وضع نامساعد محیط کسب و کار در 1401

روند وضعیت محیط کسب و کار در زمستان امسال به نامساعد ترین وضعیت خود در مقایسه فصلی سال های اخیر رسیده است. با توجه به نظریه‌های عمومی کسب و کار مرکز پژوهش های اتاق ایران از ابتدای سال 1396 تا کنون به بررسی وضعیت محیط کسب و کار برای تشکل های اقتصادی می پردازد. این محیط برای بررسی به دو دسته مهم اقتصادی و نهادی تقسیم می شود.
عوامل محیط اقتصادی شامل محیط اقتصاد کلان، محیط مالی، ساختار تولید و محیط جغرافیایی و عوامل محیط نهادی شامل محیط سیاسی، محیط حقوقی، محیط فرهنگی و محیط آموزشی و علمی، محیط فناوری و نوآوری و ساختار دولت می شود.
این دو مجموعه عوامل بر کسب و کارهای موجود و بر فرآیند کارآفرینی که در واقع نقطه آغازین کسب وکار است، اثر می گذارند. هر چه محیط کسب و کار (محیط نهادی و اقتصادی) شرایط بهتری داشته باشد، بهره برداری از فرصت‌های کارآفرینی بیشتر است و هر چه بهره‌برداری از فرصت های کارآفرینی در جامعه ای بیشتر باشد، عملکرد اقتصاد آن کشور و خلق ارزش و ثروت در آن جامعه بیشتر می شود. شاخص محیط کسب و کار در نتیجه مولفه های مهم تاثیرگذار بر فضای کسب و کار ارزیابی می شود.
مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار، عواملی هستند که به طور مشترک بر اداره و عملکرد همه بنگاه ها در جامعه مورد مطالعه اثر می گذارند، اما تقریباً خارج از کنترل مدیران بنگاه ها هستند. محیط کسب وکار عمدتاً در حوزه بنگاه های کوچک و متوسط بررسی و مطالعه می شود، زیرا بنگاه های بزرگ تا حدودی می توانند با صرف هزینه هایی مانند تبلیغات برای تغییر فرهنگ مصرفی و سایر موارد، عوامل خارجی مؤثر بر اداره و عملکرد بنگاه هایشان را مهار کنند، اما بنگاه های کوچک و متوسط چنین قابلیتی ندارند و به همین دلیل بهبود محیط کسب وکار برای بنگاه های کوچک و متوسط اهمیت زیادی دارد.
در همین رابطه شاخص مذکور در بازه صفر تا ده بوده و هر چه که بالاتر باشد به معنای آن است که مولفه تاثیرگذار بر وضعیت محیط کسب و کار اثرگذاری بیشتری داشته و در نتیجه این محیط را برای کارآفرینان نامساعدتر کرده است.
بررسی ها نشان می دهد شاخص مهم محیط کسب و کار در زمستان امسال بالاترین سطح را در حداقل سه سال گذشته رقم زده است.
رکوردزنی در شاخص محیط کسب و کار
در زمستان 1401 شاخص محیط کسب و کار برابر با 6.11 بوده که بالاترین سطح را دپس از سال 1398 تاکنون به ثبت رسانده است. بررسی ها نشان می دهد این بالاترین میزان این شاحص در بازه حدودا 3 سال گذشته به شمار می آید. این متغیر زمانی که بالاتر باشد نشان دهنده وضع نامطلوب تر محیط کسب و کار دارد. مقایسه آن با موقعیت مشابه خود در سال گذشته نیز نشان می دهد در این مدت حدودا 4.8 درصد بر شاخص مذکور افزوده شده است.
روند رشد نقطه ای نشان دهنده آن بوده که پس از آن که در سال 1397 و با شروع تحریم ها وضعیت کسب و کار به شرایط دشواری دچار شده ، به مرور در سال های بعد موقعیت بهتری پیدا کرده است. اکنون اما آمارها نشان از نامساعدتر شدن شرایط دارد. تفکیک بخش های اقتصادی نیز نشان می دهد این شرایط در بخش خدمات بدتر شده است.
بدترین موقعیت محیط کسب و کار در بخش خدمات
بررسی بخش های مهم اقتصادی (صنعت، کشاورزی و خدمات) نشان می دهد وضعیت محیط کسب و کار در هر سه شاخه کلان اقتصادی رشدی بیش از 5 درصد را رقم زده است. به عبارت دیگر محیط کسب و کار در کشاورزی خدمات و صنعت نامساعدتر از زمستان سال قبل شده است. در این میان وضعیت کسب و کار های خدماتی با رشد 6.65 درصدی نامساعدتر از بقیه بوده است. به منظور بهبود شرایط کسب و کار برای کارآفرینان و بهتر شدن بهره وری نیروی کار و سرمایه سیاست گذار باید به مولفه های تاثیر گذار بر بدتر شدن این روند توجه داشته و این وضعیت را بهتر کند.