طلا نزولی می‌شود؟

طلا در سال‏‏‌های اخیر یکی از چشمگیرترین دوره‏‏‌های صعودی خود را پشت سر گذاشته است. از سوم نوامبر ۲۰۲۲ که قیمت آن به پایین‏‏‌ترین سطح یعنی ۱۴۲۹ دلار به ازای هر اونس رسید، تا پایان ژوئن ۲۰۲۵ بیش از دو برابر شده و به ۳۳۵۵ دلار رسیده است. طی این دوره، طلا ۶۸ بار رکورد تاریخی خود را شکست. این رشد قابل توجه عمدتا ناشی از خرید مستمر طلا توسط بانک‏‏‌های مرکزی و افزایش تنش‏‏‌های ژئوپولیتیک و تجاری بوده است. شورای جهانی طلا در گزارشی به روند طلا در دوره‏‏‌های مختلف پرداخت.
با این حال، از آغاز سه‌‌‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، از شتاب این روند صعودی کاسته شده است. در حالی که طلا در سه‌‌‌ماه اول سال ۱۹ درصد رشد داشت، در سه‌‌‌ماه دوم این رشد تنها ۵.۵ درصد بود. هرچند این میزان افزایش هنوز چشمگیر است، اما در مقایسه با رشدهای قبلی، کاهش محسوسی محسوب می‌شود و همین موضوع باعث شده تا برخی سرمایه‌‌‌گذاران نگران توقف روند صعودی طلا باشند. برای درک بهتر وضعیت فعلی، نگاهی به گذشته و دوره‌‌‌های رکود در بازار طلا می‌تواند مفید باشد. از زمان فروپاشی نظام برتون وودز در سال ۱۹۷۱ که پیوند طلا با دلار آمریکا قطع شد، طلا پنج دوره عمده افت قیمت را تجربه کرده است. بررسی این دوره‌‌‌ها نشان می‌دهد که در اکثر موارد، افزایش هزینه فرصت نگهداری طلا، یعنی افزایش نرخ‌‌‌های واقعی بهره یا تقویت دلار، نقش اصلی را در کاهش قیمت‌‌‌ها داشته است.
در چنین شرایطی، سرمایه‌‌‌گذاران اغلب به دارایی‌‌‌های پرریسک‌‌‌تر با بازدهی بیشتر روی می‌‌‌آورند. همچنین در بسیاری از این دوره‌‌‌ها، کاهش ریسک‌‌‌های جهانی، بهبود عملکرد اقتصادی کشورها و کاهش تورم موجب کاهش تمایل به سرمایه‌‌‌گذاری در طلا شده‌‌‌اند. در کنار این عوامل، گاهی کاهش تقاضا نیز به افت قیمت‌‌‌ها دامن زده است؛ برای مثال، فروش طلا توسط بانک‌‌‌های مرکزی یا خروج سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌‌‌گذاری مبتنی بر طلا (ETF) در گذشته موجب افزایش فشار نزولی بر قیمت طلا شده است. در شرایط کنونی نیز اگر ریسک‌‌‌های ژئوپولیتیکی یا تجاری کاهش یابد، یا اگر نرخ بازدهی اوراق قرضه و دلار تقویت شود، ممکن است قیمت طلا در کوتاه‌‌‌مدت تا میان‌‌‌مدت با فشار نزولی مواجه شود.
همچنین در صورت کاهش خرید طلا توسط بانک‌‌‌های مرکزی، صندوق‌های سرمایه‌‌‌گذاری یا سرمایه‌‌‌گذاران خرد، احتمال تضعیف روند صعودی طلا وجود دارد. اما برای آنکه بازار طلا به‌‌‌طور پایدار وارد فاز نزولی شود، باید شاهد تغییرات ساختاری در عرضه و تقاضا باشیم. این تغییرات می‌توانند شامل کاهش بلندمدت تقاضای بانک‌‌‌های مرکزی، جذاب‌‌‌تر شدن دارایی‌‌‌های جایگزین، کاهش علاقه مصرف‌‌‌کنندگان به طلا یا افزایش قابل توجه عرضه آن باشند. البته با توجه به شرایط فعلی اقتصاد جهانی، احتمال بروز چنین تغییراتی اندک است.
در تحلیل رفتار قیمت طلا، تقاضا و عرضه عوامل تعیین‌‌‌کننده اصلی محسوب می‌شوند. در کوتاه‌‌‌مدت، جریان سرمایه به سمت ابزارهایی مانند ETFها، قراردادهای آتی یا معاملات نقدی، بیشترین تاثیر را بر قیمت دارد. این جریان‌‌‌ها تحت تاثیر بازدهی دارایی‌‌‌های رقیب، تغییرات نرخ بهره، تورم و نگرش عمومی نسبت به ریسک قرار دارند. در بلندمدت نیز عواملی چون مصرف در صنایع و فناوری، رفتار سرمایه‌‌‌گذاران بلندمدت و رشد اقتصادی نقش بیشتری در تعیین قیمت ایفا می‌‌‌کنند.
به گزارش دنیای اقتصاد، چهار نیروی اصلی بر قیمت طلا اثرگذارند؛ در این راستا، رشد اقتصادی، میزان ریسک و نااطمینانی در اقتصاد جهان، هزینه فرصت و شتاب بازار، روند بازار را تقویت یا تضعیف کند. در بررسی دوره‌‌‌های نزولی گذشته، دیده می‌شود که معمولاً ترکیبی از این عوامل موجب کاهش قیمت طلا شده‌‌‌اند، نه تنها یک عامل مجزا. از سویی انتظار می‌‌‌رود که با تهدیدات تعرفه‌‌‌ای جدید ترامپ برای مکزیک و اروپا، تقاضای طلا به عنوان دارایی امن افزایش یابد.