرکزی، مرکز آمار و سایت بین‌المللی اوپک به‌صورت ماهیانه استخراج می‌شود.

بازرگانی خارجی

آمارهای مربوط به صادرات و واردات ایران به‌صورت آمار مقدماتی، ماهیانه از سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان توسعه تجارت ایران آورده شده است.

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (تورم)

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در ایران، توسط هر دو سازمان مرکز آمار ایران و بانک مرکزی به‌صورت ماهانه تا آبان ماه 1397 گزارش شده امام پس‌ازآن صرفاً توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است.

تسهیلات پرداختی کل بانک‌ها به تفکیک بخش‌های اقتصادی

اطلاعات مربوط به تسهیلات پرداختی از اخبار بانک مرکزی قابل دسترسی است.

تولید نفت خام

 این آمار به‌­طور ماهانه در سایت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) منتشر می­‌گردد و غالباً در گزارش هر ماه، آمار گزارشات قبل تجدیدنظر شده و تغییر می­‌کند. علاوه بر آدرس فوق، آخرین گزارش منتشره از صفحه اصلی سایت نیز قابل دانلود است. آخرین آمارهای موجود (بر اساس منابع ثانویه) تهیه شده از گزارش‌­های ماهانه بازار نفت در ماه‌­های آگوست، سپتامبر و اکتبر 2019  است.  

بخش سوم: آمارهای فصلی

آمارهای این بخش برگرفته از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران است.

حساب‌های ملی

آمارهای تولید ناخالص داخلی در این بخش مورد توجه قرار گرفته است.

متغیرهای پولی و رشد آن

شاخص‌های بازار کار

شاخص‌­های بازار کار، برگرفته از گزارش­‌های مرکز آمار ایران بر اساس طرح آمارگیری از نیروی کار است. این گزارش­‌ها از بهار 1384 تاکنون در سایت مرکز آمار منتشر شده است.

شاخص قیمت تولیدکننده

شاخص قیمت تولیدکننده، به‌صورت ماهانه توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود و داده‌های آماری آن، شامل تورم 12 ماهه و تورم نقطه‌به‌نقطه برای گروه‌های اصلی و اختصاصی کالاها است که در چکیده آمارهای اقتصادی مرکز تحقیقات فقط آمار شاخص کل قید می‌شود.

بخش چهارم: سایر آمار

این بخش شامل آمارهای فصلییا سالیانه و یا آمارهایی است که به‌‌طور موردی در سایت‌‌های معتبر داخلی همچون بانک مرکزی، مرکز آمار، مرکز پژوهش‌‌های مجلس، وزارت صنعت، معدن و تجارت و ... یا سایت‌‌های بین‌‌المللی خارجی مانند مجمع جهانی اقتصاد، سازمان مللی متحد، بانک جهانی و غیره عرضه می‌‌شود که به منظور اجتناب از تکرار آنها، آمارهایی که صرفا طی فصل-های اخیر منتشر شده باشند، در گزارش ارائه می‌‌شود.

وضعیت ایران و کشورهای منطقه در گزارش سالانه شاخص تاب‌‌‌آوری- سال 2019

شاخص تاب‌‌‌آوری، اطلاعات مربوط به عوامل اقتصادی، خطرات‌‌‌طبیعی و زنجیره‌‌‌های‌‌‌تامین را جمع آوری نموده و توجه ژرفی به خطرات تجاری مانند حمالت‌‌‌سایبری، تحولات‌‌‌سیاسی، آتش‌‌‌سوزی و طوفان نشان می‌‌‌دهد. تاب‌‌‌آوری در مواجه با خطر، به‌‌‌معنای مقاومت در برابر اختلال در کسب‌‌‌وکار و ترمیم سریع در صورت وقوع آن است. رتبه‌‌‌بندی شاخص تاب‌‌‌آوری جهانی کشورها برآمده از 12محرک اصلی است که از داده‌‌‌های منابع معتبری مانند بانک جهانی، IMF و سازمان ملل متحد بدست آمده و همچنین  داده‌‌‌هایی که توسط مهندسان ریسک دارایی‌‌‌ها در  FM Globalجمع‌‌‌آوری شده است. این محرکها در قالب سه عامل کلی‌‌‌تر  (اقتصادی، کیفیت ریسک و زنجیره تامین) مورد مطالعه قرار می‌‌‌گیرند. رتبه و امتیار ایران به شرح جدول زیر است:

 وضعیت ایران و کشورهای منطقه در گزارش عملکرد رقابت‌پذیری صنعتی 2018

یکی از شاخص‌هایی که برای ارزیابی توان رقابت و عملکرد صنعتی اقتصادهای مختلف مورد استفاده قرار می‌دهد، شاخص عملکرد رقابت صنعتی (CIP ) است که از سوی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد(UNIDO) با بهره‌گیری از مجموعه‌ای از زیرشاخص‌های مرتبط، توان تولید و صادرات کالاهای صنعتی یک اقتصاد مورد ارزیابی قرار گرفته و با سایر کشورها مقایسه می‌شود. این شاخص، ظرفیت کشورها را برای حضور در بازارهای داخلی و بین‌المللی و فعالیت‌هایی با ارزش افزوده بالا و دارای فناوری برتر نشان می‌دهد. براساس این شاخص، قدرت هر کشور در زمینه رقابت صنعتی با سایر کشورها در حوزه تولیدات صنعتی با عددی بین صفر تا یک اندازه‌گیری می‌شود. هرچه این رقم به عدد یک نزدیک‌تر باشد نشانگر قدرت بیشتر آن کشور در عملکرد رقابت صنعتی است. براساس رتبه‌بندی رقابت صنعتی، کشورها به پنج دسته عالی، متوسط رو به بالا، متوسط، متوسط رو به پایین و پایین تقسیم می‌شوند.

سه بعد ارزیابی عملکرد صنعتی و 8 زیرشاخص فرعی آن بدین قرار می‌باشند:

بعد 1- ظرفیت تولید و صادرات کالاهای ساخته شده

• سرانه ارزش‌افزوده صنعت (ساخت)، 2- سرانه صادرات صنعتی

بعد 2- تعمیق و ارتقای فناوری

 3 و 4- شدت (تراکم) صنعتی شدن (بر اساس میانگین خطی سهم ارزش افزوده صنایع با فناوری متوسط و بالا از ارزش افزوده کل صنعت و سهم ارزش افزوده صنعت از مجموع تولید ناخالص داخلی)، 5 و 6- کیفیت صادرات (بر اساس میانگین خطی سهم صادرات صنعتی با تکنولوژی پیشرفته و متوسط از مجموع صادرات صنعتی و سهم صادرات صنعتی از کل صادرات)

بعد 3- اثر جهانی

7- سهم ارزش افزوده کشورها در ارزش افزوده صنعتی جهان

8- سهم ارزش افزوده هر کشور در تجارت صنعتی جهان

در گزارش سال 2018، ایران در بین کشورهای صنعتی نوظهور و در انتهای دسته متوسط رو به بالا طبقه‌بندی شده است. رتبه کشورها در گزارش سال 2018 مربوط به سال 2016 است. در رتبه‌بندی مزبور ایران جایگاه 58 را در بین 150 کشور جهان کسب کرده است

وضعیت ایران و کشورهای منطقه در گزارش سالانه شاخص شکنندگی دولت‌ها- سال 2019

موسسه صندوق صلح (Foundation For Peace, FFP) به روال هرساله در گزارشی با نام شاخص شکنندگی (آسیب‌پذیری) دولت‌ها ، کشورهای جهان را از نظر میزان ثبات و فشارهایی که با آن مواجه‌اند، امتیازدهی و رتبه‌بندی می‌کند. امتیازدهی بر اساس دوازده زیرشاخص کلیدی بدین شرح انجام می‌شود:

1. وضعیت امنیتی (مانند نزاع‌های داخلی، شورش و اعتصابات، کودتای نظامی، بمب‌گذاری‌ها و زندانیان سیاسی)
2. تفرقه نخبگان ملی و محلی
3. نارضایتی گروه‌ها (مانند تنش‌های قومی و مذهبی و فرقه‌ای، تبعیض)
4. فقر و کاهش قدرت اقتصادی (مانند بیکاری، قدرت خرید، درآمد سرانه، تورم،بدهی دولتی و رشد تولید ناخالص ملی)
5. توسعه نامتوازن اقتصادی (مانند نابرابری در توزیع در آمد و ثروت، میزان خدمات شهری و روستایی)
6. فرار مغزها و نیروی انسانی تحصیلکرده
7. مشروعیت حکومت (مانند نحوه انتخابات و میزان فساد حکومت)
8. خدمات عمومی (مانند پلیس و حفظ قانون، میزان بزهکاری، بهزیستی و بهداشت، دسترسی به اینترنت، تسهیلات آموزشی، جاده‌ها و زیر ساخت‌ها)
9. حقوق بشر و حاکمیت قانون
10. فشارهای جمعیتی (با زیر شاخص‌هایی مانند کمبود غذا، رشد جمعیت، نرخ مرگ و میر، بلایای طبیعی، آلودگی و کمبود آب)
11. فشارهای ناشی از آوارگان و جابجایی داخلی جمعیت
12. مداخله خارجی (مانند تحریم، کمک‌های خارجی، مداخله نظامی خارجیان و حضور صلح‌بانان و حضور نیروی سازمان ملل)

هر زیرشاخص حداکثر ده امتیاز دارد و مجموع امتیاز حداکثر 120 است.  بر خلاف رسم رایج، پایین بودن مجموع امتیازات کسب شده و رتبه بالاتر نشانگر آسیب‌پذیری و شکنندگی کمتر و ثبات بیشتر است. طبقه‌بندی درجه آسیب‌پذیری کشورها بدین قرار است: پایدار: 30-10،  باثبات:40-60،  هشدار 90-70 و  خطر 120-100

بر اساس آخرین گزارش شاخص شکنندگی (آسیب‌پذیری) در سال 2019، ایران با امتیاز 83، رتبه 52 را در بین 187 کشور جهان کسب کرده و در دسته هشدار قرار گرفته است. ایران کمترین شکنندگی را در "خدمات عمومی" و بیشترین آسیب‌پذیری را در "تفرقه نخبگان ملی و محلی" و "نارضایتی گروه‌ها"  دارد.

کشور فنلاند با رتبه 178 و امتیاز 16.9 پایدارترین کشور و یمن با رتبه 1 و امتیاز 113.5 آسیب‌پذیرترین کشور در سال 2019 تعیین شده است.

 متن کامل این گزارش را از فایل پیوست،ا دریافت کنید.