علی نقوی
فعال بازار سرمایه
اولین نکته این است که متاسفانه یک فهم اشتباه در بین بعضی از فعالان اتفاق افتاده و ما مجامع الکترونیک را به مثابه پخش آنلاین مجمع مشاهده کردیم. این فرآیند از برخی ابزارهای فضای مجازی مانند اینستاگرام صورت گرفته که به پخش الکترونیکی مجامع پرداخته‌اند و این امر به این معنا تعبیر شده که می‌توانیم به‌صورت الکترونیکی آن را برگزار بکنیم؛ درواقع این امر به معنای واقعی برگزاری مجامع به‌صورت الکترونیکی نبوده و مقصود از آن فقط پخش مجمع به‌صورت آنلاین است.
اما با توجه به اینکه ما تجربه برگزاری مجمع آنلاین را در کشور نداریم، به‌طور قطع با چند چالش اساسی مواجه خواهیم بود. در این میان، آن چیزی که در برگزاری مجمع آنلاین مهم است این است که ما بتوانیم به طریق الکترونیکی رای سهامداران را در مجمع داشته باشیم. در این راستا مهم‌ترین پیش‌نیاز، احراز هویت سهامداران است که باید این پروسه در چند مرحله صورت گیرد؛ مرحله حضور در مجمع، مرحله رای دادن و همچنین مرحله امکان پرسش از سوی سهامداران.
پس بنابراین، چالش اول، چالش احراز هویت است که دقیقا هویت فرد سهامدار بتواند در مجمع احراز بشود که یا خودش در مجمع حضور دارد یا طبق قانون وکیلی به نمایندگی از او حضور خواهد داشت. همین مرحله احراز هویت خود شخص یا وکیل وی، یک چالش مهم است.
نکته دوم، بحث مسائل فنی در مجامع است. در سال‌های اخیر با توسعه بازار سرمایه و افزایش تعداد سهامداران شرکت‌ها، با پدیده‌ای مواجه هستیم که یک شرکت درحال‌حاضر بیش از یک میلیون سهامدار دارد. در این میان بعضا شرکت‌هایی هستند که از ۵/ ۲ تا ۳ میلیون سهامدار نیز برخوردار هستند. ممکن است روی کاغذ خیلی از این سهامداران امکان حضور فیزیکی را نداشته باشند؛ بنابراین مجامع شرکت‌ها با تعداد اندکی تشکیل می‌شود. اما در صورتی که مجمع بخواهد به‌صورت آنلاین برگزار شود درواقع آن سهامدار یک حقی را دارد که از شهرستان به‌صورت آنلاین و از راه دور وصل بشود و بتواند در مجمع شرکت کند. به این ترتیب، یک رابطه دوطرفه بین سهامدار و شرکت برقرار می‌شود و این به لحاظ فنی با پیچیدگی‌های زیادی همراه خواهد بود.
چالش دیگر بحث‌های ثبتی مجامع را شامل می‌شود و ادعاهایی که ممکن است برخی از سهامداران درخصوص شمارش آراء داشته باشند. به هر حال در مجمع فیزیکی اگر سهامداران شبهه‌ای را ایجاد کنند، بازشماری آراء انجام می‌شود و نتیجه اعلام می‌شود و هیات نظارت تمامی مراحل را بررسی می‌کند. در مجمع الکترونیکی این مساله مقداری به چالش کشیده می‌شود، چراکه در بعضی از شرکت‌ها که سهامدار عمده دارند این نسبت‌ها ممکن است مقداری تغییر کند. به این ترتیب فرآیند رسیدگی و بازشماری آرا یکی از چالش‌های مهمی است که باید تدبیر مناسبی برای آن اندیشیده شود.
بحث تشکیل هیات‌رئیسه مجمع نیز از دیگر موارد مهم است که باید تدابیر لازم برای آن درنظر گرفت. نکته مهم دیگر نیز محرمانگی اطلاعات است؛ به هر حال تعدادی از شرکت‌ها به ارائه خدمات لازم در زمینه برگزاری الکترونیکی مجامع فعال هستند که باید مقررات محکمی درخصوص حفظ محرمانگی برای این شرکت‌ها درنظر گرفته شود. آخرین نکته این است که ما بیشتر درخصوص خود مجمع صحبت می‌کنیم تا بحث‌های برگزاری مجامع به‌صورت الکترونیک. در واقع باید قبل از برگزاری مجامع، یکسری فرآیندها و فعالیت‌ها انجام بشود، اطلاع‌رسانی‌های لازم صورت گیرد و ثبت‌نام سهامداران و فرآیندهای پس از مجمع نیز طی شود.
به هر حال برگزاری مجامع الکترونیک کاری نوین و تازه در کشور ما خواهد بود که تجریه چندان بالایی در این زمینه وجود ندارد. به این ترتیب لزوم بررسی کافی پیچیدگی‌های این امر، بسیار مهم و ضروری است. امید است به مرور اکثر مجامع شرکت‌ها در حقیقت به‌صورت آنلاین برگزار شود.
