حکایت زمین کشاورزی و باران پاییزی، قصه دلبر چشم انتظار دیدار یار است؛ داستانی که به نظر می رسد در سال جاری و همزمان با اینکه مشکلات کرونا فشارهای اقتصادی را بر کشاورزان را افزایش داده با پیچیدگی های بسیاری همراه شده است. آمارهای وزارت نیرو از کاهش ۳۵درصدی بارش‌های جوی در روزهای نخست سال آبی جاری حکایت دارد اتفاقی که می تواند برای کشاورزان و زمین های تشنه آن ها جبران ناپذیر باشد. با گذشت دو هفته از سال آبی جدید، میزان بارندگی‌های کشور، نسبت به‌مدت مشابه سال آبی قبل کاهش چشمگیری داشته و پیش بینی های سازمان های مرتبط نشان می دهد رویه احتمالا به شکل کنونی ادامه پیدا خواهد کرد. طبق آمارهای وزارت نیرو از میان ۶حوضه آبریز اصلی کشور، فقط حوضه قره‌ قوم با رشد خیره ‌کننده بارش‌ها مواجه بوده و مابقی حوضه‌ها شاهد افت ۲۵ تا ۱۰۰درصدی بارش بوده‌اند.

از ابتدای سال‌آبی جاری (اول پاییز) تاکنون  میانگین ارتفاع کل بارش‌های جوی در کشور به ۱.۱میلی‌ متر بوده که نسبت به ‌مدت مشابه سال قبل ۳۵درصد و نسبت به میانگین دوره‌های مشابه در ۱۱سال اخیر ۵۱ درصد کاهش نشان می‌دهد که خود بیانگر شرایط سخت کشاورزی در ماه های آینده است آن هم در روزهایی که کرونا سایه سنگین خود را از کشور کوتاه نمی کند. این موضوع همچنین به کارشناسان نشان می دهد باوجود بارندگی های گسترده سال قبل و سیل در بسیاری از مناطق ایران همچنان در وضعیت خشکسالی قرار دارد.

ایران به‌واسطه قرار گرفتن در منطقه خشک و کم‌باران زمین، شاهد دوره‌های متوالی خشکسالی و ترسالی است و البته در جریان تغییرات آب‌وهوایی، طول دوره‌های خشکسالی آن به‌مرور از مدت دوره‌های ترسالی بیشتر شده است. سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور به خبرگزاری فارس گرفته است:«ایران ۱۲سال در خشکسالی بوده و در ۲سال اخیر بارش‌ها افزایش یافته. این بارش‌ها اندکی از آن خشکسالی ۱۲ساله را جبران کرده است، اما این پایان خشکسالی نیست و اگر در یک دوره بلندمدت، مثلاً بازه ۱۰ساله، بررسی کنیم، می‌بینیم که ایران همچنان در خشکسالی قرار دارد.»

نکته دیگری که تاجبخش یادآور شده است اینکه در سال آبی ۹۹- ۹۸، تغییرات دمایی قابل‌توجهی رخ نداده، اما دماهای حداقلی (مینیمم) در ایران نسبت به بلندمدت افزایش پیدا کرده و نسبت به میانگین بلندمدت شب‌های گرم‌تری داریم.  تجویز رئیس سازمان هواشناسی کشور برای استفاده از بارش‌ها، ذخیره‌سازی آب‌های شیرین و سطحی است. تاجبخش می‌گوید: اگر این آب‌ها در مراتع و مزارع رها شود و به سیلاب بینجامد، عملاً مزیت خاصی برای ما ندارد و نتوانسته‌ایم ذخیره‌سازی خوبی انجام دهیم، به‌خصوص که برف هم، به‌عنوان ذخیره اصلی بارش‌ها، نسبت به سال‌های گذشته با افزایش ذوب در کوهستان‌ها مواجه شده است.

بیشترین میزان بارندگی تجمعی از اول مهر ۹۸ تا ۳۱شهریورماه ۹۹ با ۱۲۵۶.۶میلی‌متر بارش به استان گیلان اختصاص داشته که نسبت به سال آبی گذشته یک درصد افزایش داشته است. در مقابل، استان یزد نیز با ۱۱۰.۵میلی‌متر بارش در سال آبی ۹۹- ۹۸، کمترین میزان بارندگی در بین استان‌های کشور را داشته که نسبت به سال آبی گذشته ۹درصد کاهش را نشان می‌دهد. طبق این آمار، استان سیستان و بلوچستان با ۲۰۲.۱میلی‌متر بارندگی بیشترین اختلاف را با ۶۲درصد افزایش نسبت به مقدار بارش سال آبی گذشته تجربه کرده، درحالی‌که این استان در سال آبی قبل (۹۸-۹۷) با ۱۲۵میلی‌متر بارندگی یکی از کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور بوده است.