ناترازی انرژی در فصل سرد سال به اوج خود رسیده است. بر اساس برنامه محدودیت برق صنایع که از سوی توانیر اعلام شده، همه مشترکان صنعتی برای مدیریت بار، موظف به کاهش برق مصرفی خود هستند که در چنین شرایطی همچون تیر خلاصی به صنایع است...
ناترازی انرژی در زمستان ۱۴۰۳به اوج خود رسیده است. قطعی گسترده برق، کمبود گاز، آلودگی و تعطیلی، معضل این روزهای کشور هستند و دومینووار ادامه دارند. پیش‌بینی‌‌‌ها حاکی از شدت گرفتن کمبود انرژی در ماه‌‌‌های آینده است. این در حالی است که قطعی برق علاوه بر بخش خانگی، تولید را نیز زمین‌‌‌گیر کرده و خسارت‌‌‌های فراوانی برای کسب‌وکارهای خرد، صنایع و بخش مولد اقتصاد به دنبال داشته است. در حال حاضر صنایع و شهرکهای صنعتی موظف به کاهش بار مصرفی خود براساس برنامه اعلامی از سوی وزارت نیرو هستند. کاهش میزان تولید در شرایطی است که با نزدیک شدن به ماه‌‌‌های پایانی سال، نگرانی در خصوص افزایش بی‌‌‌رویه قیمت‌ها در بازار مصرف وجود دارد. دیگر آثار و تبعات بی‌‌‌برقی تولید نیز بدون شک در آمارهای آتی تولید، صادرات و رشد اقتصادی نمایان خواهد شد. براساس برنامه محدودیت برق صنایع که از سوی توانیر اعلام شده، همه مشترکان صنعتی به منظور مدیریت بار، موظف به کاهش بار مصرفی خود به میزان ۵۰درصد از ساعت ۶صبح تا ساعت ۵بعدازظهر هستند و از ساعت ۵بعدازظهر تا ساعت ۱۲شب که حداقل مدیریت بار در بخشهای دیگر اعمال می‌شود، صنایع حداکثر ۱۰درصد مجاز به مصرف هستند که آن هم بیشتر برای بخشهای سرایداری و نگهبانی و مصرف‌کننده‌‌‌هایی است که حتما باید در مدار باشند. همچنین از ساعت ۱۲شب تا ۶صبح عمدتا صنایعی که سه‌شیفت کاری دارند، ملزم هستند ۷۰درصد بار مصرفی خود را کاهش دهند و حداکثر ۳۰درصد مصرف داشته باشند. محدودیت تامین برق صنایع در شرایطی است که براساس گزارش شامخ آبان‌‌‌ماه اتاق بازرگانی ایران، قطعی برق و گاز در برخی از شرکت‌ها، فعالیت آنها را مختل کرده و نگرانی و نااطمینانی نسبت به وضعیت کمبود انرژی و احتمال کمبود منابع انرژی و قطعی‌‌‌های بیشتر طی ماه آینده بسیاری از شرکت‌ها را با نااطمینانی نسبت به شرایط ماه‌‌‌های آینده روبه‌رو می‌کند. همچنین بررسی بازوی پژوهشی مجلس حاکی از کاهش رشد بخش صنعت از سال ۱۴۰۲و زنگ خطر ورود به رکود در این بخش در سال ۱۴۰۳و همچنین رشد منفی تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی است. داده‌‌‌ها نشان می‌دهد رشد افزوده بخش صنعت در تمام سال ۱۴۰۲از میانگین دوساله آن کمتر بوده و در حال حرکت به سمت رشد صفر درصدی است. این در حالی است که در برنامه هفتم توسعه برای دستیابی به رشد اقتصادی ۸درصدی، رشد ۸.۵درصدی بخش صنعت هدف‌گذاری شده است که به نظر می‌رسد با وجود مصائب تولید، از جمله محدودیت‌های ناشی از تحریم، گرانی و کمبود ارز و مواد اولیه، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش، کاهش فروش و افت تقاضای موثر و محدودیت انرژی که افت بیشتر تولید را موجب شده است، دستیابی به این هدف‌گذاری با اما و اگرهای بیشتری روبه‌رو باشد. تعدادی از نیروگاهها از مدار خارج شدهاند اما در حالی که وزارت نیرو مدعی است در صورت تامین سوخت نیروگاهی خاموشی نخواهیم داشت، وزارت نفت عنوان کرده تحویل سوخت نیروگاهی به نیروگاهها افزایش داشته است. براساس آمار عنوان‌شده از سوی شرکت مادرتخصصی برق حرارتی از ابتدای سال تاکنون ۵میلیارد مترمکعب گاز کمتری در اختیار نیروگاهها قرار گرفته و نبود سوخت موجب خروج ۸هزار و ۵۰۰مگاوات ظرفیت نیروگاهی از مدار تولید شده است. در همین راستا وزیر نیرو با بیان اینکه تعدادی از نیروگاهها به دلیل محدودیت سوخت از مدار خارج شدهاند، اولویت کشور را تامین سوخت بخش خانگی عنوان کرده است. عباس علی‌آبادی عنوان کرد که وزارت نیرو تمام تلاش خود را به کار گرفته تا نیروگاهها برای تامین برق آماده باشند، اما با توجه به سرمای هوا مقدار انرژی لازم برای تامین برق در نیروگاهها کافی نیست. به گفته او بعضی نیروگاهها از مدار خارج شدهاند، بنابراین مردم باید همکاری کرده و سوخت کمتری مصرف کنند. وزیر نیرو همچنین با بیان اینکه ذخیره‌سازی سوخت کار وزارت نیرو نیست و ذخیره‌سازی‌های صورت‌گرفته کافی نبوده است، عنوان کرد این امر سبب شده است تا برخی نیروگاهها به‌خصوص واحدهای سیکل ترکیبی که آماده تولید برق هستند، سوخت کافی نداشته باشند. وزیر نیرو همچنین از انعقاد قرارداد انتقال حداکثر برق از ترکمنستان تا تابستان خبر داد. وزارت نیرو و وزارت نفت به عنوان دو وزارتخانه کلیدی در تامین انرژی کشور رویکرد متفاوتی به این موضوع در پیش گرفته‌‌‌اند. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌‌‌های نفتی هم روز گذشته از توزیع بیسابقه ۱۷۲میلیون لیتر نفت‌‌‌گاز در روز ۲۶آذرماه خبر داد و گفت: در این روز ۸۰میلیون لیتر سوخت مایع تحویل نیروگاههای کشور شده است. کاهش تحویل سوخت به نیروگاهها پایگاه اطلاع‌‌‌رسانی وزارت نیرو نیز گزارش داده با توجه به کاهش دمای هوا و تداوم سرما در اکثر نقاط کشور و افزایش مصرف گاز مشترکان خانگی، تحویل سوخت کافی به نیروگاهها با کاهش روبه‌رو شده است. این وضعیت در نیمه شمالی کشور حادتر است و موجب شده است تحویل گاز در هفته جاری به نیروگاههای این مناطق به صفر رسیده و ۸هزار مگاوات تولید برق نیروگاههای این منطقه متوقف شود. در روزهایی که به دلیل شدت گرفتن سرما و فرارسیدن زمستان زودهنگام مصرف انرژی گاز در خانه‌‌‌ها نیز افزایش قابل ملاحظه‌‌‌ای یافته و این امر با محدودیت در تامین گاز به عنوان سوخت اصلی نیروگاههای کشور همراه شده است، شاهد محدودیت در تولید برق کشور هستیم. مصطفی رجبی‌مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر در توضیح این مساله می‌‌‌گوید: صنعت برق کشور در فصل سرد آمادگی تولید و تامین برق همه مشترکان خود اعم از خانگی، صنعتی، کشاورزی و... را دارد، اما این امر مستلزم تحویل سوخت کافی برای تولید برق به نیروگاه‌‌‌هاست. درحال حاضر ذخیره سوخت گازوئیل نیروگاههای کشور کاهش ۶۵درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد که ۹۲درصد (۱۶۰۲میلیون لیتر) این مقدار مربوط به نیمه شمالی کشور بوده و این در حالی است که میزان تخصیص گاز هم تا روز چهارشنبه هفته جاری ۴.۵میلیارد لیتر نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته و این میزان کاهش با مصرف سوخت مایع (گازوئیل و مازوت) جبران شده است. وی ادامه می‌دهد: با توجه به کاهش دمای هوا و تداوم سرما در اکثر نقاط کشور و افزایش مصرف گاز مشترکان خانگی، تحویل سوخت کافی به نیروگاهها دچار نقصان شده است. این بحران به‌ویژه در نیمه شمالی کشور موجب شده است تا گاز تحویلی در هفته جاری به نیروگاههای نیمه شمالی به صفر برسد و در نتیجه بیش از ۸هزار مگاوات تولید برق نیروگاههای این منطقه متوقف شود که موجب اعمال محدودیت در مصارف مشترکان شده است. این در حالی است که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌‌‌های نفتی ایران مدعی شده است تولید و تحویل سوخت به تمام بخشهای صنعتی و خانگی و... نه‌‌‌تنها بی‌‌‌هیچ کم و کاستی انجام شده، بلکه تولید و تحویل سوخت نیروگاهی در پاییز امسال روندی افزایشی را طی کرده، تا جایی که در آذر ۱۴۰۳در مقایسه با پارسال، ۴میلیارد لیتر سوخت مایع بیشتر تحویل نیروگاههای کشور شده است. براساس آمارهای شرکت ملی پخش فرآورده‌‌‌های نفتی ایران، در ۲۳آذر امسال ۷۵.۱میلیون لیتر سوخت مایع تحویل نیروگاههای کشور شده که از این مقدار ۵۱.۹میلیون لیتر مربوط به فرآورده نفت‌‌‌گاز و مابقی مربوط به نفت کوره بوده است. همچنین از ابتدای آذر امسال تا ۲۳آذر، به‌‌‌طور میانگین ۷۰.۶میلیون لیتر نفت‌‌‌گاز تحویل نیروگاههای کشور شده که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال با ۵۶.۶میلیون لیتر، بیش از ۱۴میلیون لیتر، معادل ۲۴.۷درصد رشد یافته است. در آذر ۱۴۰۳همچنین به‌‌‌صورت میانگین ۴۵.۹میلیون لیتر نفت‌‌‌گاز تحویل نیروگاههای کشور شده که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال (آذر ۱۴۰۲) با ۳۶.۹میلیون لیتر، ۹میلیون لیتر معادل ۲۴.۳درصد رشد یافته است. براساس آخرین آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌‌‌های نفتی از ابتدای امسال تا روز ۲۳آذر، به‌‌‌طور میانگین ۵۱میلیون لیتر سوخت مایع تحویل نیروگاههای کشور شده است که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال (میانگین ابتدای فروردین تا ۲۳آذر ۱۴۰۲) با ۳۶.۱میلیون لیتر، به‌میزان ۱۴.۹میلیون لیتر، معادل ۴۱.۴درصد افزایش در تحویل سوخت مایع نیروگاهی را در سال ۱۴۰۳نشان می‌دهد. براساس این گزارش، برای برون‌‌‌رفت از چالش انرژی در شرایط تغییرات اقلیمی در ایران، می‌‌‌توان به چند راهکار کلیدی اشاره کرد. اولا، توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی باید در اولویت قرار گیرد تا وابستگی به سوخت‌‌‌های فسیلی کاهش یابد. ثانیا، بهینه‌‌‌سازی مصرف انرژی در صنایع و ساختمان‌‌‌ها با استفاده از فناوری‌‌‌های نوین و استانداردهای کارآمد می‌‌‌تواند به کاهش مصرف کمک کند. همچنین، افزایش آگاهی عمومی و آموزش درباره مدیریت مصرف انرژی ضروری است. در نهایت، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌‌‌های پایدار و همکاری‌‌‌های بین‌المللی برای انتقال دانش و فناوری اهمیت دارد. برنامه محدودیت برق صنایع معاون هماهنگی توزیع توانیر روز چهارشنبه خبر داد که برنامه مدیریت بار صنایع با توجه به محدودیت تامین سوخت نیروگاهها ابلاغ و اجرایی شده است. محسن ذبیحی در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، با اشاره به سرمای بیسابقه در کشور که افزایش مصرف گاز در حوزه‌‌‌های مختلف به‌ویژه بخش خانگی را به دنبال داشته است، گفت: این مهم مشکلاتی را در تامین سوخت موردنیاز نیروگاهها در پی داشته، به طوری که این محدودیت، موجب شده است تا ذخایر سوخت مایع نیروگاههای نوار شمالی کشور به حد نگران‌کننده‌ای برسد. وی اضافه کرد: برنامه مدیریت بار در بخشهای مختلف از جمله صنایع تنظیم و به شرکت‌های توزیع نیروی برق سراسر کشور ابلاغ شده که براساس آن و نیز طی نشستی که اخیرا با یکی از شهرکهای صنعتی بزرگ استان تهران داشتیم، بتوانیم همه بخش‌ها را مدیریت کرده و محدودیت‌ها را کاهش دهیم. به گفته او توافق شده که بار حوزه صنایع مستقر در شهرکهای صنعتی و خارج از شهرکهای صنعتی (صنایع کوچک و متوسط) که برق آنها از طریق شرکت‌های توزیع تامین می‌شود، مدیریت شود. معاون هماهنگی توزیع توانیر گفت: براساس این برنامه مدیریت بار، همه مشترکان صنعتی یادشده موظف به کاهش بار مصرفی خود به میزان ۵۰درصد از ساعت ۶صبح تا ساعت ۵بعدازظهر هستند و از ساعت ۵بعدازظهر تا ساعت ۱۲شب که حداقل مدیریت بار در بخشهای دیگر اعمال می‌شود، صنایع حداکثر ۱۰درصد مجاز به مصرف هستند که آن هم بیشتر برای بخشهای سرایداری و نگهبانی و مصرف‌کننده‌‌‌هایی است که حتما باید در مدار باشند. وی در ادامه افزود: از ساعت ۱۲شب تا ۶صبح هم عمدتا صنایعی که سه‌شیفت کاری دارند، ملزم هستند ۷۰درصد بار مصرفی خود را کاهش دهند و حداکثر به میزان ۳۰درصد مصرف داشته باشند. به گفته معاون هماهنگی توزیع توانیر، این توافق با یکی از شهرکهای صنعتی بزرگ استان تهران انجام و صورتجلسه آن به تمامی شرکت‌های توزیع کشور ابلاغ شده و تا اطلاع ثانوی با همین منوال برق صنایع حوزه توزیع مدیریت خواهد شد. به گزارش دنیای اقتصاد، ذبیحی تاکید کرد که انتظار می‌رود صنایع همکاری لازم را با این طرح داشته باشند تا این برنامه به صورت دقیق اجرا شود تا ناچار به قطع برق فیدرهای صنعتی نباشیم. معاون هماهنگی توزیع توانیر در پایان اظهار امیدواری کرد با همکاری و همراهی همه مشترکان از این شرایط عبور کنیم و پایداری شبکه سراسری برق بدون کوچک‌ترین اختلالی، حفظ شود.
