نرخ تورم دست‌کم در تابستان1400 هم صعودی خواهد بود و تا آبان‌ماه تب تند 40درجه را تجربه خواهد کرد اما پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که ممکن است نرخ تورم در نیمه‌دوم سال کاهش یابد و حتی از نرخ تورم 38.9درصدی فروردین امسال هم پایین‌تر بیاید.
البته با خروج حسن روحانی از پاستور و ورود سیدابراهیم رئیسی به قدرت و در اختیار گرفتن قدرت اجرایی کشور، مشخص خواهد شد دولت جدید چه برنامه‌ای برای مهار افسار رشد قیمت‌ها دارد. مقایسه با سال92 در مقایسه با مرداد سال92 شاید بتوان نشانه‌هایی از فروکش کردن انتظارات تورمی همزمان با روی کارآمدن دولت‌های روحانی و رئیسی مشاهده کرد اما واقعیت این است که حسن روحانی وقتی وارد پاستور شد، وعده‌اش بهبود در سطح روابط خارجی و پایان دادن به تنش بر سر برنامه هسته‌ای بود اما حالا که او آماده انتقال قدرت به سیدابراهیم رئیسی می‌شود، ابهام درباره آینده برجام و روابط خارجی ایران با دنیا وجود دارد و پیچیده‌تر هم به‌نظر می‌رسد و اگر پرونده مذاکرات در وین اتریش بین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با نمایندگان آمریکا، روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس به نتیجه روشنی نرسد، این احتمال بسیار جدی وجود دارد که انتظارات تورمی دوباره افزایش یابد. قله تورم در مردادماه مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تازه‌ترین گزارش خود پیش‌بینی کرده که نرخ تورم سالانه از 43درصدی خردادماه امسال به 45درصد در پایان مرداد می‌رسد و در روزهای جایگزین شدن وزرا در شهریورماه آنها به‌احتمال زیاد نخستین نرخ تورم سالانه را که دریافت خواهند کرد، 44.7درصد است. به استثنای دولت محمد خاتمی، تمام دولت‌های پس از جنگ تحمیلی از اکبر هاشمی‌رفسنجانی تا محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی زمانی پاستور را به رئیس‌جمهور بعدی تحویل داده‌اند که نرخ تورم را بالاتر از آنچه تحویل گرفته بودند، روی میز نفر بعدی قرار دادند. در این میان اما حسن روحانی هم نرخ تورم را بالا تحویل گرفت و با برجام توانست نرخ تورم را برای 2سال تک‌رقمی کند و به زیر 10درصد برساند ولی حالا او هم قرار است با نرخ تورم بالاتر از صندلی ریاست دولت وداع کند. دستاورد از دست رفته بررسی نرخ تورم12 ماه کل کشور در ۵۰ماه گذشته نشان‌دهنده ثبت فاصله تورمی ۳۵.۹درصدی است به‌نحوی که نرخ تورم در اردیبهشت۹۶به میزان ۷.۱درصد و در خرداد۱۴۰۰نیز ۴۳درصد است. مرکز آمار ایران می‌گوید: از اردیبهشت ۱۳۹۶تا اردیبهشت۱۴۰۰، کمترین نرخ تورم سالانه 12 ماهه مربوط به اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶با ثبت نرخ ۷.۱و بیشترین نرخ تورم سالانه 12ماه متعلق به شهریورماه۱۳۹۸با ثبت نرخ ۴۲.۷درصد بوده و نرخ تورم خرداد امسال بالاترین رشد را پس از رکورد نزدیک به تورم 50درصدی در سال 1379به شمار می‌رود. این گزارش نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌ای کل کشور در بازه زمانی اردیبهشت ۱۳۹۶تا پایان خردادماه سال‌جاری، بیانگر روند صعودی از نرخ تک‌رقمی به محدوده ۵۰درصد است. به‌گونه‌ای که کمترین نرخ تورم نقطه‌ای کل کشور (که بیانگر درصد تغییر نسبت به ماه مشابه سال قبل است) در نخستین‌ماه سال ۱۳۹۷با ثبت نرخ ۷درصد و بیشترین نرخ نیز مربوط به اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸با ثبت رقم ۵۲.۱درصد بوده و در نهایت در 3ماهه ابتدایی سال‌جاری نرخ تورم نقطه‌ای ماههای فروردین، اردیبهشت و خردادماه امسال، به‌ترتیب به ارقام ۴۹.۵، ۴۶.۹و ۴۷.۶درصد رسیده است. چرا تورم به دولت رو دست زد؟ نهاد پژوهشی وزارت کار ایران می‌گوید: منفی شدن تورم ماهانه در اردیبهشت، خرداد و شهریور1396در مناطق روستایی و نیز اردیبهشت 1396در مناطق شهری حاکی از نزدیک‌شدن کشور به شرایط بسیار مطلوب از نظر تورم بود اما از اردیبهشت 1397تورم ماهانه با جهش‌های فزاینده‌ای مواجه شده که اصلی‌ترین علت آن را می‌توان تأثیر روانی تحریم‌ها دانست. تا جایی که در سال1399نیز علاوه بر ادامه تحریم‌ها و بروز نوسانات نرخ ارز، موضوع شیوع ویروس کرونا با تأثیراتی که بر عرضه و تقاضای برخی اقلام خوراکی، شوینده و همچنین بسته شدن مرزها و به‌دنبال آن تغییر در نحوه صادرات و واردات کالاها و اقلام ایجاد کرد، سبب بروز نوسانات و جهش‌های تورمی شد. این نهاد دولتی می‌گوید: افزایش تورم در موج اول در سال 1387را می‌توان حاصل افزایش نقدینگی در اقتصاد کشور دانست و موج دوم تورم در سال‌های 1390تا 1392را باید به دور اول تحریم‌ها مرتبط دانست. نکته اینجاست که از ابتدای دهه80 تاکنون تنها نرخ تورم برای دو سال پیاپی در سال‌های 95و 96هم در مناطق روستایی و هم مناطق شهری ایران به ثبت رسیده است. از سوی دیگر نرخ تورم روستایی طی سال‌های 1387تا 1392و نیز سال‌های 1395تا 1399از نرخ تورم شهری پیشی گرفته که به‌نظر می‌رسد به‌دلیل وابسته‌تر شدن روستاها به شهرها و افزایش شدت آن در شرایط تورمی خاص است و در هر صورت تأثیر تورم در سال‌های یادشده بر خانوارهای روستایی بیشتر بوده است. افزون بر اینکه در مناطق شهری، گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» دارای بیشترین وزن بوده، درحالی‌که در مناطق روستایی گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها» بیشترین وزن در سبد خانوار را به‌خود اختصاص داده است. چرا تورم خردادماه زیاد شد؟ داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که دلیل اصلی رشد ماهانه نرخ تورم خردادماه ناشی از افزایش قیمت در گروه‌های حمل‌ونقل و سبزیجات بوده که رشد قیمت گروه سبزیجات جایگزین رشد قیمت خدمات بهداشت و درمان شده است. اما در ارتباط با رشد نرخ تورم نقطه به نقطه اوضاع کمی فرق می‌کند چرا که در خرداد1400 نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه)، گروه‌های اجاره، حمل‌ونقل و گوشت قرمز و گوشت ماکیان بیشترین ضریب تأثیر را در افزایش تورم نقطه به نقطه داشته‌اند و البته یادآوری این نکته مهم که ضریب تأثیر گروه اجاره و حمل‌ونقل در تورم نقطه به نقطه خردادماه نسبت به اردیبهشت 1400تفاوتی نکرده است. آنچه بیانگر دلایل اصلی بالارفتن نرخ تورم و فشار بر مردم شده در نرخ تورم سالانه یا دوازده‌ماهه منعکس می‌شود که براساس آمارهای رسمی همچنان بیشترین فشار ناشی از افزایش قیمت اجاره‌بها، حمل‌ونقل و غلات است.
