برنامه سازمان بریکس ایجاد یک سیستم مبادلاتی جدید با هدف کنار گذاشتن دلار است. اما از منظر تحلیلگران بلومبرگ، عملیاتی کردن این هدف، با موانعی جدی روبهرو است...
بریکس اصلی (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) اکنون در پانزدهمین سال تشکیل خود، دستاوردهای کمی داشته است. با اینحال، ولادیمیر پوتین امیدوار است که با ایجاد یک سیستم پرداخت بینالمللی جدید برای حمله به تسلط آمریکا بر امور مالی جهانی و محافظت از اعضا در برابر تحریمها نفوذ این بلوک را افزایش دهد. بااینحال، بلومبرگ در گزارشی تحلیل میکند که شعار کمپین تبلیغاتی ویزا کارتهای اعتباری در دهه 1980 این بودکه «هرجایی که باشید در دسترس است»؛ شعاری که باوجود نگرانیهایی که از وضعیت ارز ذخیره جهان وجود دارد برای دلار آمریکا هم صدق میکند. این مساله حتی در جاهایی که انتظار نمیرود هم صدق میکند؛ چون کازان روسیه که ولادیمیر پوتین هفته قبل اجلاس سالانه بریکس را در آن میزبانی کرد. باوجود همه اشتیاقی که برای «دلارزدایی» وجود دارد برگزارکنندگان به شرکت کنندگان توصیه کردند که اسکناس سبز یا یورو با خود به شهر ولگا ببرند چراکه ویزا کارتهای غیرروسی کار نمیکنند. این مثالی است که نشان میدهد جدا شدن از ارزی که از پایان جنگ جهانی دوم بر سیستم مالی جهان حاکم است تا چه اندازه دشوار است. پیام کرملین که توصیه میکرد دلار میتواند به آسانی در بیشتر بانکهای روسی به روبل تبدیل شود درحالی ارسال شده است که وزیر دارایی روسیه، آنتون سیلوانوف از برنامهها برای سیستم پرداخت فرامرزی جدیدی صحبت کرد که پلتفرمهای غربی را دور میزند. مخالفت با همسویی با آمریکا و گرایش به بریکس سازمان بریکس، که توسط اعضای اصلی آن برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شد و امارات متحده عربی، ایران، مصر و اتیوپی نیز به تازگی به آن پیوستهاند گروهی نیست که بتوان از آن غافل شد. تحلیلهای بلومبرگ اکونومیکس نشان میدهد که وزن اقتصادی آن بهطور پیوسته درحال گسترش است. با این وجود، از منظر تحلیلگر بلومبرگ، بنظر میرسد زیرساختی که از دلار حمایت میکند برای دهههای آینده به ارز ایالات متحده مزیتی تعیینکننده میدهد. مانند شرایطی که در طول جنگ سرد حاکم بود مخالفت با همسویی با آمریکا در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین همچنان محبوب است. و این مساله گرایش به بریکس را به عنوان گروهی جایگزین برای اتحادهای غربی افزایش میدهد. این گروه از عربستان سعودی هم برای پیوستن دعوت کرده است، که هنوز اعلام نکرده است که به آن خواهد پیوست، و درخواستهای عضویت از سوی کشورهای دیگری چون ترکیه دریافت کرده است، که در عین عضویت در ناتو همچنان روابط دوستانهای با مسکو دارد. انتقاد از استفاده از دلار به عنوان سلاح ولادیمیر پوتین که ظاهرا از میزبانی بزرگترین اجلاس جهانی در روسیه پس از شروع جنگ در اوکراین خشنود بود روز چهارشنبه اعلام کرد که بریکس خواستههای بخش اصلی جامعه بین المللی را برآورده میکند و نشان میدهد که روند تشکیل یک جهان چندقطبی در جریان است. او همچنین با انتقاد از استفاده از دلار به عنوان یک سلاح سیاسی تاکید کرد که یک وظیفه مهم بریکس ترویج استفاده از ارزهای ملی برای تامین مالی تجارت و سرمایه گذاری است. آقای پوتین درباره «استفاده از دلار به عنوان سلاح» اشتباه نگفت. درست در همین زمان مقامات کشورهای بزرگ صنعتی درباره جزئیات استفاده از درآمد حاصل از داراییهای مسدود شده روسیه در غرب برای کمک به اوکراین صحبت میکردند. این تلاشها به رهبری آمریکا و متحدان اروپایی نشان میدهد که غرب قادر است از چارچوب مالی بینالمللی برای مجازات روسیه استفاده کند. همه راههای بریکس برای دور زدن دلار به گفته الکس ایساکوف و جرارد دی پیپو از بلومبرگ اکونومیکس، بریکس برای دور زدن دلار در پرداختهای فرامرزی سه راه دارد: ارزهای محلی، ارزهای دیجیتالی جدید یا یوان چین؛ تسویه ارزهای محلی به دلیل نقدشوندگی پایین بسیار پرهزینه است، و ارزهای دیجیتال هم بسیار پرنوسان هستند و درحالت کلی فاقد نقدشوندگی لازم برای پاسخگویی به جریانات تجاری بزرگ هستند. از اینرو، یوان چین باقی میماند که چین به دنبال بینالمللی کردن آن است ولی نمیخواهد به آزادی نوسان کند. این سوال هم وجود دارد که آیا چین در صورت وقوع بحران مقادیر نامحدودی یوان را به خارج از اقتصاد خود پمپاژ خواهد کرد یا خیر. به نوشته نشریه اکونومیست، بازارهای ارز خارجی روسیه درحال حاضر منحصرا یوان را معامله میکنند اما باتوجه به اینکه نمیتواند به اندازه کافی از این ارز برای پرداخت تمام واردات خود استفاده کند به مبادله کالا به کالا نیز روی میآورد. با همه اینها، طرح بریکس برای ایجاد یک سیستم مالی ممکن است شتاب داشته باشد. اجماع گستردهای وجود دارد که پرداختهای خارجی فعلی بسیار کند و گران هستند. اگر چه کشورهای ثروتمند تمایل دارند که بر سرعت بخشیدن به آن تمرکز کنند، بسیاری دیگر میخواهند سیستم فعلی را بهطور کامل سرنگون کنند. اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن تخمین میزند که حداقل 134 بانک مرکزی درحال آزمایش پول دیجیتال هستند. از زمان حمله روسیه به اوکراین، تعداد بانکهایی که روی چنین ارزهایی برای تراکنشهای فرامرزی کار میکنند نیز دوبرابر شده و به 13 بانک رسیده است. به گزارش اکوایران،نشست هفته گذشته بریکس «برتون وودز» نیست. تنها کاری که روسیه و دوستانش باید انجام دهند این است که تعداد نسبتا کمی از معاملات مرتبط با تحریمها را از دسترس آمریکا خارج کنند. با اینحال، بسیاری هدف بالاتری دارند. سال آینده اجلاس سران بریکس در برزیل به ریاست لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور این کشور برگزار میشود که از قدرت دلار آمریکا بهشدت انتقاد می کند. او سال گذشته گفت: «هر شب از خودم میپرسم چرا همه کشورها باید تجارت خود را بر مبنای دلار قرار دهند. "چه کسی این تصمیم گرفت؟"
