بازار فرش دستباف ایران، این روزها شاهد حضور رقیبی نوظهور از افغانستان است. فرش‌های افغان‌بافت با طرح‌های مینیمال و مدرن، توانسته‌اند توجه بخشی از مشتریان را به خود جلب کنند و سهمی از بازار را به خود اختصاص دهند. این موضوع، نگرانی‌هایی را در میان قالیبافان و فعالان بازار فرش دستباف ایران به وجود آورده است...
فعالان فرش دستباف ایرانی معتقدند، قاچاق فرش‌های افغان به طور جدی به این صنعت ضربه می‌زند و می‌تواند منجر به بیکاری و کسادی بازار فرش ایرانی شود. در نشست کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران به تبعات آمار پایین صادرات فرش دستباف کشور، اشاره و اعلام شد واردات غیرقانونی فرش افغانستانی به ایران، به حوزه فروش، آسیب جدی وارد کرده است. رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران با تاکید بر اهمیت صنعت فرش در ایران، گفت: فرش یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی و اجتماعی ایران است و مزیت نسبی اقتصادی زیادی دارد. اما این ظرفیت در دولت سیزدهم مورد غفلت و بی‌مهری قرار گرفت. سید مرتضی حاجی‌آقا میری در نشست خبری کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران به مناسبت روز ملی فرش، با اشاره به برخورد دولت سیزدهم با مرکز ملی فرش ایران، افزود: مرکز ملی فرش ایران با توجه به مصوبه شورای عالی اداری، در سال 1382 به‌منظور تمرکز همه فعالیت فرش در وزارت بازرگانی وقت تأسیس شد و با از ادغام وزارت بازرگانی با وزارت صنایع و معادن، جز یکی از معاون‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. حاجی‌آقا میری در ادامه به این نکته اشاره کرد که مدت‌هاست، مرکز ملی فرش به‌صورت تعلیق است و هیچ فعالیت مفیدی انجام نمی‌دهد. کمیسیون همان زمان هم با تغییر جایگاه مرکز ملی فرش، مخالف بود و خواهان تشکیل سازمان ملی فرش و صنایع‌دستی زیر نظر رئیس‌جمهوری است. کاهش صادرات فرش ادامه دارد رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران درباره آمار صادرات فرش در ایران هم گفت: آمار صادراتی نشان از تنزل این صنعت دارد؛ بعد از وضع تحریم‌های آمریکا در سال 1397 صادرت تنزل یافت و به‌صورت فزاینده و با شیب تندی در حال پیشروی است. امیدواریم در دولت آینده سیاستی اتخاذ شود که به رشد و بازگشت به بازار جهانی فکر کنیم. آسیب صنعت فرش در دولت سیزدهم در ادامه حامد چمن‌رخ، نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گفت: در دولت سیزدهم فرش دستباف ایران با مشکلات زیادی مواجه شده است. در دولت دوازدهم با شروع تحریم‌های امریکا، با تغییر قوانینی مواجه شدیم که یکی بازگشت ارز حاصل از صادرات بود. به‌تبع آن وضعیت، تصمیم غلط بانک مرکزی هیچ سودی برای فرش دستباف نداشت جز پایین آمدن حجم صادرات بخش خصوصی. البته هیچ‌کس منکر این نیست که ارز حاصل از صادرات باید به کشور بازگردد و تحت نظارت دولت باشد ولی وضعیت در حوزه کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی و فرش که ارزش‌افزوده تولید می‌کنند، متفاوت است. سخت‌گیری به صادرکننده‌ها باعث افت صادرات در این حوزه‌ها شد. چمن‌رخ تصریح کرد: در دوران تحریم در یک‌سال حدود 200 میلیون دلار صادرات فرش افت کرد و بعد از آن با تصمیم بانک مرکزی بار دیگر با افت 170 میلیونی مواجه شدیم. بعداً در دوره دولت سیزدهم به دلیل ناکار بلدی، این روند مشکل‌آفرین ادامه پیدا کرد. او به موضوع مرکز ملی فرش در دولت سیزدهم اشاره کرد: مرکز ملی فرش قبلاً جایگاه خوبی داشت و به‌صورت هفتگی با وزیر در تعامل بود و فرش دستباف در دولت و سازمان‌های تصمیم گیر کرسی داشت ولی با تصمیم دولت سیزدهم این جایگاه متزلزل شد و ارتباط خود را در دولت از دست دادیم. او درباره سهم فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی گفت: سهم ما در بازارها معین افت شدیدی کرده اما هنوز به‌طور کامل سهم ما را رقبای ما نگرفته‌اند. ما باید توانمند شویم و به بازارها برگردیم. ایران دارای رتبه اول صنایع‌دستی در جهان در ادامه این نشست حاجی آقامیری به بیمه قالیبافان اشاره کرد که قانون مشخصی دارد و باید اعتباران از طرف دولت تأمین شود اما متأسفانه چنین نمی‌شود. امیدواریم دولت آینده به این موضوع توجه کند. او درباره حوزه صنایع‌دستی هم گفت که صنایع‌دستی نیز همچون فرش ظرفیت مناسبی برای کشور ما است چراکه از ۴۰۰رشته شناخته‌شده صنعت در جهان ۳۰۰رشته در ایران فعال است و حتی بالاتر از کشوری همچون چین هستیم و در زمینه صنایع‌دستی رتبه اول را داریم. هیچ استانی در کشور نیست که فرش و صنایع‌دستی در آن فعال نباشد. سراسر پهنه جغرافیایی ما در این حوزه فعالیت می‌کنند و این نشان می‌دهد که اگر از همه ظرفیت‌های خود را در کشور به‌کارگیریم، میزان اشتغال و ارزآوری در کشور ما افزایش می‌یابد. رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران در ادامه تاکید کرد: پیمان‌سپاری ارزی یکی از مهم‌ترین مشکلات حوزه صادرات فرش و صنایع‌دستی و یکی از عوامل اصلی کاهش شدید میزان صادرات آن‌ها بوده است. قاچاق فرش افغانی به کشور در ادامه چمن‌رخ درباره دلیل افزایش تعداد فرش‌های دستباف افغان‌بافت در ایران هم گفت: فرش‌های افغان‌بافت در بازار ایران فرش‌هایی نیست که در ایران تولید شود، بلکه این فرش‌ها در افغانستان بافته می‌شوند و با تریلی به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند و علنی در بازار عرضه می‌شوند. کار به‌جایی رسیده که قرارداد می‌بندند و سفارش می‌گیرند و بعد فرش را تحویل می‌دهند. درباره میزان واردات غیرقانونی فرش افغانی هم عنوان شد: اگر از گمرک استعلام کنید رقم را صفر اعلام می‌کنند، اما به‌صورت غیرقانونی شاهد ورود فرش هستیم. چمن‌رخ دربارهٔ کیفیت و طرح این فرش‌ها گفت: فرش‌های افغانی با طرح‌های مینیمال وارد بازار ایران شده‌اند. رنگ قرمز قشنگی را انتخاب کرده‌اند که مشابه فرش بلوچ است. با توجه به قیمت این فرش برای فروشنده ما عرضه آن مقرون‌به‌صرفه است، اما باید توجه داشت که فرش بلوچ از بهترین پشم ایرانی یعنی پشم زابل استفاده می‌کند اما فرش‌های افغان از پشم دباغی اصفهان، بعد از رنگرزی بهره می‌گیرند. به گزارش اکوایران؛توکلی هم گفت: استهلاک فرش‌های افغان بسیار بالاست و ما بارها در نامه‌نگاری با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواستار برخورد جدی با این موضوع شده‌ایم اما هنوز توفیقی به دست نیامده است.
