سرگیجه پسته ایرانی در بازار جهانی

داده‌های اعلام شده از مجموع صادرات پسته نشان‌ می‌دهد سال 1399 بیشترین ارزش و حجم صادرات ثبت شد و در مقابل در سال 1401 شاهد کاهش صادرات این کالای استراتژیک بودیم. روندی که در سال جاری تغییر کرد و با توجه به داده‌های اعلام شده می‌توان گفت در نیمه اول سال جاری روند نزولی صادرات پسته شکست شد.
براساس داده‌های اعلام شده از سوی گمرک مجموع صادرات پسته در ۶ ماهه اول سال‌جاری به لحاظ ارزشی رشدی ۳ درصدی داشت و به ۱۳۷ میلیون دلار رسید و به لحاظ وزنی هم این کالای استراتژیک رشدی 7 درصدی را ثبت کرد و با این شرایط روند نزولی صادرت پسته شکسته شد. براساس آمار گمرک میزان وزنی صادرات پسته در بازه زمانی مورد بررسی صادرات پسته برابر با ۲۰ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۷ درصد افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش، ۱۱ درصد از ارزش کل صادرات محصولات کشاورزی و ۵۷ صدم درصد ارزش کل صادرات غیر نفتی در ۶ ماهه سال جاری به صادرات پسته اختصاص داشت. افت صادرات این محصول استراتژیک موجب شد تا وزارت جهاد کشاورزی در مذاکرات مدیریت آفلاتوکسین پسته صادراتی علاوه بر تعهد تشدید کنترل و نظارت بر صادرات پسته ایرانی، به اتحادیه اروپا اطمینان داد برنامه مدونی به منظور کمک به ارتقای سلامت این محصول را در دستور کار قرار دهد.
پسته را می‌توان یکی از محصولات درآمدزا پس از فرش در میان محصولات صادراتی غیرنفتی دانست، محصولی که وجود سم آفلاتوکسین موجب شد تا ورود آن به کشورهای اروپایی سخت شود و این امر کاهش صادرات این محصول با ارزش را به همراه داشت. اما براساس آخرین آمار اعلام شده از سوی گمرک این افت در ششمین ماه سال جاری شکسته و با این شرایط شاهد رشد صادرات پسته در این ماه بوده‌ایم.
روند صادرات پسته در 5 سال اخیر
براساس آمار گمرک روند صادرات انواع پسته در سال 1398 به لحاظ وزنی افتی 20 درصدی و به لحاظ ارزشی افتی 21 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است، روندی که در سال 1399 شکل معکوس به خود گرفت، بطوریکه در نیمه اول این سال ارزش صادرات پسته به 89.4 درصد رسید و حجم آن هم رشدی نزدیک به 14 درصدی را تجربه کرد. اما این رشد یک دوره دوام آورد و در سال 1400 مجدد شاهد کاهش صادرات این کالای استراتژیک بودیم و با توجه به داده‌های اعلام شده ارزش صادراتی پسته به 9 درصد رسید و به لحاظ وزنی هم رشدی 13.4 درصدی برای صادرات این کالا ثبت شد. روندی در سال 1401 کاملا تغییر کرد صادرات پسته به لحاظ ارزشی افتی 69درصدی و به لحاظ وزنی افتی 71 درصدی را تجربه کرد.
عمده مقاصد صادراتی پسته
براساس داده‌های اعلام شده این سوال مطرح می‌شود که عمده مقاصد صادراتی پسته ایران کدام کشورها هستند؟ براساس آمار گمرک می‌توان گفت در این مدت بیشترین میزان صادرات پسته به کشورهای «فدراسیون روسیه» با ۲۸ میلیون دلار، «آلمان» با ۱۳.۱ میلیون دلار، «امارات متحده عربی» با ۱۳ میلیون دلار، «هند» با ۱۲.۸ میلیون دلار و «قرقیزستان» با ۱۲.۵ میلیون دلار بوده و با این شرایط در مجموع ۵۷.۷ درصد از ارزش کل صادرات پسته در ۶ ماه ابتدایی سال جاری به این 5 کشور صادر شده است.