خبرنگار ، تولدت مبارک

جلیل کاربخش؛ عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی کرمان و رئیس خانه صنعت،معدن و تجارت استان کرمان با انتشار پیامی هفدهم مردادماه روز خبرنگار را به اهالی رسانه و قلم تبریک گفت. متن پیام وی،بدین شرح است:
«هفدهم مردادماه هر سال به عنوان روز«خبرنگار» شناخته شده و در این روز از خبرنگارانی که به مسئولیت‌های حرفه‌ای و اجتماعی پای بند بوده‌اند، قدردانی می‌شود. با تبریک روز خبرنگار به همه اهالی خبر شامل خبرنگاران و روزنامه‌ها و رسانه‌هایی که رسالت حرفه‌ای خود را انجام داده و می‌دهند باید تاکید داشت رسانه های اجتماعی و خبرنگاران به عنوان یکی از ابزار های حکمرانی خوب در شفاف سازی و پوشش خبری فرایند مسئولیت اجتماعی هستند. در واقع خبرنگاران مسئول و حرفه ای با تیتر کردن عناوین خبری، نورافکن تیتر خود را برتاریکخانه های اجتماعی- اقتصادی کشور می تابانند تا با « سوژه » کردن عناوین خبری در برطرف کردن مشکلات، مشارکت نمایند.
اگر رسانه‌ها به عنوان رکن چهارم یک نظام دموکراتیک تلقی شوند حکومت‌ها و دولت ها موظفند آزادی رسانه‌ها و زمینه را برای رشد و فعالیت آنها فراهم سازند و مصونیت شغلی و جانی خبرنگاران را تضمین کنند زیرا آگاهی دهی دقیق و شفاف درباره وضعیت کشور و مشکلات آن به شهروندان یکی از وظایف اصلی هر حکمرانی خوب است و این بستر را تنها رسانه‌ها می‌تواند فراهم کند. در صورتی که رسانه‌ها نتوانند به اطلاعات دقیق و شفاف دسترسی داشته باشند، شهروندان نیز از وضعیت کشور آگاه نخواهند شد. عدم آگاهی شهروندان از کارکردهای حکومت می‌تواند زمینه را برای فساد بیشتر در ارکان حکومت مهیا سازد؛ زیرا افکار عمومی به عنوان یک عامل فشار می‌تواند حکومت را وا دار سازد که شفافیت را در عملکردش رعایت کند و از فساد دوری کند؛ در صورت غیاب این عامل، هیچ گزینه‌ی دیگری برای فشار بر دولت ها و دولتمردان وجود نداشته و ارابه‌ی فساد همچنان رو به جلو خواهد چرخید.
خبرنگاران به عنوان سفیران آگاهی همچنان که نیاز به حمایت مردمی دارند، در قبال مردم و افکار عامه مسئولیت نیز دارند. در واقع خبرنگاری یکی از دشوارترین مسئولیت‌ها است. خصوصیات فردی و شخصیتی خبرنگاران شامل کنجکاوی، پرسشگری، تیزبینی و نکته سنجی، سریع الانتقال بودن، ضریب هوشی بالا، خلاقیت، مسئولیت پذیری، فروتنی و پایب ندی به اخلاق حرفه‌ای بوده که تاثیر آن در اخبار مشاهده می‌شود.
مهمترین ویژگی “خبر” آنست که دارای گستردگی معنایی بوده و خبرنگار نیز در قبال اخبارمسئولیت‌های سنگینى در قبال جامعه، تاریخ و وجدان خویش داشته باشد.
مهمترین ویژگی خبرنگار آنست که بتواند در چارچوب قوانین یا محدودیت‌های احتمالی باید بتواند حرف خویش و صدای مردم و مشکلات منطقه و کشور را بیان کند. به همین علت نتیجه‌ی کار یک خبرنگار می تواند تاثیر مستقیم بر اذهان عامه و سرنوشت یک جامعه داشته باشد. مردم بر اساس اطلاعاتی که توسط خبرنگار تهیه می‌شود، از اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور‌شان آگاه شده و تحت تاثیر قرار می‌گیرند، به همین علت چنانچه خبرنگاری کارش را با دقت و مسئولیت پذیری انجام ندهد، می‌تواند افکار عامه را به بیراهه بکشاند. لذا جامعه خبرنگار را چشم همیشه بیدار خود می‌داند زیرا خبرنگاران سنجش‌گر بسیاری از وقایع و رویدادها هستند که بر اساس آن علاوه بر ارزیابی فعالیت‌ها دولتمردان و مسئولین، جامعه از ضعف‌ها و قوت‌های خود و کشور آگاهی پیدا می‌کند. برخی از جامعه‌شناسان سیاسی بر این باورند که میزان آزادی‌های فردی و اجتماعی را می‌توان با ضرایب آزادی خبرنگاران و خبررسانی به‌ موقع، دقیق و روشن سنجید.
با وجود دست آوردهای مهم رسانه‌های کشور، اما کار خبرنگاری در ایران کمتر به صورت حرفه ای انجام می‌شود و اصول اولیه خبرنگاری توسط بسیاری از رسانه‌های چاپی، صوتی، تصویری و دیجیتالی رعایت نمی‌گردد. دقت و بی طرفی و نقل درست از افراد یکی از اصول مهم در کار خبرنگاری است، اما متاسفانه دیده شده است که بسیاری از رسانه٬ها دقت و بی طرفی لازم را در نشر خبرها نداشته که این موضوع اساسا به مدیران و گردانندگان این رسانه‌ها باز می‌گردد که که مهترین بازتاب اینگونه اخبار در نشریات سیاسی، اقتصادی و ورزشی کشور صورت گرفته و می‌گیرد. از سوی دیگر، خبرنگاران با چالش های جدی مواجه هستند. عدم دسترسی به اطلاعات دقیق و موثق یکی از عمده ترین چالش در برابر کار خبرنگاران و بخصوص ژورنالیزم تحقیقی است. با اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، امیدواری‌ها برای دسترسی به اطلاعات دقیق و فراهم شدن زمینه مناسب برای تهیه گزارش‌های تحقیقی، افزایش یافته اما متاسفانه هنوز این قانون به صورت درست عملی نمی‌گردد؛ اگر چه تصویب قانون دسترسی به اطلاعات، یک گام مهم در تاریخ رسانه‌های کشور بود و تطبیق دقیق و درست آن، می‌تواند به کار خبرنگاران در راستای اطلاع رسانی دقیق و موثق، کمک فراوان بکند. از مهمترین چالش‌های حرفه خبرنگاری «امنیت» است بطوریکه جامعه موظف است« امنیت جانی »خبرنگاران را تامین تا آنان بدون ترس و واهمه در هنگام تهیه خبر در معرض خطر قرار نگیرند. این موضوع حتی در دوران جنگ نیز به عنوان یک اصل اساسی پذیرفته شده است ولی متاسفانه عموما طرف‌های درگیر جنگ خودرا متعهد به حفظ جان خبرنگاران و مصؤن بودن آنها ندانسته و و به همین خاطر خبرنگاری یکی از خطرناکترین شغل‌ها تعریف شده است. این در حالی‌ است که در نظام‌های مردم سالار حفظ و حراست از امنیت سیاسی – جانی خبرنگاران از مهمترین ارکان حکمرانی تلقی می‌شود.
در پایان بار دیگر به رسانه‌ها و خبرنگارانی که علیرغم همه سختی‌ها و محدودیت ها سر به آستان قدرت‌های فساد فرو نبرده و در چارچوب مسئولیت های اجتماعی در تنویر افکار عمومی کوشا بوده‌اند درود فرستاده و آرزو داریم رکن جهارم دمکراسی بقیه ارکان را نیز به جایگاه واقعی بازگرداند».