سقوط کشاورزی، رشد خدمات

بر اساس آخرین نتایج حساب‌های ملی فصلی مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی ایران به قیمت ثابت سال 1390، بدون احتساب نفت به 4.47 درصد رسید.
رشد اقتصادی بدون نفت نشان می‌دهد که وضعیت تولید بدون در نظر گرفتن درآمدهای نفتی چقدر تغییر کرده است. براساس داده‌های مرکز آمار ایران، در میان سه بخش اصلی کشاوزی، صنایع و معادن و بخش خدمات، تنها رشد بخش کشاورزی منفی بوده و عمده رشد اقتصاد کشور از مسیر خدمات بوده است. در بررسی‌های تولید بدون نفت کشور، حجم تولید نفت از اقتصاد را جدا کرده و در نهایت ارزیابی می‌شود در کشور مابقی تولید چه روندی را رقم زده است.
افت چشمگیر تولید در بخش کشاورزی
مطابق بررسی‌ها، رشد بخش کشاورزی در سال 1401، منفی 4.42 درصد برآورد شده که کمترین سطح در یک دهه اخیر به شمار می‌آید. از طرفی آمارها نشان می‌دهد که علاوه بر کاهش رشد، سهم این بخش از رشد تولید ناخالص داخلی نیز کاهش یافته است. بر اساس آمارها سهم بخش کشاورزی از رشد 4.47 درصدی سال 1401، منفی 0.34 درصد بوده است. از منظر کارشناسان، قیمت‌گذاری دستوری محصولات کشاورزی و افزایش قیمت کودهای شیمیایی از عوامل افت تولید کشاورزی است.
رشد دو بخش اصلی دیگر یعنی بخش صنعت و معدن و بخش خدمات مثبت گزارش شده است. به طور کلی رشد بخش «صنایع و معادن» نسبت به سایر بخش‌ها بیشتر بوده است. این گروه توانسته در سال 1401 رشد 6.16 درصدی را ثبت کند.
بررسی ها حاکی از آن است که رشد اقتصادی گروه صنعت در 16 سال اخیر بسیار پرنوسان بوده است. پس از توافق برجام، رشد اقتصادی صنعت در سال 95 به میزان 17 درصد رشد پیدا کرد و به بالاترین سطح در دست‌کم 16 سال اخیر رسید، اما پس از آن این متغیر روندی نزولی به خود گرفت و در نهایت در سال 1397 و پس از خروج ترامپ از برجام رشد گروه صنعت به منفی 6.56 درصد رسید. این روند نزولی در سال‌های بعد اما ادامه‌دار نشد و از سال 1398 تا کنون رشد گروه صنعت مسیری صعودی طی کرده است.
گروه «خدمات» نیز که از سال 1400 پس از اتمام کرونا شرایط رو به بهبودی را در پیش گرفته بود، در سال 1401 رشد چشمگیری ثبت نکرد. رشد بخش خدمات در سال 1401، 4.45 درصد برآورده شده است. این متغیر در سال 1400 به میزان 5.16 درصد به ثبت رسیده بود.
سهم گروه‌های اقتصادی در رشد تولید بدون نفت
هر یک از گروه های اقتصادی، سهم متفاوتی از رشد اقتصادی کشور دارند. این سهم به نوعی نشان می دهد در بخش خدمات در چند سال گذشته همواره بزرگ ترین بخش اقتصاد ایران بوده و بیشترین سهم را در رشد اقتصادی داشته است. جزئیات آمارهای منتشرشده از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد در سال1401نیز بخش خدمات با 2.85 درصد بیشترین سهم را از رشد تولید اقتصادی بدون احتساب نفت کشور دارد.
پس از آن بخش صنایع و معادن با 1.73 درصد در رتبه دوم قرار دارد. در نهایت بخش کشاورزی سهم منفی 0.34 درصدی از رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده است.