روایت یک بومی‌سازی در مس سرچشمه

مهندس حسین یزدی با اعلام این خبر اظهار کرد: این مجموعه از نوع نیروگاه‌ حرراتی با ظرفیت تولید ۲۰مگاوات انرژی الکتریکی است و توان خود را از بازیافت انرژی حرارتی اتلافی کارخانجات ذوب به‌دست می آورد که در رده نیروگاه‌های تجدیدپذیر قرار می‌گیرد و در نوع خود خاص است.
وی افزود: از مهم‌ترین رسالت‌های نیروگاه حرارتی در قلب صنعت مس سرچشمه می‌توان به تولید برق اضطراری و پایدار کارخانجات، تولید هوای دمشی برای کوره‌های کنورتور ذوب توسط چهار دستگاه بلوور ۴۰۰۰ اسب بخار، تولید هوای فشرده جهت مصارف آسیاهای تغلیظ توسط سه دستگاه کمپروسر ۳۰۰۰ اسب بخار و تولید آب مقطر برای مصارف کارخانجات ذوب فلش اشاره کرد.
وی ادامه داد: با ‌توجه به عمر بالای تجهیزات نصب‌شده در کارخانه نیروگاه حرارتی و کارکرد مداوم بالای ۴۳سال، دیگر نیاز به تعمیرات اساسی و یا نوسازی سیستم قدیم احساس می‌شد و با عنایت به این‌که این دستگاه‌ها از برندهای خارجی است و با توجه به تحریم‌های سالیان اخیر و نبود قطعه یدکی یا از رده خارج شدن تولید این دستگاه‌ها، قلب تپنده کارخانجات مس سرچشمه کم‌کم به مخاطره افتاد و نیاز به یک اراده راسخ برای نجات خط تولید وجود داشت.
سرپرست برق و توزیع نیروی کارخانه نیروگاه حرارتی مجتمع مس سرچشمه توضیح داد: در همین راستا دو اقدام برای گذر از این موانع انجام شد که شامل ساخت اسلیپ رینگ مربوط به ژنراتورهای بخار نیروگاه حرارتی و تعمیر اساسی چهار دستگاه الکتروموتور ۴۰۰۰ اسب بخار ۶۹۰۰ ولت بود.
یزدی عنوان کرد: درخصوص ساخت اسلیپ رینگ مربوط به ژنراتورهای بخار نیروگاه حرارتی، مراحل کارشناسی، طراحی، تامین تجهیزات، آنالیز مواد، رایزنی با سازنده مجرب و مهندسی معکوس و در نهایت ساخت قطعات باکیفیت و نصب و راه‌اندازی بر روی ژنراتورها برای اولین‌بار در این سطح در شرکت ملی صنایع مس ایران توسط مهندسان مجتمع مس سرچشمه با مشارکت شرکت دانش‌بنیان رهپویان انرژی کاویان مشهد انجام گرفت که به جرئت می‌توان گفت قطعات تولید داخل حتی از نوع اصلی آن باکیفیت‌تر ساخته شده است.
وی به دشواری تعمیر اساسی چهار دستگاه الکتروموتور ۴۰۰۰ اسب بخار ۶۹۰۰ ولت در واحد نیروگاه‌های برق مجتمع اشاره و بیان کرد: این دستگاه‌ها در زمان طراحی کارخانه توسط شرکت آمریکایی به‌نحوی ساخته شده بودند که امکان باز کردن آن‌ها وجود نداشته باشد و فقط به‌صورت محلی سرویس شوند. وزن این دستگاه بدون گیربکس و کمپرسور دمنده، فقط الکتروموتور ۱۱تن است.
وی افزود: با توجه به عمر زیاد این دستگاه‌ها و مداوم‌کار بودن آن‌ها که بالای ۴۳سال است عملا در سال‌های اخیر مشکلات زیادی ایجاد شده بود. به‌طور مثال گرم شدن بیش از حد الکتروموتورها در فصل تابستان پایین آمدن مقاومت عایقی سیم‌پیچ‌ها، بالارفتن ارتعاش دستگاه، سوختن سنسورهای دما داخل سیم‌پیچ‌ها، از بین رفتن کامل سایلنسرها و ایجاد آلودگی صوتی زیاد در محیط اطراف لذا با توجه به شرایط پیش آمده، هر لحظه امکان تریپ دستگاه و متعاقبا توقف تولید مس را داشت.
سرپرست برق و توزیع نیرو کارخانه نیروگاه حرارتی مجتمع گفت: در طی سال‌های گذشته رایزنی‌های زیادی شکل گرفت که هیچ‌کدام به نتیجه اجرایی منجر نشد، به‌طور مثال نوسازی سیستم قدیم با دستگاه جدید مطرح شد که موانع زیادی از جمله امکان نداشتن خرید دستگاه جدید از کشورهای صاحب تکنولوژی با توجه به تحریم‌ها، قیمت بالای تجهیزات با توجه به خاص بودن در صنعت و زمان‌بر بودن پروژه و اضطرار خط تولید به هوای دمشی به‌صورت دائم از این قبیل بود.
یزدی با بیان اینکه در صورت تأمین دستگاه جدید باید پروسه تولید طی یک بازه زمانی متوقف و دستگاه جدید نصب می‌شد، یادآور شد: جایگزین کردن موتورهای موجود هزینه‌های بسیار بالایی دارد به‌طوری‌که هرکدام از آن‌ها حدود ۳۰ تا ۳۵میلیارد تومان قیمت دارد. علاوه بر این، چالش‌های دیگری نیز پیش می‌آید ازجمله اینکه تأمین آن‌ها مشکل است. این دستگاه‌ها از برند الیس چالمرز هستند که این شرکت حدود ۲۵سال قبل تغییر کاربری داده و دیگر الکتروموتور با این توان تولید نمی‌کند و جایگزین کردن با دستگاه‌های ساخت دیگر کمپانی‌ها، چه داخلی و چه خارجی، نیاز به طراحی خاص نظیر ساخت فونداسیون جدید دارد و کوپله‌کردن دستگاه با فریم متفاوت به سیستم قدیم بسیار کار پیچیده و زمان‌بری است و چه بسا حتی غیرممکن باشد.
سرپرست برق و توزیع نیروی کارخانه نیروگاه حرارتی مجتمع با برشمردن همه این دشواری‌ها در تأمین و خرید دستگاه جدید، تصریح کرد: بالاخره آستین همّت بالا زده شد و با توکل بر خدا و همّت راسخ مهندسان نیروگاه حرارتی مس سرچشمه، پروژه تعمیر اساسی الکتروموتورها کلید خورد.
وی ادامه داد: شرکت جمکو به‌عنوان پیمانکار انتخاب و مراحل تعمیر این دستگاه‌ها انجام و آخرین دستگاه در تاریخ اول مهرماه ۱۴۰۳ در محل نیروگاه حرارتی مس سرچشمه نصب و راه‌اندازی شد و به این ترتیب، تولید هوای دمشی کارخانجات ذوب به مدت ۳۰ تا ۴۰سال آینده تضمین گردید.
به گزارش روابط عمومی مجتمع مس سرچشمه، یزدی اضافه کرد: از موانع پیش روی ما، محل نصب و امکان نداشتن دسترسی به این الکتروموتورهای سنگین برای دمونتاژ بود که با ابتکاری خلاقانه، بخشی از سوله و ساختمان نیروگاه حرارتی باز شد که این مهم توسط مجموعه مس سرچشمه انجام گرفت. بنابراین، مراحل دمونتاژ و بلند کردن دستگاه و حمل تا کارخانه جمکو توسط پرسنل مجموعه مس سرچشمه با دقت لازم انجام گرفت و مراحل تعمیر اساسی ساخت قطعات معیوب و مونتاژ و انجام آزمایش‌های الکتریکی و مکانیکی با نظارت مهندسان مس در کارخانه جمکو انجام شد و بعد از اتمام کار، دستگاه‌ها با دقت لازم در محل خود نصب و راه‌اندازی شدند.
وی در پایان گفت: از پشتیبانی و راهنمایی مهندس سیدضیا حسینی، رییس محترم نیروگاه حرارتی و توزیع نیرو و همکاری مهندس مهدی جاودانی معاونت محترم مهندسی و مدیریت انرژی و خانم مهندس غضنفری سرپرست دفتر فنی معاونت مهندسی و همچنین مهندس شریف سرپرست اداره سازه که ما را در این مهم همراهی کردند قدردانی می‌کنم.