خورشیدی‌ها ناترازی را رفع می‌کنند؟

نخستین روزهای شهریور ماه بود که محسن طرزطلب رییس سازمان ساتبا اعلام کرد، رکورد تولید لحظه‌ای نیروگاه‌های خورشیدی با 800 مگاوات زده شده و ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایران در حال حاضر حدود 2100 مگاوات است و براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته تا پایان امسال سهم تجدیدپذیرها از سبد انرژی کشور به حدود 7 درصد می‌رسد.
این افزایش سهم به برنامه دولت برای کمک گرفتن از نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای جبران ناترازی‌های برقی بر‌می‌گردد.
ناترازی که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس رفع آن در بخش بار میانی، نیازمند احداث 1846 مگاوات ظرفیت جدید است که با توجه به توزیع زمانی ناترازی‌های برقی، نیروگاه‌های خورشیدی کارایی نخواهند داشت.
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارش «واکاوی مفهوم ناترازی برق در کشور» آورده که کاهش ناترازی، رفع ناترازی در بخش بار میانی است که نیازمند احداث حدود ۱،۸۴۶ مگاوات ظرفیت جدید بوده و منجر به حذف ۲۰۸ ساعت از مجموع ساعات ناترازی سالیانه خواهد شد. با توجه به توزیع زمانی این ناترازی (ساعات ۱۸ تا ۲۴)، نیروگاه‌های خورشیدی کارایی ندارند. از این رو، تبدیل نیروگاه‌های گازی موجود به سیکل ترکیبی، راهکاری بهینه برای افزایش راندمان بدون نیاز به سوخت جدید، جهت رفع این ناترازی محسوب می‌شود.
با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از ناترازی مربوط به اوج بار غیربحرانی در بازه زمانی ۱۰ صبح تا حدود ۱۸ عصر است، بخشی از ظرفیت جدید مورد نیاز را می‌توان از طریق منابع خورشیدی تأمین کرد.
تحلیل داده‌های واقعی شبکه برق کشور نشان می‌دهد که در ساعات اوج بار تابستانی، هر‌ یک درجه افزایش دمای هوا منجر به افزایش ۱،۵۵۰ مگاواتی در تقاضا می‌شود. این بدان معناست که با فرض ساخت ۹،۲۲۵ مگاوات ظرفیت جدید برای برآوردن حداکثر نیاز تقاضا در ۹۱۱ ساعت از ایام ناترازی، تنها با مدیریت مصرف معادل کاهش تقاضای ناشی از ۲ درجه افزایش دما، می‌توان تا ۱۵۰ ساعت از ۱۷۵ ساعت ناترازی در ناحیه اوج بحرانی را برطرف کرد.
این مرکز برای توسعه هدفمند ظرفیت تولید نیروگاهی هم پیشنهاد داده که با توجه به پراکندگی الگوی زمانی ناترازی در طول شبانه‌روز و وابستگی بیش از ۹۰ درصد ظرفیت تولید برق کشور به گاز و سوخت‌های مایع، لازم است احداث نیروگاه‌های جدید بر‌اساس رویکردی جامع و هماهنگ انجام شود. این رویکرد باید شامل بررسی دقیق الگوی زمانی ناترازی، ارزیابی ظرفیت‌ها و محدودیت‌های منابع مختلف و هدف‌گذاری برای تنوع‌بخشی به سبد تولید برق باشد.
طبق توصیه‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، توسعه ابزارهای مدیریت تقاضا، یعنی به کارگیری سیاست‌های پاسخ‌گویی بار، جابه‌جایی بار به ساعات کم‌مصرف، و قراردادهای تعدیل بار، از‌جمله راهکارهای مؤثر برای کنترل اوج بار بحرانی و کاهش نیاز به ظرفیت‌سازی گسترده هستند.
همچنین با توجه به سهم بالای تجهیزات سرمایشی در پیک مصرف، سخت‌گیری در استاندارد ساخت تجهیزات انرژی‌بر نظیر بارهای سرمایشی، جایگزینی کولرهای پرمصرف با نمونه‌های پربازده و اصلاح رفتار مصرفی یعنی، اجتناب از مصارف غیرضروری در زمان پیک روزانه، در کاهش بار سرمایشی مؤثر خواهد بود.
به گزارش اکوایران،همچنین در این گزارش گفته شده که بازنگری در توسعه صنایع پرمصرف انرژی: توسعه بی‌ضابطه این صنایع در شرایط محدودیت زیرساخت‌های تولید مانند گاز، برق و آب، از عوامل تشدید ناترازی بوده و نیازمند سیاستگذاری دقیق، مکان‌یابی بهینه و الزام به سرمایه‌گذاری در حوزه نیروگاه‌های خودتامین است.
در این گزارش بیان شده که پیش‌بینی‌ اقلیم و راهبردهای تطبیقی: با توجه به نوسانات بارندگی و گرمایش اقلیم، طراحی برنامه‌های تولید باید بر‌پایه سناریوهای اقلیمی واقع‌گرایانه انجام شود تا ریسک وابستگی به منابع آسیب‌پذیر نظیر نیروگاه‌های آبی کاهش یابد.