ریسک رکود زمستانی در بازار سیمان

بعد از اینکه سیمانی‌ها برای دریافت مازوت به صورت علی‌الحساب مجبور به ارائه ضمانت‌نامه به نرخ ۵۰ درصد فوب خلیج فارس شدند و نهایتا استفاده از این سوخت جایگزین با توجه به هزینه‌های حمل و نقل تا دو برابر بهای گاز هزینه‌بر شد، چالش محدودیت برق از راه رسید و شرکت‌ها تا سقف ۵۰ درصد میانگین مصرف دو ماه اخیر محدود شدند؛ با وجود این‌، دغدغه سیمانی‌ها محدود به کاهش میزان تولید و افزایش هزینه‌ها نیست بلکه نگرانی عمده مربوط به کاهش بهای هفتگی سیمان در بورس کالاست؛ در واقع با توجه به کاهش تقاضا در فصل زمستان و همچنین دستورالعمل وزارت صمت که فروش کمتر از ۵۰ درصد میزان عرضه مشمول کاهش ۳ درصدی قیمت پایه در هفته آینده می‌شود، ارزانی سیمان در هفته‌های متوالی زمستان قابل پیش‌بینی است. رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با اشاره به اینکه محدودیت برق تا سقف ۵۰ درصد میانگین مصرف دو ماه گذشته را شامل می‌شود، گفت: با توجه به اینکه آسیاب‌های سیمان با برق کار می‌کنند، قطعا محدودیت‌هایی برای تولید ایجاد می‌شود و حتی این مساله درباره کارخانه‌هایی که کلینکر ذخیره دارند، صدق می‌کند.
حمید فرمانی با اشاره به افزایش ۳۵ درصدی قیمت پایه کارشناسی سیمان افزود: بعد از حدود یک سال و نیم که قیمت پایه تغییری نکرده بود، تصمیم گرفتیم کف قیمت مصوب را با توجه به افزایش هزینه‌های تولید برای جلوگیری از دامپینگ در بورس کالا تعیین کنیم؛ بنابراین سقف قیمت تغییری نکرده و صرفا کف قیمت متعادل شده است؛ ضمن اینکه در هفته اخیر قیمت سیمان نسبت به گذشته کاهش چند در‌صدی را تجربه کرده است.
مدیرعامل «سیدکو» با اشاره به اهمیت راه‌اندازی رینگ صادراتی اظهار کرد: همان‌طور که روش فروش در گذشته همراه با طرح مباحثی مانند رانت بود و با عرضه سیمان در بورس کالا و قرار‌گیری در یک مکانیزم شفاف به این حرف و حدیث‌ها پایان داده شد، راه‌اندازی رینگ صادراتی بورس کالا هم می‌تواند در زمینه صادرات چنین نقشی را ایفا کند؛ در واقع با این اقدام خریداران به صورت شفاف تقاضا را ارائه می‌کنند و کشف قیمت به صورت منصفانه انجام می‌شود. بر این اساس در حال پیگیری راه‌اندازی رینگ صادراتی بورس کالا از طریق انجمن سیمان و سیدکو هستیم.
با توجه به دستورالعمل کاهش ۳ درصدی قیمت پایه سیمان شرکت‌ها در صورت فروش کمتر از ۵۰ درصد و از سوی دیگر کاهش قابل ملاحظه تقاضای سیمان به دلیل سردی هوا، به نظر می‌رسد تا پایان زمستان باید منتظر کاهش حداقل ۲۰ درصدی قیمت پایه سیمان اغلب شرکت‌ها باشیم. وی در این خصوص اظهار کرد: متاسفانه این یک واقعیت تلخ و غیر‌منصفانه است؛ دولت عنوان می‌کند که با ورود به بورس کالا در قیمت‌گذاری دخالت نمی‌کند اما نحوه دخالت دولت متفاوت از تعیین مستقیم قیمت و به شکل عرضه بیشتر از تقاضا است. در واقع دولت با علم به اینکه برای این میزان عرضه، تقاضا وجود ندارد، شرکت‌ها را به عرضه مورد نظر اجبار می‌کند که نتیجه آن کاهش مداوم قیمت پایه و سخت‌تر شدن شرایط سیمانی‌هاست.
رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان ادامه داد: دولت زمانی می‌تواند کف عرضه را به صورت دستوری و بدون توجه به میزان تقاضای بازار تعیین کند که خرید مازاد عرضه را به قیمت کارشناسی تضمین کند؛ در غیر این صورت اجبار به عرضه بالاتر از تقاضا معنایی جز ضرر و زیان شرکت‌های سیمانی ندارد.
فرمانی با اشاره به اینکه شرکت‌های تولید‌کننده سیمان قطعا از عرضه سیمان به شرط وجود خریدار استقبال می‌کنند، گفت: به دلیل حجیم بودن سیمان، سیلوهای ذخیره شرکت‌ها حداکثر پاسخگوی نگهداری ۶ تا ۹ روز تولید است و در صورتی که شرکت‌ها نتوانند در طول این مدت محصولشان را بفروشند، به دلیل نبود انبار و فضای لازم برای دپوی سیمان، باید تولید را متوقف کنند.
وی در رابطه با صادرات سیمان خاطرنشان کرد: در سال جاری کلینکر را در گروه مواد خام و نیمه خام قرار داده‌اند و به همین خاطر از شمول معافیت مالیاتی صادرات خارج شده است؛ این در حالی است که کلینکر یک محصول صنعتی است و ۹۵ درصد فرآیند تولید سیمان را طی کرده است و حتی بسیاری از کارخانه‌ها مانند ساروج بوشهر صرفا برای صادرات کلینکر ایجاد شده‌اند. بر این اساس ضمن استفاده از ظرفیت‌های اتاق بازرگانی ایران، مدارکمان را برای اصلاح این دستورالعمل به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و وزارت صمت ارائه کرده‌ایم.
فرمانی ادامه داد: در روزهایی که سیمان به میزان کافی تولید می‌شود، اهمیت آن برای مسوولان مشهود نیست اما زمانی که این صنعت دچار مشکلات و کاهش تولید شود، راهبردی بودن آن مشخص می‌شود؛ امروز وضعیت به گونه‌ای است که سیمانی‌ها به جای سودآوری برای ادامه حیات می‌جنگند و حتی توانایی مالی لازم برای نوسازی ندارند؛ این در حالی است که صنعت سیمان پیشران صنایع مختلفی مانند حمل و نقل و ساختمان است، به گونه‌ای که ۲۶ درصد از کل حمل و نقل بار در ایران به صنعت سیمان اختصاص دارد.
وی با اشاره به اینکه رابطه معناداری بین قیمت سیمان و قیمت مسکن وجود ندارد، اظهار کرد: حدود یک ماه پیش طبق گزارش بانک مرکزی در گروه سیمان، گچ و آهک ۸/ ۴ درصد میانگین قیمت ۷ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است؛ بر اساس بررسی‌های ما میزان کاهش قیمت سیمان حدود ۸ درصد بوده در حالی که بهای مسکن در یک سال اخیر افزایش چشمگیری داشته است؛ بنابراین این دو رابطه معناداری ندارند و متاسفانه فهم نادرست از این مساله باعث آسیب‌های جدی به صنعت سیمان شده است.
فرمانی با بیان اینکه نساختن مسکن باعث افزایش بهای آن شده، افزود: میزان مصرف سیمان در هر متر مربع ساختمان حداکثر ۵ کیسه است و اگر به نرخ امروز هر کیسه را ۵۰ هزار تومان در نظر بگیریم، میزان هزینه سیمان در هر متر مربع به حدود ۲۵۰ هزار تومان می‌رسد؛ این در حالی است که میزان هزینه ساخت‌و‌ساز هر متر مربع حدود ۷ میلیون تومان است؛ بنابراین افزایش بهای سیمان تاثیری بر بهای مسکن ندارد.